Là con người, dường như ai cũng từng bị điều khiển bởi nỗi sợ và ham muốn, đôi khi còn trở thành nô lệ của chúng: sợ nói trước đám đông; sợ các loài động vật như rắn, nhện, côn trùng...; sợ nghe điện thoại và lo lắng khi không có điện thoại... Không chỉ là những trải nghiệm vô cùng cá nhân, những ám ảnh này còn là sản phẩm của văn hóa, đánh dấu sự thay đổi trong cách con người chúng ta nhìn nhận về bản thân.
Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn của tác giả Kate Summerscale đưa chúng ta vào hành trình tìm hiểu nguồn gốc, cơ chế tâm lý của những nỗi ám ảnh, góp phần khai quật lịch sử về sự kỳ lạ của con người từ thời Trung cổ đến ngày nay, đồng thời đưa ra giải thích và một số phương pháp điều trị tích cực, hiệu quả cho những nỗi sợ hãi và cuồng loạn mạnh mẽ nhất.
Theo Kate Summerscale, các chứng ám ảnh sợ hãi là một phần di sản tiến hóa của loài người, những nỗi sợ “được chuẩn bị sẵn về mặt sinh học” để bảo vệ ta khỏi các mối đe dọa bên ngoài. Phản ứng với ám ảnh sợ hãi phần nào giống những phản xạ mang tính bản năng. Khi phát hiện đối tượng hay tình huống là mối đe dọa, bộ não sẽ giải phóng các hóa chất giúp ta chiến đấu hoặc bỏ trốn, và phản ứng thể chất của ta - rùng mình hay chùn bước, đổ mồ hôi hay buồn nôn - dường như xâm chiếm lấy ta.
Cuốn sách bao gồm 99 nỗi ám ảnh sợ hãi (phobia) và cuồng loạn (mania) được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái tên tiếng Anh từ Ablutophobia (chứng sợ sạch sẽ) đến Zoophobia (chứng sợ động vật), hoặc có thể chia thành các nhóm chủ đề như: cơ thể, tiếng ồn, bị cô lập, chạm vào…
Hầu hết nội dung trong sách mô tả những tình trạng có thực và đôi khi còn khiến ta khổ sở. Các chứng ám ảnh sợ hãi và cuồng loạn còn tiết lộ nội tâm - những thứ khiến ta giật bắn mình hay ngả nghiêng, những thứ mà ta không thể “quăng ra khỏi đầu mình”. Nếu ám ảnh sợ hãi là sự thôi thúc phải né tránh gì đó, thì cuồng loạn lại là sự thôi thúc chúng ta phải làm gì đó. Tóm lại, chúng là những kiểu rối loạn lo âu phổ biến nhất trong thời đại chúng ta.
"Ở Mỹ, hơn 70% người nói rằng họ có nỗi sợ vô cớ. Khi bắt đầu nghiên cứu để viết cuốn sách này, tôi không nghĩ rằng mình có chứng sợ hãi cụ thể nào - ngoại trừ nỗi sợ việc bị đỏ mặt khi còn niên thiếu và cảm giác lo lắng thường trực về việc đi máy bay. Nhưng đến thời điểm cuốn sách hoàn thành, tôi thấy rằng mình có gần như tất cả những ám ảnh sợ hãi đó. Một số nỗi sợ cảm nhận được ngay khi ta hình dung tới”, tác giả Kate Summerscale chia sẻ.
“Ám ảnh sợ hãi hay cuồng loạn cũng giống như thần chú, ban cho một vật thể hay hành vi những ý nghĩa bí ẩn và sức mạnh để tạo thành ám ảnh và biến đổi chúng ta. Những tình trạng ấy có thể tạo ra cảm giác áp chế, nhưng cũng phù phép lên thế giới quanh ta, khiến nó trở nên đáng sợ và sinh động như trong cổ tích. Chúng tạo ra một tác động hữu hình, hệt như phép thuật, và khi ấy ta bộc lộ sự kỳ lạ của bản thân”.
Dù là một cuốn sách thuộc chủ đề y sinh, song nội dung Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn không hề khô khan, ngôn ngữ trong sách được tác giả sử dụng hóm hỉnh, gần gũi và dễ hiểu. Điều này khiến cuốn sách dễ tiếp cận ngay cả với các độc giả không có kiến thức chuyên ngành.
Tác giả, nhà báo người Anh Kate Summerscale sinh năm 1965, từng làm việc cho The Independent và cũng là biên tập viên văn học của The Daily Telegraph. Các bài viết của bà xuất hiện trên The Guardian, The Daily Telegraph và The Sunday Telegraph. Bà cũng từng làm giám khảo nhiều cuộc thi văn học, trong đó có Giải Booker năm 2001.
Cuốn sách mới nhất của bà, "Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn", được tờ Wall Street Journal đánh giá "mang đến lịch sử kỳ lạ đầy hài hước và bất ngờ, nhưng cũng đan xen những tiết lộ đầy nghiêm túc".