Tờ trình việc đề nghị ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 về phân loại đô thị do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình bày. Theo đó, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210 gồm 2 Điều, quy định về mục đích phân loại đô thị; bổ sung nguyên tắc về việc phân loại đô thị được thực hiện trên cơ sở đặc điểm vùng miền và yếu tố đặc thù; phạm vi đánh giá, phân loại đô thị được công nhận phải đúng với phạm vi dự kiến hình thành đơn vị hành chính đô thị...
Về các quy định áp dụng phân loại đô thị theo vùng miền: dự thảo Nghị quyết quy định rõ mức áp dụng khác nhau về một số tiêu chí, tiêu chuẩn như quy mô dân số, mật độ dân số, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp và nhóm tiêu chuẩn về cơ cấu và mức độ phát triển kinh tế - xã hội, mức độ phát triển cơ sở hạ tầng đối với 6 vùng kinh tế - xã hội. Bổ sung quy định đối với các trường hợp việc phân loại đô thị thực hiện sau khi cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập đơn vị hành chính đô thị.
Đối với tiêu chí, tiêu chuẩn phân loại đô thị, bổ sung 7 tiêu chuẩn; điều chỉnh tên và các mức quy định của 37 tiêu chuẩn; hủy bỏ 3 tiêu chuẩn. Sau khi sửa đổi, bổ sung, tổng số các tiêu chuẩn của 5 tiêu chí phân loại đô thị là 63 tiêu chuẩn (tăng 4 tiêu chuẩn so với hiện hành). Đối với các tiêu chuẩn trình độ phát triển cơ sở hạ tầng khu vực dự kiến thành lập phường, quận: bổ sung 3 tiêu chuẩn, hủy bỏ 2 tiêu chuẩn, điều chỉnh tên, mức quy định của 9 tiêu chuẩn đối với phường; bổ sung 4 tiêu chuẩn, điều chỉnh tên, mức quy định của 17 tiêu chuẩn đối với quận.
Tờ trình về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày. Theo đó, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211 đã sửa đổi 24 điều, bổ sung 4 điều mới, bãi bỏ 1 điều và 1 Phụ lục, bổ sung quy định về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính nông thôn và đơn vị hành chính đô thị có yếu tố đặc thù theo hướng giảm một số tiêu chuẩn cho các đơn vị hành chính này.
Cụ thể, đối với đơn vị hành chính nông thôn: giảm tiêu chuẩn quy mô dân số đối với đơn vị hành chính nông thôn ở miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia mà có từ 30% trở lên quy mô dân số là người dân tộc thiểu số và xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển. Giảm tiêu chuẩn diện tích tự nhiên của đơn vị hành chính nông thôn ở vùng đồng bằng sông Hồng (đạt từ 70% trở lên) để phù hợp với đặc thù của các đơn vị hành chính ở vùng đồng bằng sông Hồng có diện tích tự nhiên nhỏ nhưng quy mô dân số khá lớn so với các vùng còn lại.
Đối với đơn vị hành chính đô thị: giảm tiêu chuẩn quy mô dân số (đạt từ 50% trở lên), cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội (đạt từ 70% trở lên) của đơn vị hành chính đô thị ở miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia...
Báo cáo thẩm tra về hai dự thảo Nghị quyết trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành với phạm vi sửa đổi, bổ sung như đề xuất của Chính phủ: chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều của 2 Nghị quyết liên quan đến tiêu chuẩn phân loại đô thị, tiêu chuẩn của đơn vị hành chính có yếu tố đặc thù, điều chỉnh một số tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể chưa thực sự phù hợp nhằm bảo đảm tính nhất quán, ổn định trong việc thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính, đáp ứng yêu cầu quản lý và nâng cao chất lượng đô thị.
Bên cạnh đó, hai dự thảo Nghị quyết đã cập nhật một số nội dung trong giám sát chuyên đề về “Việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021”.
Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua về nguyên tắc ban hành 2 Nghị quyết nêu trên. Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao cho Thường trực Ủy ban Pháp luật phối hợp Bộ Xây dựng, Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan hoàn chỉnh 2 dự thảo Nghị quyết, báo cáo lại Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.
