Sáng 18.9, tiếp tục Phiên họp thứ 26, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và trả lời chất vấn, các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến hết Kỳ họp thứ Tư.

Cơ bản thực hiện nghiêm túc, đầy đủ yêu cầu của Quốc hội

Tại phiên họp, Phó Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Thị Thuý Ngần báo cáo việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến hết kỳ họp thứ Tư trên 21 lĩnh vực.

Trong đó, đối với lĩnh vực kế hoạch và đầu tư (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết số 134/2020/QH14, Nghị quyết số 41/2021/QH15 và Nghị quyết số 61/2022/QH15), Báo cáo nêu rõ, các nội dung yêu cầu cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, việc triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đã phát huy được hiệu quả, nhiều chỉ số quan trọng đã tăng trưởng đáng kể, đời sống người dân ngày càng được nâng cao. Đã hoàn thành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tăng cường kỷ luật, kỷ cương về đầu tư công. Công tác thu hút vốn ODA, vốn vay ưu đãi đạt được một số kết quả tích cực.

Tuy nhiên, tỷ lệ các quy hoạch hoàn thành còn thấp, tiến độ lập các quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh còn rất chậm. Việc triển khai một số nhiệm vụ thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn chậm, tỷ lệ giải ngân rất thấp. Nợ đầu tư xây dựng cơ bản chưa được khắc phục triệt để. Việc thu hút vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho các dự án có quy mô lớn, kết nối hạ tầng liên vùng, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai còn ít so với tiềm năng.

Đối với lĩnh vực tài chính (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết 134/2020/QH14, Nghị quyết số 62/2022/QH15 và Nghị quyết số 74/2022/QH15), Báo cáo đánh giá, các nội dung yêu cầu cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, việc cân đối ngân sách nhà nước được bảo đảm; kỷ luật, kỷ cương tài chính, quản lý tài sản công được nâng cao; nợ công trong mức cho phép. Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có nhiều chuyển biến. Việc kịp thời giảm thuế VAT đã giúp người dân bớt gánh nặng chi phí, khuyến khích tiêu dùng, kích cầu kinh tế; việc cải cách quy trình, thủ tục lĩnh vực thuế được quan tâm.

Tuy nhiên, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn chậm. Tình trạng vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công diễn ra khá phổ biến. Việc chấn chỉnh, khắc phục tồn tại, hạn chế về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn chưa kịp thời, chưa nghiêm. Hệ thống pháp luật về thuế chậm được sửa đổi.

Đối với lĩnh vực ngân hàng (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 62/2022/QH15), theo đánh giá, các nội dung yêu cầu cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, trong đó: Các giải pháp thu hút ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước được triển khai tích cực. Các hoạt động thanh tra, giám sát được tăng cường, đổi mới. Xử lý có hiệu quả vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu đạt kết quả tích cực. Tín dụng tăng trưởng khá hợp lý, chất lượng tín dụng được cải thiện.

Tuy nhiên, việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu còn chậm. Thiếu chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu. Việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng yếu kém còn gặp nhiều khó khăn.

Đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 41/2021/QH15), báo cáo nêu rõ, các nội dung yêu cầu cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, cơ chế, chính sách đẩy mạnh đầu tư, xã hội hóa, đổi mới tuyển sinh đại học, đẩy mạnh tự chủ đại học được triển khai. Công tác quy hoạch, sắp xếp mạng lưới trường, lớp, đầu tư cơ sở vật chất tiếp tục được quan tâm. Quy trình tổ chức kỳ thi trung học phổ thông quốc gia ngày càng chặt chẽ, minh bạch, khách quan, giảm tốn kém, tiêu cực.

Tuy nhiên, việc bảo đảm các quy chuẩn về đội ngũ, cơ sở vật chất, trường, lớp giáo dục mầm non vẫn chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ cấu đội ngũ giáo viên phổ thông chưa cân đối giữa các môn học trong cùng một cấp học và giữa các vùng miền; việc tuyển dụng giáo viên gặp nhiều khó khăn. Việc biên soạn, cung ứng, phát hành sách giáo khoa còn nhiều bất cập. Việc thực hiện tự chủ đại học còn gặp nhiều khó khăn…

Đối với lĩnh vực nội vụ (được yêu cầu thực hiện tại Nghị quyết số 56/2017/QH14, Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 75/2022/QH15), Báo cáo nêu rõ, các nội dung yêu cầu cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ. Trong đó, việc sắp xếp, kiện toàn bộ máy đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Việc phân cấp, phân quyền được quan tâm đẩy mạnh. Những khó khăn, vướng mắc về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở từng bước được giải quyết. 

Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung Chính phủ hoàn thành chậm so với yêu cầu hoặc chưa hoàn thành; hiệu lực, hiệu quả của bộ máy hành chính nhà nước, chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập chưa được đánh giá. Việc cải cách tiền lương vẫn chưa bảo đảm tiến độ…

Cần sớm giải quyết bài toán tài chính cho các trường đại học

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao nỗ lực và trách nhiệm của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước và các bộ, ngành trong triển khai các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn và trả lời chất vấn. Các nghị quyết của Quốc hội đã giao khối lượng công việc rất lớn, nhưng đã được Chính phủ, các bộ, ngành cơ bản triển khai thực hiện, tạo được sự chuyển biến tích cực trong các lĩnh vực. 

Quan tâm đến vấn đề tự chủ đại học, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, hai năm nay các trường đại học không được tăng học phí, trong khi chi thường xuyên cho các trường đã cắt giảm. “Nếu để lâu không giải quyết bài toán tài chính cho các trường đại học sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo đại học, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nhân lực chất lượng cao", Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục lo ngại, và đề nghị, Chính phủ phải quan tâm chỉ đạo thêm về vấn đề này.

Liên quan giáo dục nghề nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Đắc Vinh nêu thực tế, vừa qua có việc một số trường cao đẳng ngoài công lập có vấn đề liên quan quản lý, chất lượng đào tạo. Ủy ban Văn hoá, Giáo dục đã có văn bản đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội theo dõi, quản lý chặt chẽ; Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng đã tiến hành thanh tra, ban hành kết luận thanh tra nghiêm khắc nhưng dường việc xử lý chưa được xử lý quyết liệt. Do vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phải quan tâm quản lý chặt hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh, Trung tướng Lê Tấn Tới nhấn mạnh, tinh giản biên chế là chủ trương lớn của Đảng, việc thực hiện trong thời gian qua đạt hiệu quả cao, vai trò tham mưu của Bộ Nội vụ rất tốt. Tuy nhiên, với những ngành có tính chất đặc thù như: Toà án, Viện Kiểm sát, cơ quan điều tra của Bộ Công an… nếu thực hiện tinh giản 7-10% theo chỉ tiêu chung, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho rằng chưa hợp lý, đồng thời đề nghị, ngành nội vụ nghiên cứu đề xuất với Đảng, Nhà nước để tinh giản biên chế đạt hiệu quả và phù hợp với thực tế.

Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang và đại diện các bộ, ngành đã giải trình các vấn đề được các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, nội dung các báo cáo đã bám sát mục đích, yêu cầu, cách thức thực hiện. Các báo cáo đánh giá tình hình triển khai thực hiện có số liệu minh chứng, kết quả đạt được, cũng như các chỉ tiêu, nội dung chưa đạt đối với từng yêu cầu của Quốc hội. Báo cáo thẩm tra của các Ủy ban và tổng hợp của Tổng Thư ký Quốc hội cũng cơ bản bám sát yêu cầu, làm cơ sở để Quốc hội xem xét tới đây.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, các bộ, ngành nghiên cứu, tiếp thu, rà soát, bổ sung, hoàn thiện báo cáo gửi Quốc hội trước ngày 26.9. Báo cáo thẩm tra, báo cáo tổng hợp cần đánh giá khách quan, toàn diện, làm rõ nội dung nào đạt, nội dung nào chưa đạt, trách nhiệm cụ thể, tổ chức, cá nhân để làm cơ sở cho Quốc hội thảo luận.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội giao Tổng Thư ký Quốc hội tiếp thu ý kiến, hoàn thiện báo cáo; phối hợp với Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban Quốc hội, các bộ, ngành sớm nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc giám sát lại. Trong đó, cần nêu rõ yêu cầu, thời gian đối với từng nội dung cụ thể, cũng như lưu ý xác định những nghị quyết, những nội dung của nghị quyết đã hoàn thành, nhất là đối với nghị quyết của Quốc hội Khóa XIV thì chấm dứt hiệu lực thực hiện, không yêu cầu các cơ quan phải tiếp tục báo cáo.