Thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng trưởng kinh tế
Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước sự thay đổi của tình hình kinh tế - xã hội, các văn bản pháp luật về đầu tư, tài chính, ngân sách đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nên cần được rà soát, nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung.
Theo đó, Chính phủ đã khẩn trương rà soát, tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện các Luật trong lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân sách và xác định 7 Luật cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp để thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, tạo động lực góp phần thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế…
Bộ trưởng nêu rõ, việc xây dựng dự án Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước; đẩy mạnh hỗ trợ, phân cấp, phân quyền và cải cách thủ tục hành chính về đầu tư, tài chính, ngân sách. Kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông, sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển kinh tế, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 Luật hiện hành, gồm: Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế Xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Trong đó, đối với nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, dự thảo Luật sửa đổi các quy định về: Chính sách ưu tiên, ưu đãi trong đấu thầu để hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; hoạt động đấu thầu của doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; bổ sung quy định về đấu thầu trong nước, đấu thầu quốc tế; nguyên tắc cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu để lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu phù hợp (đấu thầu, chỉ định thầu hoặc các hình thức khác theo quy định của luật) trên cơ sở bảo đảm minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình.
Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 Luật. Ảnh: Lâm Hiển
Đồng thời, bổ sung, mở rộng các trường hợp áp dụng hình thức chỉ định thầu và lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt đối với gói thầu, dự án cần bảo đảm lợi ích quốc gia hoặc có yêu cầu đặc thù về nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ…
Đối với nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, dự thảo Luật sửa đổi quy định liên quan đến quản lý, sử dụng tài sản hình thành thông qua việc triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ; bãi bỏ quy định về quản lý, sử dụng tài sản được hình thành thông qua việc triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng vốn nhà nước; bãi bỏ một số cụm từ để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với nội dung, phạm vi điều chỉnh của Luật; sửa đổi những nội dung về sắp xếp, tổ chức bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền…
Cần bổ sung đánh giá tác động chính sách
Trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban cơ bản nhất trí về sự cần thiết và phạm vi sửa đổi, bổ sung các luật theo Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với quy trình thủ tục rút gọn.
Tuy nhiên, thời gian gửi Hồ sơ Luật đến cơ quan chủ trì thẩm tra rất gấp, một số nội dung chính sách mới được điều chỉnh, bổ sung sau khi Bộ Tư pháp đã thẩm định, Ủy ban đề nghị Chính phủ báo cáo giải trình và bổ sung đánh giá tác động chính sách để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội có cơ sở xem xét, quyết định.
Về tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của dự án Luật, với hệ thống pháp luật và thực hiện các kết luận, quy định của cấp có thẩm quyền, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, cùng với việc sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và nhiều dự án Luật có liên quan sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Chín tới đây. Vì vậy, quá trình nghiên cứu, tiếp thu dự thảo Luật cần được rà soát và đối chiếu với quy định của Hiến pháp, các Luật đang được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính thống nhất. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ rà soát toàn bộ nội dung dự thảo Luật nhằm bảo đảm thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo tại Kết luận số 119-KL/TW, Quy định số 178-QĐ/TW và Quy định số 189-QĐ/TW của Bộ Chính trị.
Về các nội dung cụ thể, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban cơ bản thống nhất với nội dung sửa đổi liên quan đến thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22.12.2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đồng thời lưu ý cơ quan soạn thảo tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, cơ quan có liên quan để rà soát, bảo đảm tính thống nhất giữa các luật liên quan, các thuật ngữ mới về khoa học, công nghệ... và điều khoản chuyển tiếp để bảo đảm tính thống nhất.
