Mối hiểm hoạ từ rác thải điện tử

Báo cáo mới đây của Cơ quan Giám sát rác thải điện tử toàn cầu thuộc Liên Hợp Quốc cho thấy, lượng rác thải điện tử toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục và đang tăng nhanh gấp 5 lần so với tốc độ tái chế. Tình trạng này gây ra một loạt vấn đề về sức khỏe, môi trường và khí hậu, nếu không có những biện pháp kịp thời đây sẽ là một hiểm họa khôn lường cho nhân loại.

Rác thải điện tử (e-waste) là những sản phẩm điện hoặc điện tử ở vòng đời cuối như hư hỏng, lỗi thời... và những loại rác này có thể đem tái chế được. Tuy nhiên, trong loại rác thải này thường chứa nhiều các chất độc chì, thủy ngân... đe dọa đến môi trường và sức khỏe của con người.

Những con số đáng lo ngại

Báo cáo cho thấy, vào năm 2022, thế giới đã tạo ra 62 triệu tấn rác thải điện tử, tăng 82% so năm 2010. Số rác thải này có thể lấp đầy hơn 1,5 triệu chiếc xe tải có trọng tải 40 tấn. Với tình trạng này, ước tính vào năm 2030, tỷ lệ này sẽ tăng thêm 32%, lên 82 triệu tấn.

Chuyên gia khoa học cấp cao của Viện Đào tạo và nghiên cứu của LHQ, ông Kees Baldé cho biết, thông thường mỗi người dân ở một quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) hoặc Mỹ có thể tạo ra tới 20kg rác thải điện tử mỗi năm. Các chuyên gia ước tính khoảng 800.000 tấn rác thải điện tử cũ hàng năm đang được chuyển từ các nước phát triển sang các nước ở Nam bán cầu. Số lượng các tấm pin mặt trời bị lãng phí đang tăng nhanh chóng, dự kiến sẽ tăng gấp 4 lần hiện nay vào năm 2030. Đó là nguyên nhân chủ yếu tạo nên rác thải điện tử.

Ảnh: Getty Image
Ảnh: Getty Image

Không chỉ vậy, khoảng 1,39 tỷ chiếc điện thoại di động đã được bán trên toàn cầu và ước tính hơn 5 tỷ chiếc đã bị vứt đi vào năm 2023.

Mặc dù số lượng rác thải điện tử tăng chóng mặt, nhưng công suất tái chế lại không theo kịp đà tăng này; báo cáo của LHQ tính toán kể từ năm 2010, tốc độ tăng trưởng của rác thải điện tử đã nhanh hơn tốc độ tăng trưởng của hoạt động thu gom và tái chế chính thức gần gấp 5 lần. Chẳng hạn, trong tổng số sản phẩm điện tử bị bỏ đi trong năm 2022, chỉ khoảng 22,3% được thu gom và tái chế. 

Người sáng lập và Tổng Giám đốc điều hành (CEO) của Mạng lưới hành động Basel Jim Puckett đánh giá kết luận báo cáo nói trên của LHQ là “ảm đạm”. Những con số trong báo cáo cho thấy, các nhà sản xuất đang thể hiện “sự thiếu trách nhiệm” về những gì xảy ra với sản phẩm của họ khi hết vòng đời.

Mối nguy hại đối với môi trường và con người

Sự bùng nổ về rác thải điện tử hiện nay có thể trở thành mối nguy hại lớn cho môi trường và con người, vì phần lớn rác thải điện tử có vi mạch điều khiển chứa các thành phần độc hại như thủy ngân, bromua… Khi chúng bị vứt bỏ, các chất này có thể rò rỉ và ngấm vào đất, vào nguồn nước gây ô nhiễm môi trường.

Khi con người tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với rác thải điện tử (như sử dụng nguồn nước hay ăn uống thực vật trồng ở khu vực nhiễm độc do rác thải) sẽ có nguy cơ mắc phải các bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa và thậm chí là có thể bị ung thư.

Hơn nữa, sản xuất các thiết bị điện tử đòi hỏi sử dụng nhiều tài nguyên và năng lượng. Khi các thiết bị này trở thành rác, nếu không được tái chế và xử lý, các tài nguyên quý hiếm như kim loại quý, đồng, bạc, vàng… theo đó cũng sẽ bị lãng phí.

Không những vậy, kể cả khi người tiêu dùng không còn sử dụng các thiết bị như laptop, smartphone... những sản phẩm này khi hết vòng đời nếu không được xử lý và loại bỏ các dữ liệu đúng cách, sẽ có nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng, đánh cắp thông tin cá nhân...

Cần chung tay hành động  

Ông Jim Puckett khẳng định, tác hại của rác thải điện tử đến môi trường, khí hậu và sức khỏe con người là điều không phải bàn cãi. Do đó, việc quản lý và xử lý rác thải điện tử đúng cách sẽ giúp giảm tình trạng ô nhiễm  toàn cầu.

Trên thực tế, việc tái chế kim loại từ rác thải điện tử thay vì chiết xuất nguyên liệu thô mới, đã giảm được khoảng 52 triệu tấn khí thải CO2 vào năm 2022. Việc quản lý tốt hơn chất thải điện tử như tủ lạnh và máy điều hòa không khí thải ra chất làm lạnh như chlorofluorocarbons - loại khí nhà kính mạnh, cũng có thể làm giảm tác động khí hậu của chất thải này.

Mặc dù mối lo ngại toàn cầu về rác thải điện tử ngày một tăng, song chỉ có 81 quốc gia có chính sách về rác thải điện tử vào năm 2023, trong đó có EU và Ấn Độ; tại Ấn Độ, từ lâu người dân đã có thói quen sửa chữa các đồ bị hỏng thay vì mua mới. Thói quen này đã giúp hạn chế việc vứt bỏ sản phẩm điện tử. Trong điều kiện những thiết bị không thể sửa được, chúng sẽ được thu gom và phân tách. Linh kiện còn có thể sử dụng hoặc tái chế sẽ được để riêng để bán cho thương lái.

Tại châu Âu, vào đầu năm nay, Nghị viện châu Âu (EP) đã ủng hộ mạnh mẽ quyền được sửa chữa ở tất cả 27 quốc gia thành viên. Một số quốc gia còn phát phiếu sửa chữa, bảo hành cho người dân, chi phí sẽ do nhà nước chi trả. Pháp cũng dán tem khả năng sửa chữa lên sản phẩm để người dân nắm được thông tin trước khi chọn mua.

Tuy nhiên tại Mỹ - một trong những quốc gia có lượng rác thải điện tử lớn nhất thế giới, vẫn chưa có luật liên bang quy định việc tái chế đồ điện tử. Duy chỉ riêng thủ đô Washington D.C đã thực hiện các quy định về loại rác thải nói trên. 

Theo ông Baldé, ngay cả ở những nơi có luật về rác thải điện tử, việc thực thi "vẫn là một thách thức không nhỏ". Do đó, một trong những cách tốt nhất để bắt đầu giải quyết cuộc khủng hoảng rác thải điện tử là các nước phát triển cần chấm dứt việc mang rác thải điện tử đến các quốc gia không có khả năng giải quyết chúng. Vì ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, rác thải điện tử đều được đưa đến bãi chôn lấp do hệ thống tái chế không có khả năng xử lý, từ đó đe dọa gây ô nhiễm và tác động tiêu cực đến sức khỏe con người.

Ngoài ra, chuyên gia của LHQ còn kêu gọi các nước trên thế giới cần đầu tư hơn nữa vào phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thúc đẩy việc sửa chữa và tái sử dụng, ngăn chặn vận chuyển rác thải điện tử bất hợp pháp…Bên cạnh những nỗ lực của chính phủ, ý thức và trách nhiệm đối với các vấn đề về rác thải điện tử của người tiêu dùng, ngành công nghiệp sản xuất, chính quyền các địa phương cũng cần được nâng cao hơn nữa.

Ý kiến bạn đọc

Quốc tế

Báo chí Uzbekistan đưa tin đậm nét chuyến thăm chính thức và tham dự Đại hội đồng IPU-150 của Chủ tịch Quốc hội
Theo dòng sự kiện

Báo chí Uzbekistan đưa tin đậm nét chuyến thăm chính thức và tham dự Đại hội đồng IPU-150 của Chủ tịch Quốc hội

Các hãng thông tấn, báo chí của Uzbekistan đã đưa tin đậm nét về chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đặc biệt là cuộc hội đàm giữa hai nhà lập pháp cao nhất, trong đó, nhấn mạnh rằng, Thỏa thuận hợp tác đầu tiên được ký kết giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Uzbekistan sẽ là cơ sở vững chắc thúc đẩy quan hệ liên nghị viện nói riêng và giữa hai quốc gia nói chung.

Báo chí Uzbekistan: Tổng thống ủng hộ mối quan hệ đối tác thực chất với Việt Nam
Theo dòng sự kiện

Báo chí Uzbekistan: Tổng thống ủng hộ mối quan hệ đối tác thực chất với Việt Nam

Những ngày qua, các hãng thông tấn, báo chí đã đưa tin đậm nét về chuyến thăm chính thức Uzbekistan và tham dự Đại hội đồng IPU-150 của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn. Trong đó, các cơ quan thông tấn báo chí đặc biệt nhấn mạnh phát biểu của Tổng thống Uzbekistan trong cuộc tiếp Chủ tịch Quốc hội, rằng Tashkent ủng hộ thúc đẩy mối quan hệ thực chất với Việt Nam.

Cảnh giác với ô nhiễm môi trường từ các ứng dụng AI
Thế giới 24h

Cảnh giác với ô nhiễm môi trường từ các ứng dụng AI

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng gây ra những hậu quả nghiêm trọng về môi trường, từ việc tiêu thụ năng lượng lớn, phát thải khí nhà kính cho đến rác thải điện tử và ảnh hưởng tới đa dạng sinh học. Để giảm thiểu tác động tiêu cực này, cần có sự kết hợp giữa thiết kế sản phẩm AI bền vững, chính sách quản lý hiệu quả và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Các dân tộc trên thế giới kỷ niệm như thế nào?

Mặc dù không có ngày lễ mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử như ngày Giỗ Tổ Hùng Vương của Việt Nam, nhiều dân tộc trên thế giới vẫn tổ chức những ngày lễ đặc biệt để tưởng nhớ về lịch sử và các vị vua lập quốc có công lớn. Những nghi lễ này không chỉ thể hiện lòng tri ân những người quan trọng, nhằm hướng về cội nguồn mà còn là dịp để gìn giữ và vun đắp bản sắc dân tộc cùng những giá trị văn hóa truyền thống.

Uzbekistan và Việt Nam: Cùng hướng tới những cơ hội hợp tác mới
Theo dòng sự kiện

Uzbekistan và Việt Nam: Cùng hướng tới những cơ hội hợp tác mới

Tiến sĩ Tulanbay Kurbanov - Chuyên gia quan hệ quốc tế, thành viên Liên hiệp nhà báo Uzbekistan, IPU-150
Từ ngày 4-8.4, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn và Phu nhân thăm chính thức Cộng hòa Uzbekistan và tham dự Đại hội đồng lần thứ 150 Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU). Đây được đánh giá là chuyến thăm mang tính lịch sử, giúp đưa đến những cơ hội hợp tác mới cho Uzbekistan và Việt Nam.

Trung Quốc đối mặt với khủng hoảng hôn nhân
Quốc tế

Trung Quốc đối mặt với khủng hoảng hôn nhân

Trước tình trạng dân số suy giảm nghiêm trọng, Chính phủ Trung Quốc đã “mạnh tay” triển khai hàng loạt biện pháp khuyến khích sinh con, trong đó nổi bật là chính sách trợ cấp tiền mặt, hỗ trợ chăm sóc trẻ em và ưu đãi cho các bà mẹ mới sinh. Tuy nhiên, số lượng các cuộc hôn nhân mới ở Trung Quốc đã giảm một phần năm, xuống mức thấp nhất từng được ghi nhận vào năm ngoái, đánh dấu một sự thụt lùi đối với những nỗ lực của chính phủ nhằm đảo ngược cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang đe dọa nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Những hành động đầu tiên của các nước trước thuế quan mới của Mỹ
Thế giới 24h

Những hành động đầu tiên của các nước trước thuế quan mới của Mỹ

Ngày 4.4, Trung Quốc đã công bố mức thuế bổ sung 34% đối với hàng hóa của Hoa Kỳ để đáp trả thuế đối ứng mà Tổng thống Donald Trump vừa công bố. Đây là động thái leo thang nghiêm trọng nhất trong cuộc chiến thương mại mới nhất của nước này với Mỹ, làm dấy lên lo ngại về suy thoái kinh tế và nguy cơ sụp đổ của thị trường chứng khoán toàn cầu. Trong khi đó, một số nước tỏ ra thận trọng và muốn tiếp tục đàm phán.

Báo chí Armenia: Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam tạo động lực cho quan hệ song phương, vì lợi ích và thịnh vượng của nhân dân hai nước
Theo dòng sự kiện

Báo chí Armenia: Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam tạo động lực cho quan hệ song phương, vì lợi ích và thịnh vượng của nhân dân hai nước

Các trang tin điện tử chính thức của Armenia, Quốc hội Armenia, Hãng Thông tấn quốc gia của Armenia và các tờ báo của nước này (Armeni Info, Armenia Press, aravot.am, 1lurer.am, News.am…) liên tục nêu đậm nét, cập nhật thông tin, hình ảnh, video về các hoạt động trong chuyến thăm cấp chính thức của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Đoàn Đại biểu cấp cao Việt Nam, không chỉ trên website mà trên cả các trang mạng xã hội X (Twitter)… nêu bật nội dung và ý nghĩa chuyến thăm, sự đón tiếp trọng thị và kết quả chuyến thăm.

Trang web Quốc hội Armenia đưa tin đậm nét về chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam
Việt Nam và các nước

Trang web Quốc hội Armenia đưa tin đậm nét về chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam

Trang thông tin của Quốc hội Armenia - parliament.am đã đưa tin đậm nét về các hoạt động của Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam do Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn làm trưởng đoàn đang ở thăm Armenia, ngay từ khi đoàn đặt chân tới sân bay quốc tế Zvartnots, ở Thủ đô Yerevan của Armenia.

Singapore ban hành luật giám sát chặt chẽ doanh nghiệp vận tải quan trọng
Thế giới 24h

Singapore ban hành luật giám sát chặt chẽ doanh nghiệp vận tải quan trọng

Singapore đã thắt chặt giám sát theo quy định đối với lĩnh vực vận tải của mình bằng cách chỉ định 17 doanh nghiệp là các doanh nghiệp quan trọng phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn của Chính phủ. Luật Các doanh nghiệp vận tải quan trọng, có hiệu lực từ đầu tháng 4, nhằm mục đích bảo vệ các dịch vụ vận tải thiết yếu khỏi các mối đe dọa tiềm ẩn do "các tác nhân độc hại" gây ra.

Mỹ áp thuế đối ứng với tất cả các nước, mức thuế của Việt Nam cao thứ hai
Thế giới 24h

Mỹ áp thuế đối ứng với tất cả các nước, mức thuế của Việt Nam cao thứ hai

Tổng thống Donald Trump hôm 2.4 tuyên bố áp dụng mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ, trong đó ông sẽ áp mức thuế đối ứng 46% đối với 90% tổng lượng hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, cao thứ 2 trong số các nước xuất khẩu vào thị trường Mỹ, chỉ sau Campuchia (mức thuế 49% đối với 97% tổng lượng hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ).

Những điều thắc mắc về thuế đối ứng của Mỹ
Thế giới 24h

Những điều thắc mắc về thuế đối ứng của Mỹ

Sau nhiều tuần dự đoán, cuối cùng Tổng thống Donald Trump đã chính thức hiện thực hóa lời đe dọa áp thuế quan đối ứng vào ngày 2.4 (giờ Mỹ) với mức thuế cơ bản 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia và mức thuế cao hơn đối với hàng chục quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ.

Phản ứng của các nước trước thông báo áp thuế đối ứng của Mỹ
Thế giới 24h

Phản ứng của các nước trước thông báo áp thuế đối ứng của Mỹ

Trong thông báo tại Vườn Hồng, Trump cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế quan cao đối với hàng chục quốc gia có thặng dư thương mại đáng kể với Hoa Kỳ trong khi áp dụng mức thuế cơ bản 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia để ứng phó với tình trạng ông gọi là trường hợp khẩn cấp về kinh tế. Một số nước phản ứng gay gắt và đe dọa trả đũa trong khi phần lớn các nước phản ứng thận trọng trước tuyên bố này.