Ai là thủ phạm? của tác giả Lưu Quang Vũ từng được một số đoàn dựng từ năm 1983, tuy nhiên, theo NSƯT, đạo diễn Chí Trung, trong bối cảnh chúng ta vẫn loay hoay với quá nhiều tiêu cực, bức xúc trong xã hội, không có sự thượng tôn pháp luật, thì vở diễn còn nguyên giá trị. Ai là thủ phạm? kể về đời sống thường nhật của dân thành thị những năm 1980 ở Hà Nội, xung quanh những mảng đời nhỏ lẻ ở khu tập thể có biệt danh Quân khu Phượng Hà. Một lớp trẻ sinh ra, lớn lên với nhiều cách giáo dục và hoàn cảnh sống khác nhau. Bé không vin, lớn gãy cành. Câu chuyện này, hơn ba mươi năm/ Giá trị kia, mới nguyên... cuộc sống/ Lũ trẻ đó, giờ cao lồng lộng/ Vặn bẻ cong luật pháp dưới chân/ Miếng nhỏ to họ đều có phần/ Lợi ích nhóm, phân chia đầy đủ/ Những kẻ nghèo xó nhà ru rú/ Ngược dòng tìm THỦ PHẠM LÀ AI? Cách rèn giũa, dạy dỗ con trẻ không trung thực phải chăng chính là căn nguyên của những hiện tượng tha hóa, tham nhũng, lợi ích nhóm, mất niềm tin hiện nay? “Ai là thủ phạm? không chỉ là câu chuyện của 3 gia đình hay số phận 3 thanh niên mới lớn. Tôi không nhằm vào giáo dục, cũng không phê phán cá nhân hay vụ việc tiêu cực cụ thể nào, mà chính là thái độ sống của mỗi chúng ta, làm ngơ, quay mặt đi và vo tròn tất cả. Mỗi người phải nhìn lại mình và tự tôn những điều tốt đẹp” - đạo diễn Chí Trung nói.
Giữ được hồn cốt đậm chất kịch tâm lý, nhân văn của Lưu Quang Vũ cũng như bối cảnh xã hội của thời bao cấp vất vả, khốn khó, nhưng đạo diễn Chí Trung vẫn tạo sự hấp dẫn ở nhiều mảng miếng hài khi khắc họa một số tính cách nhân vật đậm dấu ấn thời bao cấp sinh động, như ông Tỷ luôn tọc mạch thưa kiện, bà Loa chuyên đưa chuyện, ông Đời khúm núm, nịnh cấp trên, cán bộ Uy hách dịch... Đã lâu trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ mới có một vở diễn có sự tham gia của 3 - 4 thế hệ nghệ sĩ, từ những người nổi tiếng như NSND Lê Khanh, NSƯT Ngọc Huyền, NSƯT Minh Hằng, NSƯT Đức Khuê... đến các diễn viên trẻ mới ra trường. Đôi chỗ trong vở diễn được biên tập để đưa vào không khí rộn ràng của cuộc sống hôm nay, như mở đầu và kết thúc vở kịch bằng nhạc rap. Đặc biệt, phần âm nhạc là các ca khúc sâu lắng, trữ tình được nhạc sĩ Đặng Hữu Phúc phổ thơ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ như sự tri ân cặp nghệ sĩ tài hoa này.
Ai là thủ phạm? được Ngân hàng SHB và Nhà hát Tuổi trẻ lựa chọn thực hiện 100 buổi diễn miễn phí trong chương trình Chắp cánh niềm tin giai đoạn 2 năm 2015. Không chỉ học sinh, sinh viên, 70.000 vé Ai là thủ phạm? sẽ được dành tặng mọi đối tượng khán giả; cũng không chỉ tại Hà Nội mà mở rộng ra 15 tỉnh, thành phố miền Bắc và miền Trung, từ Hưng Yên, Thái Bình, Ninh Bình đến Lào Cai, Tuyên Quang, Nghệ An, Quảng Nam… NSND Lê Khanh tự tin: “Khán giả sẽ không ân hận khi xem Ai là thủ phạm?. Tác phẩm có bi, có hài, cũ đấy mà sao vẫn mới. Khán giả sẽ xúc động, thích thú khi xem các vấn đề xã hội được đề cập một cách dí dỏm nhưng khi ra về lòng đầy nỗi niềm, bởi những vấn đề đặt ra từ mấy chục năm trước đến nay vẫn chưa giải quyết được”.
Trên sân khấu không giới thiệu đạo diễn, họa sĩ, nhạc sĩ hay diễn viên mà chỉ một câu hỏi Ai là thủ phạm? cùng các giá trị nghệ thuật và tư tưởng của Lưu Quang Vũ. Vở diễn kia đã sang phần kết/ Cuộc sống này vẫn mãi cứ trôi/ Ngẫm chuyện xưa lòng thấy bồi hồi/ Nát thời nay… Ai là thủ phạm?. Đạo diễn Chí Trung hy vọng, “vở diễn giống như liều vaccine, giúp trái tim và tâm hồn chúng ta khỏe mạnh”.
