ĐBQH Bùi Hoài Sơn (Hà Nội):
Từng bước gỡ nút thắt cồng kềnh, hướng đến hệ thống chính trị gọn nhẹ, vận hành trơn tru, tối ưu nguồn lực

Việc nghiên cứu theo hướng không tổ chức cấp huyện, hướng đến mô hình địa phương 2 cấp là một bước đi táo bạo nhưng cần thiết trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, thể hiện quyết tâm lớn trong cải cách hành chính và nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia.

Khi Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 127-KL/TW vào ngày 28.2 vừa qua không chỉ là một chỉ dấu về tầm nhìn chiến lược mà còn là sự khẳng định mạnh mẽ rằng chúng ta đang từng bước tháo gỡ những nút thắt cồng kềnh, hướng đến một hệ thống chính trị gọn nhẹ, vận hành trơn tru, tối ưu nguồn lực.

Bản chất của cải cách là loại bỏ những tầng nấc trung gian không còn phù hợp, trao quyền mạnh mẽ hơn cho cấp tỉnh và cấp xã - những cấp trực tiếp gắn bó với thực tiễn đời sống của người dân. Khi cấp huyện không còn là một cấp hành chính độc lập, bộ máy quản lý được rút ngắn, giảm bớt sự chồng chéo, cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà, tăng tốc độ xử lý công việc. Người dân sẽ không còn phải đi qua quá nhiều cấp trung gian để giải quyết một vấn đề, các quyết sách sẽ đến với thực tiễn nhanh hơn, nguồn lực sẽ được dồn tập trung hơn thay vì bị phân tán bởi các bộ máy cồng kềnh.

Đây không chỉ là bài toán sắp xếp tổ chức, mà còn là bài toán về tư duy quản trị. Tất nhiên, một thay đổi lớn như vậy sẽ không tránh khỏi khó khăn, thách thức. Việc điều chỉnh, sáp nhập sẽ tác động đến hàng loạt vấn đề từ nhân sự, cơ sở vật chất, thói quen vận hành đến tâm lý của cán bộ, công chức.

Nhưng cải cách chưa bao giờ là con đường dễ dàng. Nếu không dám bước qua những khó khăn ban đầu, chúng ta sẽ mãi mắc kẹt trong những rào cản cũ. Điều quan trọng nhất là cách thức triển khai phải thận trọng, có lộ trình, đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm sự chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, không gây xáo trộn lớn đến bộ máy và đời sống của người dân.

Bên cạnh đó, khi tiến trình tinh gọn bộ máy đi vào thực tế, việc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là nền tảng để bảo đảm sự chuyển đổi diễn ra một cách đồng bộ, thống nhất và hiệu quả. Không thể có một mô hình tổ chức mới vận hành trơn tru nếu hệ thống pháp lý vẫn giữ nguyên những quy định được thiết kế cho bộ máy cũ.

Cải cách lần này không chỉ đơn thuần là cắt giảm cấp huyện hay sáp nhập đơn vị hành chính, mà sâu xa hơn, đó là sự tái cấu trúc toàn diện, đòi hỏi một hệ thống pháp luật đồng bộ để hỗ trợ và dẫn dắt sự thay đổi.

Cải cách bộ máy là một bước đi lớn. Để con đường này không vấp phải những rào cản pháp lý, hệ thống luật pháp phải đi trước một bước, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi.

Việc sửa đổi, bổ sung các luật liên quan không chỉ đơn thuần là điều chỉnh cho phù hợp, mà còn phải mang tính đột phá, tạo ra một hành lang pháp lý hiện đại, linh hoạt, thúc đẩy nền hành chính vận hành hiệu quả hơn, chuyên nghiệp hơn, thực sự vì lợi ích của nhân dân và sự phát triển bền vững của đất nước.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương):
Bảo đảm sự chỉ đạo nhanh, gọn, thông suốt từ Trung ương tới địa phương

Trong Kết luận số 127-KL/TW, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ rất rõ là nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã.

Trong thời gian vừa qua, cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo về việc cần bỏ cấp trung gian và trên thực tế điều này cũng đã được triển khai ở các bộ, ngành trung ương và bây giờ là đến các địa phương.

Nội dung này cũng được dư luận hết sức quan tâm bởi từ trước tới nay chúng ta vẫn tổ chức chính quyền 4 cấp là cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh và cấp trung ương. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta nghiên cứu không tổ chức cấp huyện Đây là một điểm rất đột phá bởi lẽ chúng ta không tiếp tục đi theo lối mòn và dám làm những việc rất mới mẻ trong thời kỳ phát triển mới, bước vào kỷ nguyên mới.

Việc không tiếp tục tổ chức cấp huyện trong giai đoạn tới đã có đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn. So với hàng chục năm về trước thì hiện nay bối cảnh đã thay đổi rất nhiều, ngay cả trong công tác lãnh đạo, quản lý.

Chẳng hạn, trong điều kiện thực tế trước đây hàng chục năm, hạ tầng cũng như điều kiện về phương tiện khoa học kỹ thuật rất khác, vì vậy phải có cấp huyện để triển khai các chỉ đạo từ trung ương, từ tỉnh đến xã. Nếu không có cấp huyện trong bối cảnh đó thì những chỉ đạo từ cấp tỉnh xuống trực tiếp cấp xã là hết sức khó khăn. Song, đến nay, hạ tầng của chúng ta ngày càng phát triển, có nhiều phương tiện hỗ trợ trong công việc, ngay từ cấp xã cũng đã ứng dụng công nghệ thông tin. Bởi vậy, công tác chỉ đạo, điều hành thuận lợi hơn rất nhiều.

Chúng ta hoàn toàn có thể triển khai thẳng từ cấp tỉnh đến cấp xã với điều kiện tăng cường nhiệm vụ, quyền hạn cho chính quyền cấp xã và tăng cường năng lực của cán bộ cấp xã, qua đó bảo đảm sự chỉ đạo nhanh, gọn, thông suốt từ Trung ương tới địa phương.

Mặt khác, khi chúng ta triển khai việc tổ chức chính quyền từ 4 cấp xuống 3 cấp thì đồng thời cũng phải sửa đổi rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, trong đó có quy định của Hiến pháp. Cần rà soát các quy định của pháp luật để sửa đổi trước làm căn cứ thực hiện. Đồng thời, cũng cần nghiên cứu kỹ lưỡng sau khi chúng ta bỏ cấp huyện thì phải tổ chức lại cấp xã như thế nào kể cả về quy mô, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền để đảm đương phần công việc trước đây của chính quyền cấp huyện.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp):
Thực hiện mô hình địa phương 2 cấp cho thấy tinh thần cải cách triệt để

Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là nội dung được nhân dân và dư luận hết sức quan tâm, tôi rất đồng tình và ủng hộ vì phù hợp với thực tiễn hiện nay.

Việc không tổ chức cấp huyện, thực hiện mô hình địa phương 2 cấp có vai trò rất quan trọng trong tổng thể cuộc cách mạng này, cho thấy tinh thần cải cách triệt để từ trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cần hết sức thận trọng, tính toán kỹ lưỡng, khách quan để phù hợp với tình hình thực tế và xu hướng phát triển.

Theo tôi, cần tăng quyền hạn, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã để tạo sự thuận lợi và thực sự tạo nên bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Bên cạnh đó, hợp nhất một số đơn vị cấp xã, giao quyền cho UBND cấp xã thực hiện nhiệm vụ của UBND cấp huyện hiện nay.

Mặt khác, để thực hiện thì cần nghiên cứu sửa đổi một số nội dung của Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật..., tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tránh tạo khoảng trống trong quản lý nhà nước.