Phải chịu trách nhiệm đến cùng với nội dung ủy quyền, cơ quan ủy quyền
Quan tâm đến nội dung về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa chính quyền địa phương các cấp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, vấn đề này vẫn đang “lẫn lộn” trong dự thảo Luật. Do đó, nội dung phân quyền cho chính quyền địa phương tại Điều 13 và phân cấp cho chính quyền địa phương tại Điều 14 dự thảo Luật cần được nghiên cứu thêm.
“Đúng ra, Điều 13 phải là nguyên tắc phân quyền, địa phương tự chủ, tự chịu trách nhiệm, cơ quan nhà nước cấp trên chịu trách nhiệm thẩm tra, kiểm tra, giám sát những vấn đề mình phân quyền, còn Điều 14 không phải phân cấp, mà là nội dung phân quyền”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Theo dự thảo Luật, có những điều ủy quyền nằm trong nội dung phân cấp cho chính quyền địa phương lại không đưa vào Điều 15 về ủy quyền cho chính quyền địa phương. Ví dụ như, HĐND có được ủy quyền cho UBND cùng cấp hay không? Nêu vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, phải xác định thật rành mạch 4 cụm từ “thẩm quyền", "phân quyền", "phân cấp", "ủy quyền”; và cần "lấy tính mục đích và kết quả làm cơ sở để thiết kế các quy định này".
Bày tỏ đồng tình với quy định tại Điều 28 về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong điều kiện HĐND ủy quyền cho Thường trực HĐND, thì Thường trực HĐND được quyền quyết định. Đồng thời, đề nghị, trong quy định về HĐND cần bổ sung nội dung “HĐND được phép ủy quyền những việc thấy cần thiết và UBND phải thực hiện những điều ủy quyền đó, chịu trách nhiệm trước HĐND”.
Quang cảnh thảo luận Tổ 10. Ảnh: Hồ Long
“Các điều kiện ủy quyền phải tính toán cho hợp lý, khi đã ủy quyền sẽ thay đổi trình tự, thủ tục. Hiện nay vướng nhất và ngại nhất là thủ tục, vì thủ tục mới ủy quyền. Một là, vì tính cấp bách của vấn đề; Hai là, sự phù hợp với thực tiễn; và ba là trình tự, thủ tục rườm rà, cái gì cũng báo cáo với tỉnh, báo cáo với Trung ương, thì mới ủy quyền, cho nên phải thay đổi trình tự, thủ tục thì mới nhanh được, mới quyết được”, Phó Chủ tịch Quốc hội thẳng thắn.
Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội, trước đây, Chính phủ đề xuất cứ ủy quyền thì địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm nhưng không được.
Ví dụ, nội dung đó, đáng ra cấp Trung ương mới đủ năng lực hoạch định, nhưng lại ủy quyền cho cấp dưới dẫn tới không có hiệu quả. Chỉ ra thực tế này, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần chịu trách nhiệm đến cùng đối với nội dung ủy quyền, cơ quan ủy quyền và phương pháp ủy quyền; còn người ủy quyền đương nhiên là địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; đồng thời, cấp dưới có quyền đề xuất cấp trên ủy quyền những vấn đề mình làm được và có quyền đề nghị "việc này nếu ủy quyền thì chúng tôi không làm được".
Ủy quyền cho Thường trực HĐND giải quyết một số việc giữa hai kỳ họp HĐND
Liên quan đến vấn đề ủy quyền cho chính quyền địa phương tại Điều 15, dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét lại quy định tại điểm c, khoản 2 về nội dung: “Không ủy quyền... các nhiệm vụ mà nếu ủy quyền sẽ làm thay đổi trình tự, thủ tục hành chính quy định trong văn bản quy phạm pháp luật”. Bởi quy định này chưa chặt chẽ.
Bởi thực tế cho thấy, khi Chủ tịch UBND tỉnh ủy quyền cho UBND huyện, thì trình tự, thủ tục hành chính đã có sự thay đổi. Do vậy, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu lại quy định này, để bảo đảm khi ủy quyền thì phải ủy quyền toàn bộ, đúng tinh thần cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Cùng quan điểm cần tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương, ĐBQH Đặng Ngọc Huy (Quảng Ngãi) đề nghị, tiếp tục nghiên cứu việc ủy quyền của HĐND cho Thường trực HĐND giải quyết một số việc giữa hai kỳ họp HĐND.
ĐBQH Đặng Ngọc Huy (Quảng Ngãi) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
“Nhiệm kỳ trước, chúng ta hướng dẫn, tất cả các việc không được ủy quyền cho Thường trực HĐND và phải trình ra HĐND, cho nên thực tế, tháng nào cũng họp HĐND. Do vậy, cần tiếp tục nghiên cứu theo hướng Thường trực HĐND cũng là một cấp gồm Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, các Trưởng Ban và Chánh Văn phòng HĐND…; và nên phân cấp cho Thường trực HĐND xem xét, quyết định một số việc. Theo đó, HĐND ủy quyền cho Thường trực HĐND và báo cáo lại kết quả xử lý các vấn đề giữa 2 kỳ họp để HĐND xem xét, quyết định”, đại biểu Đặng Ngọc Huy đề xuất.
Về cơ cấu tổ chức của UBND, đại biểu Đặng Ngọc Huy cho rằng, cần nghiên cứu quy định theo hướng giảm số lượng Ủy viên UBND và cơ cấu chỉ gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND và một số giám đốc Sở, như Sở Nội vụ, Công an, Quân sự, Kế hoạch đầu tư, tài chính..., không nhất thiết mở rộng ra tất cả các Sở, nhằm bảo đảm thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy.
Liên quan đến mô hình tổ chức chính quyền địa phương, theo Tờ trình của Chính phủ, là giữ nguyên mô hình, tuy nhiên thực tế đang có các mô hình chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn khác nhau. Do đó, đại biểu Đặng Ngọc Huy đề nghị cần tổng kết trên cơ sở thí điểm mô hình chính quyền đô thị ở các địa phương, như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… để đưa ra mô hình phù hợp.
