Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

Việc lạm dụng những thành tựu y khoa để nhận biết giới tính thai nhi là một trong những nguyên nhân khiến tỷ số giới tính khi sinh chênh lệch. Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ ảnh hưởng xấu đến cấu trúc dân số trong tương lai, dẫn đến tình trạng dư thừa nam giới trong xã hội. Nếu không có những giải pháp can thiệp kịp thời, dự tính đến năm 2050, Việt Nam sẽ có từ 2,3 - 4,3 triệu nam giới không tìm được vợ. Theo đó, sẽ gây bất ổn về an toàn, trật tự tại cộng đồng, gia tăng tệ nạn mại dâm, buôn bán trẻ em gái, phụ nữ và các loại tội phạm xã hội khác. Mất cân bằng giới tính khi sinh còn gây ra tình trạng bất bình đẳng giữa nam giới và nữ giới; phụ nữ có thể phải kết hôn sớm; tỷ lệ ly hôn và tái hôn của phụ nữ sẽ tăng cao…

Tại Việt Nam, năm 2000, tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh ở mức bình thường nhưng từ năm 2006 có biểu hiện tăng dần. Đặc biệt, năm 2018 là năm có tỷ số giới tính khi sinh tăng nhanh và ở mức cao nhất từ trước đến nay (115,1 nam/100 nữ) và hiện nay xu hướng này đang tiếp tục gia tăng. Trong khi đó, tại Long An, dù chưa là điểm nóng nhưng tỷ số giới tính khi sinh có những năm vượt mức cân bằng. Cụ thể, năm 2011, tỷ số giới tính khi sinh là 109 nam/100 nữ; năm 2016 là 108,5 nam/ 100 nữ; năm 2017 là 106,5 nam/100 nữ; năm 2018 là 105,3 nam/100 nữ.

Hiểu được tầm quan trọng của việc cân bằng tỷ số giới tính khi sinh, hàng năm, Sở Y tế tỉnh Long An đã tích cực phối hợp các địa phương tổ chức lễ phát động hưởng ứng Chiến dịch truyền thông kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. Sau mỗi đợt phát động, các cấp, các ngành, nhất là ngành dân số vào cuộc thực hiện đồng bộ các giải pháp, đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về hiểm họa của mất cân bằng giới tính khi sinh, từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên.

Những hoạt động thiết thực

Là một trong những địa phương làm tốt công tác truyền thông kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, huyện Bến Lức đã triển khai gắn công tác này với nhiệm vụ chính trị của địa phương. Phòng Phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung tâm Y tế huyện Bến Lức cũng phối hợp các ngành liên quan đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức về hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh. Huyện cũng tổ chức nói chuyện chuyên đề; tư vấn trực tiếp cho thai phụ, nam, nữ thanh niên trước khi kết hôn về hệ lụy của việc lựa chọn giới tính khi sinh và các quy định của pháp luật về nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính khi sinh. Nhờ đó đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đáng ghi nhận.

Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bến Lức Phan Tấn Thanh cho biết, qua tuyên truyền, người dân dần nâng cao nhận thức, xóa bỏ quan niệm trọng nam, khinh nữ. Theo đó, tỷ số giới tính khi sinh của huyện từng bước trở về mức cân bằng tự nhiên. Năm 2016, tỷ số giới tính khi sinh là 110 nam/100 nữ; năm 2017 là 109,73 nam/100 nữ; năm 2018 giảm còn 101 nam/100 nữ.

Tại huyện Cần Đước, để dần xóa bỏ tâm lý “khát” con trai, Phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung tâm Y tế huyện đã đẩy mạnh truyền thông thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Lực lượng cộng tác viên dân số - gia đình và trẻ em trên địa bàn huyện ngoài tuyên truyền các biện pháp tránh thai an toàn, chăm sóc sức khỏe sinh sản, nuôi dạy con tốt, còn chú trọng tuyên truyền nội dung không phân biệt giới tính.

Phụ trách một phần ấp 2, xã Long Hòa, huyện Cần Đước, với 158 hộ gia đình, trong đó có 97 chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, cộng tác viên dân số Nguyễn Ngọc Phùng cho biết, anh thường xuyên đến từng hộ gia đình trò chuyện, nhất là những cặp vợ chồng sinh con một bề là gái. Từ đó, để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các cặp vợ chồng về vấn đề con cái và vận động họ sinh đủ 2 con, không vì mong muốn có con trai mà sinh thêm.

Phó Trưởng phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung tâm Y tế huyện Cần Đước Ngô Hoàng Nguyễn cũng chia sẻ, để giảm những hệ lụy do mất cân bằng giới tính khi sinh gây ra, huyện không ngừng tuyên truyền, vận động chị em trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết không sinh con thứ 3 trở lên và không lựa chọn giới tính thai nhi. Tại các cơ sở y tế, nơi tập trung đông dân cư đều có các băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền nhằm tác động đến nhận thức người dân. Trong tuyên truyền, chú trọng phê phán mạnh mẽ những hủ tục, thái độ và hành vi trọng nam; nêu gương gia đình có 2 con là gái thành đạt, hạnh phúc.

Để nâng cao nhận thức của người dân về chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, ngành dân số huyện Cần Đước cũng tiến hành phối hợp hội, đoàn thể xây dựng nhiều mô hình, câu lạc bộ như không có người sinh con thứ 3 trở lên, tổ chức tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân… Đồng thời, tổ chức Chiến dịch truyền thông kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nhằm nâng cao nhận thức của lãnh đạo các cấp, cộng đồng xã hội về thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của việc mất cân bằng giới tính khi sinh.