Ký hợp đồng thuê chính khu đất do mình đứng tên chủ sở hữu

Bà Nguyễn Thị Kim Lài – Giám đốc Công ty TNHH DV&TM Xăng dầu Phát Phú Mỹ Ninh Thuận (Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận) phản ánh, gia đình bà là chủ sở hữu khu đất có diện tích 505,7m2, thửa đất số 74, tờ bản đồ địa chính số 22, phường Tấn Tài, TP. Phan Rang – Tháp Chàm. Nguồn gốc đất do Nhà nước bồi thường (gia đình bà có đất bị thu hồi để triển khai dự án Trường Trung học cơ sở Tấn Tài) và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số CA 539463 cấp ngày 28.8.2015, thời hạn sử dụng đến tháng 7.2048, mục đích sử dụng: đất trồng cây lâu năm.

Năm 2015, khi lập Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận (do bà làm đại diện pháp luật) bà đã dùng khu đất trên để mở cửa hàng bán lẻ xăng dầu Tấn Tài. Khu đất trên đã được các thành viên trong gia đình chuyển nhượng cho bà với giá 40 triệu đồng, (theo Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ số 1157/HĐCNQSDĐ-VPCCAK ngày 24.9.2015 được công chứng tại Văn phòng Công chứng An Khang, tỉnh Ninh Thuận) để bà sử dụng làm tài sản của doanh nghiệp để mở cửa hàng kinh doanh xăng dầu theo quy định pháp luật.

Bà Lài trình bày, trong quá trình tiến hành làm hồ sơ về đất đai để thực hiện dự án cửa hàng xăng dầu Tấn Tài bà có nộp GCNQSDĐ số CA 539463 cho Sở Tài nguyên và Môi Trường (TN-MT) với mục đích để chỉnh lý biến động sang tên Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận.

Tuy nhiên, sau khi UBND tỉnh Ninh Thuận có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, quyết định về việc chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất thương mại dịch vụ… Ngày 30.5.2016, Sở TN-MT và bà Lài lại ký Hợp đồng thuê đất số 34/HĐTĐ.

Theo đó, bên cho thuê là UBND tỉnh Ninh Thuận do ông Bùi Anh Tuấn – Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Ninh Thuận làm đại diện. Khu đất thuê chính là khu đất mà bà Lài, doanh nghiệp bà Lài là chủ sở hữu.

Theo bà Lài, cho đến nay, Sở TN-MT không bàn giao lại GCNQSDĐ số CA539463 được cập nhật, chỉnh lý biến động chủ sở hữu mới cho bà cũng như Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận.

Mãi đến năm 2023, trong quá trình trích lục hồ sơ liên quan đến khu đất trên, bà Lài được Văn phòng Đăng ký đất đai Ninh Thuận cung cấp bản photo GCNQSDĐ số CA539463 (khu đất trên – PV) có đóng  mộc  vuông “đã thu hồi” bên ngoài. Phía bên trong, phần IV: Những thay đổi sau khi cấp giấy chứng nhận có các dòng chữ viết tay: “Chuyển nhượng cho Công ty TNHH DV&TM Xăng dầu Phát Phú Mỹ Ninh Thuận... theo hồ sơ số 22756.CN.190”.

Bà Lài cho biết: "Nhiều năm qua, tôi đã gửi đơn khiếu nại, cầu cứu  đến nhiều cơ quan chức năng để đòi lại QSDĐ nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Hiện tại cơ quan thuế đang truy thu tiền thuê đất và doanh nghiệp chúng tôi đang rơi vào tình trạng nợ thuế kéo dài.

Chúng tôi người có đất, có quyền sở hữu, sử dụng đất nhưng với việc ký hợp đồng thuê đất 34/HĐTĐ năm 2016, chúng tôi lại phải thuê lại. Gia đình tôi không nhận được bất kỳ giấy tờ nào liên quan đến việc có hay không có quyết định thu hồi đất. Chúng tôi cũng không được bồi thường nhưng lại phải ký hợp đồng thuê đất. Thế nhưng các cơ quan chức năng chưa đưa ra lời giải thích rõ ràng”.

Vì sao doanh nghiệp phải thuê lại đất của chính mình?

Liên quan đến vụ việc kêu cứu của bà Lài, ngày 30.7.2024, Thanh tra tỉnh Ninh Thuận đã có Văn bản số 876/TTT-NV1 thông tin kết quả giải quyết vụ việc của bà. Theo đó, Văn bản của Thanh tra tỉnh nêu: năm 2016, bà Lài (Giám đốc Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận) có hồ sơ xin thuê đất để thực hiện cửa hàng xăng dầu Tấn Tài. Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo khoản 1 Điều 73 Luật Đất đai 2013…

Ngày 30.5.2016, Sở TN-MT và Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận ký hợp đồng thuê đất số 34/HĐTĐ và cấp Giấy chứng nhận QSDĐ cho đơn vị này (GCN số 070528 ngày 15.11.2016) với diện tích 505,7m2; loại đất thương mại dịch vụ, Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm, thời hạn sử dụng đến ngày 5.4.2066”.

Thanh tra tỉnh Ninh Thuận thông báo những kiến nghị yêu cầu của bà Lài “không có cơ sở để xem xét, giải quyết”.

Trước kết quả trả lời của Thanh tra tỉnh Ninh Thuận, bà Lài không đồng ý với kết quả giải quyết của Thanh tra tỉnh. Bà Lài khẳng định, đến thời điểm này vẫn chưa đơn vị nào giải thích vì sao Sở TN-MT buộc ký hợp đồng thuê đất nhưng lại không có quyết định thu hồi đất? Vì sao từ đất thuộc quyền sở hữu của cá nhân, của doanh nghiệp được cấp GCNQSDĐ nhưng hiện giờ thành đất của Nhà nước và doanh nghiệp phải thuê lại chính mảnh đất mà mình từng đứng tên chủ quyền?

Nhìn nhận về vụ việc, Luật sư Lê Bá Thường – Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc bà Lài bị Sở TN-MT thu hồi GCNQSDĐ đất trong trường hợp trên là chưa đúng quy định pháp luật. Trường hợp trên, bà Lài không thuộc trường hợp bị thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai.

Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 67 Luật Đất đai 2013 trước khi có quyết định thu hồi đất thì chậm nhất là 90 ngày với đất nông nghiệp và 80 ngày đối với đất phi nông nghiệp, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thông báo thu hồi đất cho người có đất thu hồi biết. Tuy nhiên, trong trường trên, bà Lài chỉ biết “đã thu hồi” khi trích lục hồ sơ nên việc Sở TN-MT thu hồi đất mà không có thông báo là trái với quy định pháp luật.

Cũng theo Luật sư Thường, bà Lài thực hiện góp vốn QSDĐ để thành lập Công ty Phát Phú Mỹ Ninh Thuận đã đáp ứng đầy đủ quy định về điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp QSDĐ; góp vốn bằng quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013. Bên cạnh đó, đất Nhà nước cấp cho bà Lài không phải theo hình thức thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm nên việc Sở TN-MT yêu cầu bà Lài ký hợp đồng thuê đất là không đúng theo quy định pháp luật.