Nguồn gốc của 99 ám ảnh phổ biến

Cuốn bách khoa toàn thư về chủ đề “nỗi sợ hãi và ám ảnh”; từng được The Times, Financial Times, Spectator và Daily Mail bình chọn là Cuốn sách của năm.  

Là con người, dường như ai cũng từng bị điều khiển bởi nỗi sợ và ham muốn, đôi khi còn trở thành nô lệ của chúng: sợ nói trước đám đông; sợ các loài động vật như rắn, nhện, côn trùng...; sợ nghe điện thoại và lo lắng khi không có điện thoại... Không chỉ là những trải nghiệm vô cùng cá nhân, những ám ảnh này còn là sản phẩm của văn hóa, đánh dấu sự thay đổi trong cách con người chúng ta nhìn nhận về bản thân.

Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn của tác giả Kate Summerscale đưa chúng ta vào hành trình tìm hiểu nguồn gốc, cơ chế tâm lý của những nỗi ám ảnh, góp phần khai quật lịch sử về sự kỳ lạ của con người từ thời Trung cổ đến ngày nay, đồng thời đưa ra giải thích và một số phương pháp điều trị tích cực, hiệu quả cho những nỗi sợ hãi và cuồng loạn mạnh mẽ nhất.

Nguồn gốc của 99 ám ảnh phổ biến -0
"Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn" của tác giả Kate Summerscale nằm trong Tủ sách Y Sinh của Omega Plus

Theo Kate Summerscale, các chứng ám ảnh sợ hãi là một phần di sản tiến hóa của loài người, những nỗi sợ “được chuẩn bị sẵn về mặt sinh học” để bảo vệ ta khỏi các mối đe dọa bên ngoài. Phản ứng với ám ảnh sợ hãi phần nào giống những phản xạ mang tính bản năng. Khi phát hiện đối tượng hay tình huống là mối đe dọa, bộ não sẽ giải phóng các hóa chất giúp ta chiến đấu hoặc bỏ trốn, và phản ứng thể chất của ta - rùng mình hay chùn bước, đổ mồ hôi hay buồn nôn - dường như xâm chiếm lấy ta.

Cuốn sách bao gồm 99 nỗi ám ảnh sợ hãi (phobia) và cuồng loạn (mania) được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái tên tiếng Anh từ Ablutophobia (chứng sợ sạch sẽ) đến Zoophobia (chứng sợ động vật), hoặc có thể chia thành các nhóm chủ đề như: cơ thể, tiếng ồn, bị cô lập, chạm vào…

Hầu hết nội dung trong sách mô tả những tình trạng có thực và đôi khi còn khiến ta khổ sở. Các chứng ám ảnh sợ hãi và cuồng loạn còn tiết lộ nội tâm - những thứ khiến ta giật bắn mình hay ngả nghiêng, những thứ mà ta không thể “quăng ra khỏi đầu mình”. Nếu ám ảnh sợ hãi là sự thôi thúc phải né tránh gì đó, thì cuồng loạn lại là sự thôi thúc chúng ta phải làm gì đó. Tóm lại, chúng là những kiểu rối loạn lo âu phổ biến nhất trong thời đại chúng ta.

"Ở Mỹ, hơn 70% người nói rằng họ có nỗi sợ vô cớ. Khi bắt đầu nghiên cứu để viết cuốn sách này, tôi không nghĩ rằng mình có chứng sợ hãi cụ thể nào - ngoại trừ nỗi sợ việc bị đỏ mặt khi còn niên thiếu và cảm giác lo lắng thường trực về việc đi máy bay. Nhưng đến thời điểm cuốn sách hoàn thành, tôi thấy rằng mình có gần như tất cả những ám ảnh sợ hãi đó. Một số nỗi sợ cảm nhận được ngay khi ta hình dung tới”, tác giả Kate Summerscale chia sẻ.

“Ám ảnh sợ hãi hay cuồng loạn cũng giống như thần chú, ban cho một vật thể hay hành vi những ý nghĩa bí ẩn và sức mạnh để tạo thành ám ảnh và biến đổi chúng ta. Những tình trạng ấy có thể tạo ra cảm giác áp chế, nhưng cũng phù phép lên thế giới quanh ta, khiến nó trở nên đáng sợ và sinh động như trong cổ tích. Chúng tạo ra một tác động hữu hình, hệt như phép thuật, và khi ấy ta bộc lộ sự kỳ lạ của bản thân”.

Dù là một cuốn sách thuộc chủ đề y sinh, song nội dung Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn không hề khô khan, ngôn ngữ trong sách được tác giả sử dụng hóm hỉnh, gần gũi và dễ hiểu. Điều này khiến cuốn sách dễ tiếp cận ngay cả với các độc giả không có kiến thức chuyên ngành.

Tác giả, nhà báo người Anh Kate Summerscale sinh năm 1965, từng làm việc cho The Independent và cũng là biên tập viên văn học của The Daily Telegraph. Các bài viết của bà xuất hiện trên The Guardian, The Daily Telegraph và The Sunday Telegraph. Bà cũng từng làm giám khảo nhiều cuộc thi văn học, trong đó có Giải Booker năm 2001.

Cuốn sách mới nhất của bà, "Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn", được tờ Wall Street Journal đánh giá "mang đến lịch sử kỳ lạ đầy hài hước và bất ngờ, nhưng cũng đan xen những tiết lộ đầy nghiêm túc".

Văn hóa

Biến di sản thành “kho vàng, kho bạc”
Văn hóa - Thể thao

Biến di sản thành “kho vàng, kho bạc”

Chứa đựng những giá trị tinh thần sâu sắc của dân tộc, di sản văn hóa phi vật thể dù không có hình hài cụ thể, nhưng lại có thể được chuyển hóa thành tài sản vật chất, thành “kho vàng, kho bạc”. Khi được khai thác, di sản văn hóa phi vật thể sẽ trở thành cảm hứng sáng tạo nên sản phẩm công nghiệp văn hóa.

Chiêm ngưỡng “Bộ sưu tập mũi khoan đá Thác Hai” - bảo vật quốc gia đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk
Văn hóa - Thể thao

Chiêm ngưỡng “Bộ sưu tập mũi khoan đá Thác Hai” - bảo vật quốc gia đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk

Sáng 22.11, tại Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, UBND tỉnh khai mạc triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk chào mừng kỷ niệm 120 năm Ngày thành lập tỉnh Đắk Lắk (22.11.1904 - 22.11.2024); 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22.12.1944 - 22.12.2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22.12.1989 - 22.12.2024).

Hình ảnh tại triển lãm 3D. ảnh: TTLTI
Văn hóa - Thể thao

Lịch sử Kiên Giang qua hình ảnh và tài liệu lưu trữ

Với hơn 200 tài liệu, bản đồ lần đầu tiên được công bố, triển lãm 3D trực tuyến “Giới thiệu hình ảnh, tài liệu lưu trữ về địa giới hành chính tỉnh Kiên Giang xưa và nay” nhằm lan tỏa giá trị của tài liệu lưu trữ, tạo thuận lợi cho người xem dễ dàng tiếp cận thông tin về địa giới hành chính Kiên Giang qua các thời kỳ.

Khi sắc màu và cảm xúc thăng hoa
Văn hóa - Thể thao

Khi sắc màu và cảm xúc thăng hoa

Triển lãm "Colors in Bloom - Sắc màu bừng nở" quy tụ các nghệ sĩ: Nguyễn Phương, Minh Đàm, Thanh Hà, Đình Đức, Phương Thảo và Đức Tiến. Đây là không gian để công chúng chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh tế và độc đáo của nghệ thuật màu nước.

Xây dựng nền “văn hóa Hòa Bình” mãi trường tồn, lan tỏa
Địa phương

Xây dựng nền “văn hóa Hòa Bình” mãi trường tồn, lan tỏa

Nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống, nhất là các di tích thuộc nền “Văn hóa Hòa Bình”, tỉnh Hòa Bình xác định, phát triển văn hóa sẽ là một trong 5 đột phá chiến lược và sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch, giúp di sản mãi trường tồn và lan tỏa. Từ đó, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Chuyện làng, chuyện phố
Văn hóa

Chuyện làng, chuyện phố

Ngày hội Di sản văn hóa năm 2024 với chủ đề Chuyện làng, chuyện phố sẽ được Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức vào ngày 22 - 23.11.

Kết nối và mở rộng mạng lưới mỹ thuật
Văn hóa - Thể thao

Kết nối và mở rộng mạng lưới mỹ thuật

Hoạt động sáng tạo của nghệ sĩ thiên về tính cá nhân nhưng cũng rất cần môi trường để cập nhật thông tin, giao lưu sáng tác... Các sự kiện kết nối quốc tế không chỉ tạo cơ hội cho nghệ sĩ trong và ngoài nước được gặp gỡ, học hỏi mà còn góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển mỹ thuật Việt Nam.

Tôn vinh truyền thống hiếu học, nuôi dưỡng khát vọng lớn lao
Văn hóa

Tôn vinh truyền thống hiếu học, nuôi dưỡng khát vọng lớn lao

Mỗi dịp 20.11, ngày Nhà giáo Việt Nam, ký ức tuổi thơ của tôi lại tràn về với hình ảnh của bố tôi - một người thầy được học trò yêu quý và kính trọng. Những bó hoa tươi thắm, những món quà nhỏ tuy giản dị nhưng đong đầy tình cảm học trò dành tặng thầy, cùng không khí rộn rã của lớp học với lũ học trò "nhất quỷ nhì ma" in sâu trong tâm trí của tôi. Bố tôi vẫn thường nói, nghề giáo không chỉ là dạy chữ, mà là vun đắp tâm hồn, truyền đạt những giá trị làm người, và kết nối với học trò ở những cảm xúc sâu sắc nhất; tôi rất xúc động khi thấy, sau 30 - 40 năm, vẫn có những học trò vượt hàng trăm cây số, quay lại thăm thầy cũ để hàn huyên đủ chuyện - từ gia đình, công việc cho đến những hoài niệm về thời đi học. Những cuộc trò chuyện như thế vượt lên trên mối quan hệ thầy trò thông thường, gắn bó như cha với con, tạo nên một tình nghĩa khó phai mờ.