Quyết sách hệ trọng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế "2 con số"

Trao đổi với Báo Đại biểu Nhân dân về Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, một trong những quyết định quan trọng của Quốc hội tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín vừa qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường TẠ ĐÌNH THI cho biết, Nghị quyết có ý nghĩa rất quan trọng góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số liên tục trong những năm tới.

Gỡ điểm nghẽn, đẩy nhanh tiến độ dự án quan trọng về an ninh năng lượng

- Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín nhằm tạo đột phá cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới. Xin ông cho biết Nghị quyết có ý nghĩa như thế nào trong việc góp phần đẩy nhanh tiến độ của dự án quan trọng này?

- Chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Quốc hội Khóa XII quyết định tại Kỳ họp thứ 6 theo Nghị quyết số 41/2009/QH12 ngày 25.11.2009. Tuy nhiên, tháng 11.2016, căn cứ điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của nước ta và tình hình thực hiện bảo đảm an toàn cho nhà máy điện hạt nhân trên thế giới lúc bấy giờ, tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội Khóa XIV đã thông qua Nghị quyết số 31/2016/QH14 dừng thực hiện chủ trương đầu tư Dự án.

u.jpg
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi. Ảnh: Phạm Thắng

Mới đây, trên cơ sở thực hiện chủ trương của Trung ương và cấp có thẩm quyền, tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 174/2024/QH15 ngày 30.11.2024, trong đó, yêu cầu “Tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận theo Tờ trình số 811/TTr-CP ngày 25 tháng 11 năm 2024 của Chính phủ. Giao Chính phủ khẩn trương chỉ đạo bố trí nguồn lực thực hiện theo kết luận của cấp có thẩm quyền; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các luật có liên quan, trong đó có Luật Năng lượng nguyên tử”. Đây là quyết định có ý nghĩa rất quan trọng nhằm góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong những năm tới và mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận là dự án đặc biệt quan trọng, có công nghệ cao, phức tạp với yêu cầu nghiêm ngặt về bảo đảm an toàn hạt nhân. Hiện nay, chỉ số ít quốc gia trên thế giới có thể làm chủ hoàn toàn công nghệ trong đầu tư xây dựng, vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Chính vì vậy, nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai Dự án, tại Điều 4 Nghị quyết số 41/2009/QH12 quy định “Chính phủ nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách đặc biệt cho phép chủ đầu tư tích luỹ nguồn vốn, cung cấp tín dụng của các ngân hàng; bồi thường, hỗ trợ tái định cư; xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội, tổ chức sản xuất, ổn định đời sống nhân dân vùng chịu ảnh hưởng của việc xây dựng nhà máy trình Quốc hội xem xét, quyết định vào thời điểm thích hợp”.

Theo thông lệ quốc tế nói chung, thời gian hoàn thành và đưa nhà máy điện hạt nhân vào vận hành khoảng từ 10 – 13 năm kể từ khi phê duyệt dự án đầu tư hoặc khoảng 9 năm từ thời điểm khởi công dự án.

Nhưng với quyết tâm cao nhằm phấn đấu hoàn thành công tác đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín vừa qua là hết sức cấp thiết và có ý nghĩa quan trọng nhằm tháo gỡ những nút thắt về thể chế, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thực hiện Dự án.

- Ông ấn tượng nhất với cơ chế, chính sách nào được Chính phủ đề xuất?

- Các nhóm cơ chế, chính sách đặc biệt được Chính phủ đề xuất đều rất quan trọng để đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng Dự án, trong đó nổi bật là các cơ chế, chính sách về thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư song song, đồng thời một số công việc chuẩn bị dự án; về phương án tài chính và thu xếp vốn.

Đáng lưu ý là các cơ chế, chính sách đặc biệt đối với tỉnh Ninh Thuận nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất để tỉnh Ninh Thuận nhanh chóng triển khai các hạng mục liên quan đến Dự án, nhất là việc giải phóng mặt bằng, thực hiện thỏa đáng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất khu vực Dự án đối với các hộ gia đình, tổ chức, cá nhân liên quan; cùng với đó là các cơ chế, chính sách khác liên quan đến Dự án tạo điều kiện để tỉnh Ninh Thuận phát triển bền vững trong tương lai. Điều này cũng giúp giải quyết những vướng mắc có tác động tiêu cực đối với tỉnh Ninh Thuận nói chung và nhân dân khu vực Dự án nói riêng.

Bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại và lợi ích quốc gia

- Một nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm khi thảo luận về dự thảo Nghị quyết là bảo đảm các cơ chế, chính sách đặc biệt, đủ mạnh để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian thực hiện dự án; đồng thời, đáp ứng các điều kiện về bảo đảm hiệu quả và an toàn của dự án. Mối quan tâm này đã được giải quyết như thế nào trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, thưa ông?

- Vấn đề hiệu quả và an toàn trong thực hiện Dự án luôn được đặt ra và là ưu tiên cao nhất trong suốt quá trình triển khai chủ trương đầu tư xây dựng Dự án từ trước tới nay. Sắp tới, khi điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án và các giai đoạn tiếp theo, chúng ta cần tiếp tục xem xét kỹ lưỡng vấn đề này để có những quyết định đúng đắn nhằm bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại, bảo đảm lợi ích quốc gia.

thongqua-hatnhan-ninhthuan-vqk.jpg
Kết quả Biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Ảnh: Quang Khánh

Đối với những cơ chế, chính sách đặc biệt trong Nghị quyết được Quốc hội thông qua lần này có điểm đáng lưu ý là: cho phép áp dụng các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy phạm và hướng dẫn kỹ thuật do đối tác thực hiện đề xuất áp dụng cho Dự án và phải bảo đảm nội dung áp dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam, không thấp hơn quy chuẩn, tiêu chuẩn của Việt Nam (nếu có) và phù hợp với tiêu chuẩn về an toàn và hướng dẫn về an ninh của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Bên cạnh đó, yêu cầu về đánh giá tác động môi trường của Dự án vẫn phải thực hiện nghiêm túc theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Nghị quyết cũng đề ra yêu cầu đối với Chính phủ về quản lý, sử dụng vốn và các nguồn lực, quản lý các hoạt động khác có liên quan bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, bảo đảm quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội, an toàn phóng xạ, môi trường theo quy định của Nghị quyết này và các quy định của pháp luật có liên quan; thông tin đầy đủ để người dân hiểu, đồng thuận về chủ trương đầu tư Dự án.

- Như ông vừa đề cập ở trên, dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận có tính chất quan trọng, cấp bách, công nghệ phức tạp, yêu cầu về an toàn hạt nhân cao... Dự thảo Nghị quyết được xây dựng, trình Quốc hội xem xét quyết định trong thời gian rất ngắn, nhưng kết quả biểu quyết cho thấy sự đồng thuận rất cao của các ĐBQH. Với vai trò là cơ quan chủ trì thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã đóng góp như thế nào để đạt được kết quả như vậy, thưa ông?

- Quả thật, khi được giao nhiệm vụ tham mưu về công tác thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về Nghị quyết, chúng tôi thấy đây là nhiệm vụ rất thách thức. Bởi đây là nội dung vừa khó, vừa phức tạp, đòi hỏi “phông kiến thức” vừa rộng, vừa sâu, quan trọng nhất vẫn là thời gian thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Nghị quyết quá ngắn, rất gấp gáp trong khi khối lượng công việc khá lớn.

Với sự quan tâm cao, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của các đồng chí Lãnh đạo, sự vào cuộc và phối hợp tích cực của các cơ quan liên quan, chúng tôi đã nỗ lực tối đa, không quản ngại khó khăn, vất vả để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Và kết quả là, Nghị quyết đã được Quốc hội thông qua với tỷ lệ biểu quyết tán thành rất cao, với 459/460 ĐBQH có mặt tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 99,78% (bằng 96,03% tổng số ĐBQH).

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Quốc hội và Cử tri

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Tạo thuận lợi cho người bán hàng "online" nộp thuế

Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Thu thuế trong trường hợp này là cần thiết nhằm tăng hiệu quả thu ngân sách, tạo lập môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch giữa phương thức kinh doanh truyền thống và hiện đại. Tuy nhiên, việc “hành thu” bên cạnh hướng tới “thuận” cho người thu thì phải “tiện” cho người nộp, nhất là những cá nhân kinh doanh.

Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về bổ sung kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên.
Quốc hội và Cử tri

Những quyết sách đáp ứng đòi hỏi thực tiễn

Diễn ra ngay trong những ngày đầu Xuân mới Ất Tỵ, với niềm tin, sự quyết tâm được lan tỏa rộng khắp trước những thời cơ vận hội mới đang mở ra, những quyết sách vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của đất nước và phúc đáp ngay đòi hỏi thực tiễn, được đông đảo cử tri, Nhân dân theo dõi. Hàng loạt nội dung lớn mang tầm chiến lược được cân nhắc cẩn trọng, thông qua với sự đồng thuận cao đã một lần nữa phản ánh rõ nét bản lĩnh, quyết tâm chính trị của Quốc hội. Trong đó, mục tiêu cao nhất hướng đến là sự phồn thịnh của đất nước, hạnh phúc của Nhân dân trong bối cảnh cả dân tộc đang chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên phát triển mới.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành khẩn trương, tích cực chủ động xử lý các kiến nghị của địa phương Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Chính sách và cuộc sống

Xóa bỏ triệt để tư duy xin - cho

Sáng qua, chỉ hai ngày sau khi Quốc hội kết thúc Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Chính phủ đã tổ chức Hội nghị với các địa phương thực hiện kết luận của Trung ương, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là hội nghị đầu tiên giữa Chính phủ với các địa phương sau khi Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được Quốc hội thông qua với những đổi mới mạnh mẽ về tổ chức, hoạt động, về phân cấp, phân quyền giữa Chính phủ và chính quyền các địa phương.

ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam) phát biểu
Diễn đàn Quốc hội

Thể hiện rõ nét tinh thần hành động kịp thời, quyết liệt của Quốc hội

Sau 6,5 ngày làm việc nghiêm túc, khẩn trương, Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội khóa XV đã thành công rất tốt đẹp. Các đại biểu Quốc hội nêu rõ, trong điều kiện đặc biệt, chịu áp lực về thời gian, Quốc hội đã hoàn thành khối lượng công việc lớn, với nhiều nội dung quan trọng, thể hiện tinh thần hành động kịp thời, quyết liệt trước yêu cầu cấp bách của thực tiễn, góp phần hoàn thiện thể chế, thúc đẩy sự phát triển đột phá của đất nước trong thời gian tới.

ĐBQH Bùi Hoài Sơn (Hà Nội)
Diễn đàn Quốc hội

Đổi mới tư duy quản lý, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động

Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội Khóa XV đã hoàn thành các nội dung đề ra. Các đại biểu Quốc hội cho rằng, kỳ họp không chỉ là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình lập pháp mà còn thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đổi mới tư duy quản lý, tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

TS Việt
Diễn đàn Quốc hội

Sớm ban hành chương trình hành động để thực thi ngay các quyết sách mới

Cho rằng Kỳ họp bất thường lần thứ Chín đã thành công khi đặt nền tảng pháp lý quan trọng cho công cuộc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo đột phá về hoàn thiện cơ sở hạ tầng, TS. NGUYỄN QUỐC VIỆT, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) đề xuất, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương sớm ban hành kế hoạch, chương trình hành động để đưa các quyết sách vào cuộc sống.

Sẵn sàng đưa đất nước phát triển
Diễn đàn Quốc hội

Sẵn sàng đưa đất nước phát triển

Tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội đã quyết định nhiều nội dung quan trọng liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy, nhận được sự đồng thuận, nhất trí cao. Kết quả kỳ họp ngoài mục đích Trung ương nêu gương, đi đầu tinh gọn bộ máy mà sâu xa hơn như Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng nhấn mạnh: Để đưa đất nước phát triển, có 2 nhiệm vụ rất quan trọng là phải có sự tăng trưởng kinh tế, từ đó bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống của Nhân dân trên tất cả các lĩnh vực. Muốn vậy, phải tinh gọn bộ máy. Chỉ khi hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước được phát huy thì đất nước mới phát triển.

Các đại biểu bấm nút biểu quyết thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ảnh: Hồ Long
Chính sách và cuộc sống

Tạo đà bứt phá cho khoa học, công nghệ

Sáng qua (19.2), tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, với 454/458 ĐBQH tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 99,12%, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ảnh minh họa
Lập pháp

Để thực thi pháp luật không còn là “khâu yếu”!

Để nâng cao hiệu quả công tác thi hành pháp luật, dự thảo Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) bổ sung quy định về tổ chức thi hành văn bản quy phạm (VBQPPL), quy định trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, người có thẩm quyền trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tổ chức thi hành VBQPPL.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp
Diễn đàn Quốc hội

Cần có cơ chế rút ngắn thủ tục thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ

Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, các đại biểu Quốc hội đề nghị, cần có cơ chế rút ngắn thủ tục thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ; đầu tư nhanh kết cấu hạ tầng phục vụ cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội với tỷ lệ tán thành tuyệt đối, 461/461 ĐBQH biểu quyết tán thành
Diễn đàn Quốc hội

Nền tảng vững chắc để xây dựng bộ máy “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”

Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội đã được 100% tổng số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành thông qua, Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi) cũng được 99,56% tổng số đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành thông qua. 

Đây là hai trong số các Luật được sửa đổi tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín. Sự đồng thuận rất cao của đại biểu Quốc hội với hai dự luật cũng đã cho thấy sự chỉ đạo sát sao của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ trong việc bảo đảm cao nhất chất lượng các dự luật.

Tăng cường gắn kết giữa xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật
Lập pháp

Tăng cường gắn kết giữa xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật

Sự thiếu gắn kết giữa quá trình xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật đã và đang làm giảm hiệu lực và hiệu quả của các quy định pháp luật. Nhằm khắc phục các hạn chế hiện nay và thực hiện sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) đã bổ sung quy định về tổ chức thi hành và nguồn lực thi hành.

Cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng trong xây dựng luật
Lập pháp

Cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng trong xây dựng luật

Để bảo đảm được tính liên tục trong suốt quá trình xây dựng dự án luật và nâng cao hiệu quả thi hành luật, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) quy định cơ quan trình chịu trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để chỉnh lý dự thảo.

Tiếp tục thu gọn hình thức văn bản quy phạm pháp luật
Lập pháp

Tiếp tục thu gọn hình thức văn bản quy phạm pháp luật

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) đã quy định cụ thể về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của nước ta. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và thực hiện các quan điểm chỉ đạo mới thì việc thu gọn các loại/hình thức văn bản quy phạm pháp luật là rất cần thiết.

ĐBQH Trần Quốc Nam (Ninh Thuận) Ảnh Hồ Long
Diễn đàn Quốc hội

Dứt khoát phải rõ người, rõ việc, rõ cơ chế

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là một trong những điển hình để chúng ta triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Khẳng định điều này, nhiều đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, để có thể đạt mục tiêu đến năm 2030, muộn nhất là 2031 sẽ đưa các nhà máy điện hạt nhân đi vào hoạt động, thì việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án này là hết sức cấp thiết và cấp bách. Và muốn thực hiện được, thì trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội phải rõ người, rõ việc và rõ cơ chế.