Lời cảnh tỉnh cho nhân loại từ số phận mong manh của loài gấu Bắc Cực

Giữa bãi đất đá nằm xa khu vực biển băng, một con gấu Bắc Cực Canada ngồi đơn độc dưới ánh nắng Mặt Trời, trong khi lớp lông trắng muốt cũng không còn tác dụng ngụy trang nữa. 

Chú thích ảnh
Băng tan ảnh hưởng không nhỏ đến loài gấu Bắc Cực. Ảnh tư liệu: Guardian

Thời điểm này là giữa mùa Hè trên bờ Vịnh Hudson, cũng là thời điểm nguy cấp đối với sự sống của loài gấu Bắc Cực sinh sống tại khu vực. 

Hằng năm kẻ từ cuối tháng 6, khi băng ở vịnh tan chảy và dần biến mất, gấu Bắc Cực phải di chuyển lên bờ để bắt đầu bước vào giai đoạn nhịn ăn bắt buộc. Tuy nhiên, do nhiệt độ trung bình ngày càng tăng, giai đoạn nhịn ăn của gấu cũng bị kéo dài thêm. Ông Geoff York, một nhà sinh vật học của tổ chức phi lợi nhuận về bảo tồn gấu Bắc Cực - Polar Bear International (PBI), giải thích rằng một khi đã di tản sang nền đất thường, lựa chọn về thức ăn của gấu Bắc Cực sẽ bị hạn chế.

Theo một số nghiên cứu gần đây, sự ấm lên của Trái Đất đang ảnh hưởng đến Bắc Cực nhanh gấp 3 lần so với các khu vực khác trên thế giới - thậm chí theo một số nghiên cứu gần đây là gấp 4 lần. Vì vậy, biển băng - nơi sinh sống của loài gấu Bắc Cực, đang dần biến mất.

Một báo cáo được công bố 2 năm trước trên tạp chí Nature Climate Change cho rằng xu hướng này có thể đẩy loài vật to lớn đến trước bờ vực tuyệt chủng. Vào những năm 1980, vịnh Hudson ghi nhận khoảng 1.200 cá thể gấu Bắc Cực sinh sống nhưng ngày nay, các nhà khoa học ước tính con số này chỉ còn khoảng 800.

Qua mỗi mùa Hè, băng biển có xu hướng tan nhanh hơn, trong khi các đợt hình thành băng mới ngày càng trễ lại. Do đó, biến đổi khí hậu đe dọa chính chu kỳ sống của gấu Bắc Cực, khiến loài động vật này có ít thời gian để tích trữ chất béo và calo trước khi bước vào giai đoạn nhịn ăn của mùa Hè. 
Gấu Bắc Cực - có tên khoa học Ursus maritimus - là một loài động vật ăn thịt, với nguồn thức ăn chính là chất béo trắng bao bọc và cách nhiệt cơ thể hải cẩu. Tuy nhiên, ngày nay, loài động vật săn mồi Bắc Cực này đôi khi phải ăn rong biển. Ông Steve Amstrup, một nhà khoa học của PBI, cho biết nếu gấu cái không có thức ăn đầy đủ trong 117 ngày, việc nuôi con của chúng sẽ trở nên khó khăn, còn con đực có sức nhịn ăn cao hơn, khoảng 180 ngày. 

Do đó, tỷ lệ sinh của gấu Bắc Cực cũng giảm theo và việc sinh lứa 3 gấu con - vốn là điều thông thường, giờ đây cũng hiếm xảy ra hơn nhiều. 

Ông York cho biết, đây là dấu hiệu cho thấy cả một hệ sinh thái đang suy tàn. Qua nhiều năm theo dõi và nghiên cứu về sinh vật này ngay tại Churchill - một thị trấn nhỏ ở rìa Bắc Cực thuộc tỉnh Manitoba, miền Bắc Canada - ông York khẳng định gấu Bắc cực tại vịnh Hudson ngày nay phải nhịn ăn lâu hơn so với trước đây khoảng 1 tháng. 

Theo ông York, điều này cũng khiến thói quen săn mồi của gấu Bắc Cực thay đổi, khi gần đây, loài gấu bắt đầu xuất hiện tại các bãi rác địa phương tại thị trấn Churchill. Tuy đây là một nguồn thức ăn dễ kiếm, song không hề tốt cho sức khỏe của gấu khi chúng có thể ăn phải các chất thải như nhựa,.... trong khi đó lại gây nguy hiểm cho người dân nếu thường xuyên chạm trán loài sinh vật này. 

Ông Flavio Lehner, một nhà khoa học khí hậu tại Đại học Cornell, nhận định rằng số phận ngày càng "mong manh" của loài gấu Bắc cực chính là lời cảnh tình cho nhân loại, khi Bắc Cực được coi là "chiếc áp kế" cho sức khỏe của Trái Đất. Ông Lehner nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực này đối với khí hậu toàn cầu, vì Bắc Cực được coi là chiếc "điều hòa không khí" hiệu quả cho hành tinh. 

Tuy nhiên, theo Trung tâm Dữ liệu Băng và Tuyết quốc gia Mỹ, kể từ những năm 1980, lượng băng trong vịnh Hudson đã giảm gần 50% vào mùa Hè. 

Theo lý giải của ông Lehner, cơ chế điều hòa khí hậu bằng băng tuyết rất quan trọng, trong đó lớp băng tuyết phản xạ đến 80% lượng tia nắng Mặt Trời, mang lại hiệu ứng làm mát. Khi Bắc Cực mất khả năng phản xạ những tia sáng đó thì nhiệt độ toàn cầu cũng bị ảnh hưởng, do khi băng biển tan chảy, thì bề mặt đại dương sẽ là nơi hấp thụ lượng ánh nắng Mặt Trời. Với đặc thù về sắc tố tối hơn nhiều so với băng, thì điều này sẽ tác động khiến quá trình ấm lên toàn cầu tăng tốc. 

Cách đây vài năm, giới khoa học lo ngại rằng lớp băng mùa Hè ở Bắc Cực đang nhanh chóng đạt đến "điểm tới hạn" về khí hậu và tới một nhiệt độ nhất định, băng sẽ hoàn toàn biến mất.

Tuy nhiên, ông Lehner cho biết nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy hiện tượng này có thể đảo ngược. Theo ông Lehner, nếu nhiệt độ trung bình được duy trì mức thấp hơn, thì băng biển có thể trở lại như trước đây. 

Bà Jane Waterman, một nhà sinh vật học tại Đại học Manitoba, cho biết biến đổi khí hậu đang tác động tới đời sống của mọi sinh vật tại Bắc Cực. Permafrost - tầng đất bị đóng băng vĩnh viễn - trong 2 năm liên tiếp đã bắt đầu tan chảy, và ở thị trấn Churchill, nền đất bị dịch chuyển đã ảnh hưởng đến cấu trúc của các tuyến đường sắt và môi trường sống của các loài hoang dã. Môi trường sinh sống thay đổi cũng sẽ tác động đến tập tính của mọi sinh vật - từ các loài vi sinh cho đến cá voi khổng lồ, thậm chí đe dọa trật tự chuỗi thức ăn của Bắc Cực khi sự thay đổi này dẫn đến việc di cư của các loài săn mồi khác như cáo và chó sói.

Môi trường

Dự báo không khí lạnh sắp tăng cường gây thời tiết xấu trên Vịnh Bắc Bộ và nhiều vùng biển thuộc Biển Đông. Trên đây là hình ảnh lớp hướng gió trên biển cập nhật hồi 11h30 ngày 6.2. Ảnh: Hệ thống Giám sát thiên tai Việt Nam
Môi trường

Thành phố Hải Phòng: Chủ động ứng phó, bảo đảm sức khỏe người dân trước rét đậm, rét hại

Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, Bắc Bộ, Bắc Trung bộ sắp đón đợt không khí lạnh tăng cường, trời chuyển sang rét đậm, rét hại. Để chủ động ứng phó với tình trạng rét đậm, rét hại và gió mạnh trên biển trong những ngày tới, bảo đảm sức khoẻ người dân, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo ứng phó với tình hình này.

Trồng cây gây rừng bảo vệ môi trường sinh thái
Xã hội

Trồng cây gây rừng bảo vệ môi trường sinh thái

Trồng cây xanh, bảo vệ và phát triển rừng ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu toàn cầu đang là thách thức, ảnh hưởng lớn tới sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như chất lượng cuộc sống của nhân dân. Việc này cũng đóng vai trò quan trọng bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học và cải thiện môi trường; góp phần giảm bớt tác động do thiên tai, hạn chế phát thải khí nhà kính và ứng phó hiệu quả hơn với biến đổi khí hậu...

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ”
Môi trường

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ”

Sáng 4.2, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Thái Bình tổ chức lễ phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” và hưởng ứng Ngày Đất ngập nước thế giới năm 2025 tại khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

Quảng Bình hoàn thành trồng hơn 2,1 triệu cây xanh
Địa phương

Quảng Bình hoàn thành trồng hơn 2,1 triệu cây xanh

Thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Bác “Vì lợi ích mười năm phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm phải trồng người", Quảng Bình đã thực hiện Đề án trồng 1 tỷ cây xanh, đạt hơn 2,1 triệu cây trong năm 2024, với công tác bảo vệ rừng có nhiều chuyển biến tích cực.

Việt Nam có 11,85 triệu ha đất ngập nước
Xã hội

Việt Nam có 11,85 triệu ha đất ngập nước

Việt Nam có 11,85 triệu ha đất ngập nước, chiếm 37% tổng diện tích đất tự nhiên của cả nước. Tây Nguyên là vùng có diện tích đất ngập nước nhỏ nhất, chỉ chiếm 3%, lớn nhất là Đồng bằng sông Cửu Long chiếm gần 49%.

ABBANK phát động gây quỹ 100.000 cây xanh cho người dân tỉnh Yên Bái
Môi trường

ABBANK phát động gây quỹ 100.000 cây xanh cho người dân tỉnh Yên Bái

Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) phối hợp cùng Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa chính thức phát động chương trình Tết An Bình 2025 với chủ đề “Khởi sắc xanh yêu thương”. Chương trình đặt mục tiêu gây quỹ tài trợ 100.000 cây quế và 7.000 kg phân bón dành tặng bà con xã Pá Lau, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái thông qua các hình thức lan tỏa, kêu gọi quyên góp sáng tạo, nhiệt huyết của tập thể cán bộ nhân viên, khách hàng và cộng đồng.

Chung một ước mơ, tô màu xanh Việt
Môi trường

Chung một ước mơ, tô màu xanh Việt

Ngày 15.1, tại vườn Giám (cổng chính di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám, TP. Hà Nội), Viện Nghiên cứu Truyền thông phát triển (RED Communication) và TreeBank đã phát động chương trình “Ngày trồng cây 2025” với chủ đề "Chung một ước mơ, tô màu xanh Việt".

Net Zero - nền tảng quan trọng thúc đẩy các giải pháp đột phá
Môi trường

Net Zero - nền tảng quan trọng thúc đẩy các giải pháp đột phá

Tại Hội thảo khoa học “Triển khai chương trình khoa học và công nghệ (KH - CN) phục vụ mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 tại Việt Nam cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long” do Bộ Khoa học và Công nghệ, Đại học Cần Thơ và UBND thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức mới đây, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh: Net Zero là nền tảng quan trọng thúc đẩy các giải pháp đột phá như công nghệ thu giữ và lưu trữ các bon, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế tuần hoàn.

Đi xe điện, đón mùa xuân - Chuyện của Yadea và người Việt
Môi trường

Đi xe điện, đón mùa xuân - Chuyện của Yadea và người Việt

Trong những năm gần đây, người Việt Nam đã bắt đầu thay đổi thói quen đi lại, đặc biệt là xu hướng sử dụng xe điện. Điều này không chỉ phản ánh sự phát triển của công nghệ mà còn là sự nhạy bén trước những vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng. Khi Tết Nguyên Đán đến gần, hình ảnh những chiếc xe điện lăn bánh trên đường phố ngày càng trở nên phổ biến. Sự chuyển mình này không chỉ là một xu hướng nhất thời mà còn phản ánh một thay đổi lớn trong thói quen đi lại của người Việt Nam.