Lấy làm điểm để nhân ra diện rộng…
Thực hiện Quyết định số 2077-QĐ/HNDTW ngày 30.6.2020 của Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam về việc phê duyệt dự án xây dựng mô hình “Tuyên truyền, hỗ trợ hội viên nông dân xây dựng, cải tạo hệ thống chuồng trại trong chăn nuôi, ủ phân hữu cơ vi sinh để bảo vệ môi trường”, Hội Nông dân tỉnh Bắc Kạn đã lựa chọn thôn Phiêng Phàng và thôn Nà Pài, xã Yến Dương, huyện Ba Bể để thực hiện mô hình.
Là xã nằm ở phía Nam của huyện Ba Bể, cách trung tâm huyện 10 km, xã Yến Dương có tổng diện tích đất tự nhiên là 3.979,83 ha. Địa bàn xã được chia thành 09 thôn gồm 630 hộ. Trong đó, thôn Phiêng Phàng có 100% là dân tộc Dao. Tổng số xã có 2.692 nhân khẩu, bao gồm 4 dân tộc anh em cùng chung sống: Tày, Nùng, Dao, Kinh. Trình độ dân trí không đồng đều, tỷ lệ hộ nghèo còn cao chiếm 33,49%. Đời sống nhân dân chủ yếu bằng nông, lâm nghiệp. Đường xá đi lại khó khăn đặc biệt là những thôn vùng cao nên gây trở ngại đến việc phát triển kinh tế.
Bên cạnh đó, nơi đây do tập quán truyền thống, nhận thức về môi trường của người dân còn thấp, cùng với những khó khăn về kinh tế nên nhiều hộ dân chưa chú trọng cải thiện chuồng trại gia súc, đa số người dân, đặc biệt là ở những thôn vùng cao vẫn còn để chuồng trại gia súc gần nhà, chuồng trại chưa được đầu tư cải tạo gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn; nhiều hộ dân chưa tận dụng rác thải như phân gia súc, gia cầm, bã thực vật để làm phân bón cho cây trồng; nhiều chuồng trại chưa có hố chứa phân nên vẫn còn tình trạng phân gia súc tràn ra đường, ra sông suối, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường. Vì vậy, người dân luôn sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều ruồi, muỗi. Hàng ngày, chất thải bốc mùi rất hôi thối, khó chịu gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dân.
Từ cơ sở xuất phát từ tình hình thực tế trên, để xây dựng mô hình thành công, Hội Nông dân tỉnh Bắc Kạn đã thành lập Ban Quản lý dự án do Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh làm trưởng ban, Phó Chủ tịch Thường trực làm phó ban và hướng dẫn thành lập Ban Quản lý dự án xã Yến Dương gồm Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban và Chủ tịch Hội Nông dân xã làm phó ban và một số ban ngành của UBND xã làm thành viên theo dõi triển khai thực hiện dự án. Sau khi được kiện toàn, bộ máy đã nhanh chóng đi vào hoạt động và không ngừng tổ chức quán triệt, nâng cao kiến thức vệ sinh môi trường trong cuộc sống hàng ngày, giúp người dân thay đổi hành vi, sống thân thiện với môi trường, biết bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển và cải thiện đời sống. Cùng với đó là các hoạt động kết hợp lồng ghép các nguồn lực khác triển khai trên địa bàn, vận động người dân tự nguyện đóng góp kinh phí, đất đai, công sức để xây dựng, cải tạo hệ thống chuồng trại, tận dụng chất thải chăn nuôi sản xuất phân vi sinh, xử lý triệt để ô nhiễm môi trường.
Đến thay đổi bộ mặt nông thôn…
Nhờ triển khai các biện pháp đồng bộ trên nên môi trường trên địa bàn đã có những thay đổi nhanh chóng với cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp. Tuy nhiên, do tình hình thực tế trên địa bàn đường đi lại đến thôn là đường nhỏ, dốc nên rất khó khăn trong việc chở nguyên vật liệu. Trong khi, người dân đã quen để chuồng gia súc gần nhà và chưa quan tâm nhiều đến bảo vệ môi trường…Vì vậy, Hội Nông dân tỉnh Bắc Kạn đã chủ động phối hợp, đề xuất với UBND xã Yến Dương quan tâm ưu tiên nguồn vốn đầu tư thi công sớm con đường từ trung tâm xã lên thôn Phiêng Phàng, thôn Nà Pài.
Cùng với đó, đội ngũ cán bộ Hội từ cấp tỉnh đến cấp xã, chi hội luôn kiên trì tuyên truyền nâng cao nhận thức về lợi ích của việc di dời chuồng trại chăn nuôi ra xa nơi ở, cải tạo hệ thống chuồng trại có hố chứa phân, nước thải để tận dụng nguồn phân thải ủ phân hữu cơ vi sinh, vừa tiết kiệm chi phí, an toàn cho sản xuất và bảo vệ được cảnh quan, môi trường; đồng thời, phối hợp với người có uy tín ở thôn, tổ chức vận động các hộ di dời chuồng trại.
Từ nguồn kinh phí của Trung ương Hội hỗ trợ, Hội Nông dân tỉnh đã tổ chức lớp tập huấn, tuyên truyền nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân về bảo vệ môi trường nông thôn, trong đó tập trung vào các nội dung như Luật bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành luật Bảo vệ môi trường; các vấn đề môi trường hiện nay; hướng dẫn quy trình ủ phân hữu cơ vi sinh để người dân trồng lúa Nếp Tài - là một giống lúa bản địa của đồng bào Dao địa phương theo quy trình sản xuất hữu cơ. Hội Nông dân tỉnh cũng đã hỗ trợ các vật tư: tấm lợp, xi măng, gạch và men ủ phân; người dân đối ứng thêm ngày công, vật tư khác cho hội viên nông dân xây dựng, cải tạo, di dời 16 chuồng nuôi nhốt gia súc ra xa khu dân cư nhằm đảm bảo vệ sinh; tổ chức phát động phong trào giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm; xây dựng 02 mô hình "Sạch nhà, tốt ruộng" tổ chức duy trì các hoạt động tổng vệ sinh đường làng, ngõ xóm, đồng ruộng, bảo vệ môi trường.
Chính nhờ sự quyết tâm vào cuộc vì một môi trường nông thôn xanh – sạch nên đến nay, chuồng trại của hội viên nông dân ở thôn Phiêng Phàng và thôn Nà Pài cơ bản đã được di dời ra xa nhà ở, xa đường đi; người dân đã nhận thức được vai trò của việc bảo vệ môi trường. Các hộ đã duy trì việc thu gom phế thải nông nghiệp, phân chuồng để ủ phân hữu cơ vi sinh để phát triển cây lúa Nếp Tài, Bí thơm theo quy trình hữu cơ. Các hộ nông dân còn đoàn kết, đồng lòng cùng nhau phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng để khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương như khí hậu trong lành, thác nước, rừng trúc, cánh đồng lúa hữu cơ, văn hoá đặc sắc của đồng bào Dao,…
Với những thành công trên, Yến Dương quyết tâm tiếp tục tuyên truyền, vận động, huy động mọi nguồn lực để nhân rộng mô hình, đặc biệt là việc di dời chuồng trại gia súc ra xa nhà, kỹ thuật ủ phân vi sinh phục vụ sản xuất nông nghiệp… để bảo vệ môi trường sống góp phần vào chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
