Cải cách thuế toàn diện

Kế hoạch cải cách thuế toàn diện này được thiết kế để tăng doanh thu nhà nước, hỗ trợ phát triển quốc gia, nâng cao khả năng cạnh tranh và giảm chênh lệch trong nước. Cụ thể, Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Pichai Chunhavajira cho biết, nước này dự kiến ​​sẽ áp dụng mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu là 15% đối với các công ty đa quốc gia bắt đầu từ tháng 1.2025. Theo đó, Chính phủ Thái Lan sẽ khẩn trương ban hành luật về việc thu thuế.

Theo các quy tắc mới do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) giám sát, các công ty đa quốc gia có doanh thu toàn cầu hàng năm trên 750 triệu euro sẽ phải trả mức thuế tối thiểu 15% thay vì mức tiêu chuẩn là 20%, nhằm tránh các hoạt động cạnh tranh thuế trong thu hút đầu tư hay hành vi trốn thuế. Được biết, mức thuế tối thiểu toàn cầu được xây dựng nhằm ngăn chặn “cuộc đua xuống đáy” về thuế suất ưu đãi giữa các quốc gia trong thu hút đầu tư nước ngoài và đã đạt được sự nhất trí về nguyên tắc của hơn 140 quốc gia trên thế giới vào năm 2021. Việc áp dụng biện pháp này nhằm bảo đảm đánh thuế các công ty đa quốc gia quy mô lớn một cách công bằng hơn và giảm thiểu việc các công ty này chuyển lợi nhuận sang các khu vực pháp lý có mức thuế thấp hơn.

Đối với dự thảo luật đánh thuế thu nhập cá nhân do Cục Thuế Thái Lan đề xuất, đã đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với khuôn khổ thuế hiện tại, đặc biệt liên quan đến thu nhập có nguồn gốc từ nước ngoài. Theo các quy tắc hiện hành theo Mục 41 của Bộ luật Thuế quy định, công dân Thái Lan và người nước ngoài cư trú tại Thái Lan trong ít nhất 180 ngày trong một năm chỉ phải chịu thuế đối với thu nhập nước ngoài nếu thu nhập đó được mang vào nước này. Cách tiếp cận này cho phép các cá nhân tránh được thuế của Thái Lan đối với thu nhập được giữ ở nước ngoài hoặc chuyển đi sau năm thu nhập đó được tạo ra.

Tuy nhiên, theo đề xuất mới, những cá nhân ở Thái Lan 180 ngày trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm nộp thuế đối với thu nhập trên toàn cầu của họ, bất kể thu nhập đó có được chuyển về Thái Lan hay không. Đề xuất mới sẽ mở rộng đáng kể phạm vi thu nhập chịu thuế đối với công dân, bao gồm thu nhập từ việc làm, từ các hoạt động kinh doanh, từ hoạt động của chủ lao động và thu nhập thụ động như cổ tức, lãi suất, thu nhập cho thuê từ các nguồn nước ngoài. Đối với sự thay đổi này, công dân Thái Lan và người nước ngoài, sẽ phải đối mặt với nghĩa vụ báo cáo và nộp thuế đối với thu nhập ở nước ngoài, ngay cả khi thu nhập đó vẫn ở bên ngoài Thái Lan.

Trong thời gian tới, cư dân Thái Lan sẽ phải nộp tờ khai thuế thu nhập hàng năm trước cuối tháng 3.2025. Đối với những cá nhân có các loại thu nhập cụ thể, chẳng hạn như thu nhập từ tiền cho thuê hoặc phí chuyên môn, cũng phải nộp tờ khai thuế nửa năm, hạn vào cuối tháng 9.2025. Trong trường hợp không nộp tờ khai hoặc quá thời hạn, họ sẽ phải nộp phạt bao gồm khoản phụ thu 1,5% mỗi tháng đối với số tiền thuế chưa nộp.

Những tác động tiềm tàng

Đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân thể hiện cách tiếp cận mới, khiến cho những cá nhân cư trú tại Thái Lan phải đánh giá lại nghĩa vụ thuế của mình, đặc biệt là về thu nhập ở nước ngoài. Nếu được ban hành, đề xuất này sẽ làm tăng đáng kể nghĩa vụ thuế của cư dân có thu nhập đáng kể từ nước ngoài, giúp Thái Lan phù hợp với xu hướng toàn cầu về thuế thu nhập toàn diện và mở rộng phạm vi cơ sở thuế của mình; đồng thời thể hiện động thái hướng tới các chuẩn mực quốc tế, bảo đảm rằng hệ thống thuế minh bạch hơn và phù hợp với các nỗ lực toàn cầu nhằm ngăn chặn tình trạng trốn thuế.

Trong khi đó, đối với việc Thái Lan áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu 15%, giới chuyên gia Thái Lan nhận định, điều này có thể thu hút các công ty đa quốc gia chuyển trụ sở tới xứ sở chùa Vàng. Chủ tịch Phòng Thương mại Thái Lan Sanan Angubolkul cho biết, ý tưởng cắt giảm thuế doanh nghiệp xuống gần hơn với mức của các quốc gia cạnh tranh sẽ giúp các doanh nghiệp hoạt động tại Thái Lan cắt giảm chi phí và thuê thêm nhân công. Bên cạnh đó, sự rõ ràng về mức thuế doanh nghiệp cũng sẽ thúc đẩy niềm tin của các nhà đầu tư Thái Lan và nước ngoài, góp phần đáng kể vào sự phục hồi kinh tế của Thái Lan. Theo ông Sanan, doanh thu bị mất do giảm thuế sẽ được bù đắp bằng các khoản đầu tư tăng lên.

Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) Kriengkrai Thiennukul cho biết, việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu 15% phù hợp với chính sách của Ủy ban Đầu tư (BOI) Thái Lan nhằm thu hút đầu tư và định vị Thái Lan là một trung tâm kinh doanh trong khu vực. Ông Kriengkrai cho biết thêm, động thái này có thể thu hút các tập đoàn lớn có văn phòng khu vực đặt tại các quốc gia khác như Singapore chuyển đến Thái Lan, từ đó có tiềm năng soán ngôi Singapore trở thành trung tâm đầu tư toàn cầu vào năm 2025.

Singapore vốn sở hữu hệ thống cơ sở hạ tầng toàn diện, được coi là trung tâm tài chính của khu vực và là nơi đặt trụ sở của nhiều tập đoàn đa quốc gia; đồng thời có lợi thế vô cùng lớn với mức thuế doanh nghiệp khá ưu đãi là 17%, thấp hơn nhiều so với các quốc gia đối thủ cạnh tranh. Trong khi đó, Thái Lan có những lợi thế riêng để thu hút các nhà đầu tư, như là điểm đến du lịch nổi tiếng với như phí sinh hoạt thấp hơn, giá thuê văn phòng phải chăng và chi phí lao động rẻ hơn.

Một số ý kiến khác cho rằng, mặc dù đề xuất này hoàn toàn phù hợp với chuẩn mực thuế quốc tế, nhưng những người nước ngoài và các phòng thương mại nước ngoài bày tỏ sự lo ngại về tác động tiềm tàng của nó đối với quyền cư trú dài hạn và đầu tư trực tiếp nước ngoài. Các chuyên gia nhận định, khi các cuộc thảo luận xung quanh dự thảo luật diễn ra, điều quan trọng là phải tìm hiểu những tác động của nó đối với bối cảnh kinh tế, cộng đồng người nước ngoài và khả năng cạnh tranh toàn cầu của Thái Lan.

Việc Thái Lan chấp thuận thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu cho thấy sự thiện chí của nước này trong việc hiện đại hóa hệ thống thuế và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, thành công của biện pháp này sẽ phụ thuộc vào cách thực hiện hiệu quả và cân bằng giữa việc tạo ra doanh thu với việc duy trì sức hấp dẫn đầu tư.

Nhìn chung, những đề xuất mới có thể làm tăng chi phí tuân thủ của doanh nghiệp, đặc biệt là những chi phí cần thiết để điều hướng các nghĩa vụ báo cáo xuyên biên giới phức tạp. Tuy nhiên, chúng cũng đại diện cho nỗ lực cân bằng sân chơi thuế toàn cầu, tạo ra môi trường công bằng hơn cho cả các tập đoàn và nền kinh tế quốc gia. Đối với Thái Lan, những cải cách này có thể tăng cường thu thuế, đồng thời củng cố vị thế của nước này như một bên tham gia cam kết vào các sáng kiến ​​cải cách thuế toàn cầu.