Sáng 1.4, tại Hà Nội, Đoàn Giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã làm việc với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, giai đoạn 2021 – 2024.
Lao động trẻ phải liên tục cập nhật kỹ năng, thích ứng yêu cầu mới
Theo Báo cáo của Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, dân số thanh niên trong độ tuổi 16 - 30 (năm 2024) là 20.041.000 người, chiếm 19,8% tổng dân số cả nước. Tỉ lệ thanh niên có việc làm (từ 15 - 24 tuổi) năm 2024 là 92,17%, trong đó, tỉ lệ có việc làm của thanh niên khu vực thành thị là 90,65%; khu vực nông thôn là 93,03%.
Trong giai đoạn 2021 - 2024, các cấp bộ đoàn tích cực phối hợp tham mưu, đề xuất với cấp ủy đảng, chính quyền cơ chế, chính sách hỗ trợ tài năng trẻ, nhân lực trẻ chất lượng cao, như: cơ chế, chính sách về giáo dục đào tạo; chính sách hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm cho thanh niên; chính sách thu hút và sử dụng tài năng trẻ; chính sách hỗ trợ, vay vốn tín dụng sinh viên…
Việc phát hiện, tôn vinh, bồi dưỡng, tạo môi trường để tài năng trẻ, nhân lực chất lượng cao cống hiến, trưởng thành được các cấp bộ đoàn chú trọng triển khai, góp phần khuyến khích, động viên và tạo môi trường để tuổi trẻ nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào đời sống.
Thông qua đó, nhiều gương điển hình trong thanh niên, nhiều tài năng trẻ trên các lĩnh vực đã được Đoàn phát hiện, tập hợp, hỗ trợ, tạo điều kiện để cống hiến cho đất nước...
Ban Bí thư Trung ương Đoàn dự báo trong giai đoạn tới, nguồn nhân lực sẽ tiếp tục có sự thay đổi về cơ cấu, chất lượng và xu hướng phát triển. Các ngành nghề liên quan đến công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo sẽ phát triển mạnh, trong khi một số công việc truyền thống sẽ bị thay thế bởi tự động hóa và trí tuệ nhân tạo. Điều này đòi hỏi lực lượng lao động trẻ phải liên tục cập nhật kỹ năng và thích ứng với yêu cầu mới.
Bên cạnh đó, quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh sẽ làm thay đổi cung - cầu lao động, đặt ra thách thức trong việc phát huy lợi thế dân số vàng của Việt Nam. Nếu không có sự chuẩn bị kịp thời, nguy cơ thiếu hụt lao động trình độ cao sẽ trở nên rõ nét. Công tác dự báo nguồn nhân lực thanh niên thời gian tới cần đặt trọng tâm vào các xu hướng phát triển mới, sự thay đổi của thị trường lao động. Điều này sẽ là cơ sở quan trọng để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và phát triển thanh niên phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới...
Trung ương Đoàn kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, ban hành các chính sách đặc biệt để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào các ngành mũi nhọn như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu. Đẩy mạnh giám sát thực hiện chính sách phát triển nhân lực trẻ tại các địa phương để bảo đảm hiệu quả thực thi.
Chính phủ chỉ đạo xây dựng chiến lược phát triển nhân lực trẻ chất lượng cao giai đoạn 2025 - 2045 với các mục tiêu cụ thể về đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng nguồn nhân lực trẻ. Xây dựng cơ chế hỗ trợ tài chính cho thanh niên khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Phát triển các mô hình hợp tác công - tư trong đào tạo nhân lực, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao và kinh tế số...
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên vẫn cao và có xu hướng tăng
Tại cuộc làm việc, các thành viên Đoàn giám sát đã tìm hiểu thêm về việc triển khai và giám sát quá trình thực hiện Luật Thanh niên và Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030; tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên hiện nay và xu hướng trong thời gian tới; các giải pháp hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp; nghiên cứu khoa học trong sinh viên...
Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Đinh Công Sỹ cho rằng, lực lượng thanh niên chiếm tỷ lệ lớn, đặc biệt trong các ngành nghề mới nổi. Đây là lực lượng lao động sung sức, đóng góp lớn cho sự phát triển đất nước.
Đoàn giám sát ghi nhận kết quả Trung ương Đoàn đã triển khai trong giai đoạn vừa qua liên quan tới phát triển và sử dụng nguồn nhân lực, trong đó có nguồn nhân lực chất lượng cao. Qua báo cáo cho thấy việc làm thanh niên phần lớn đang tập trung vào các ngành công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp và đang có sự chuyển dịch sang các ngành công nghệ cao.
Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên vẫn cao và có xu hướng tăng. Đây không phải trách nhiệm riêng của Trung ương Đoàn, mà là trách nhiệm đặt ra với các ngành, các địa phương, là vấn đề vĩ mô. Đoàn giám sát sẽ nghiên cứu, có các đề xuất kiến nghị hoàn thiện chính sách trong thời gian tới.
Đoàn giám sát chia sẻ với tổ chức Đoàn khi sắp tới sẽ thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, việc tập hợp thanh niên trong tình hình mới có nhiều khó khăn, thách thức… Trên tinh thần giữ vững vai trò và sứ mệnh của tổ chức thanh niên, Đoàn giám sát mong muốn Trung ương Đoàn tiếp tục thực hiện tốt việc phát triển đội ngũ nhân lực, trong đó có nhân lực chất lượng cao; phối hợp với Chính phủ, các địa phương thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam…
