Những bước chuyển mình

Nằm ở vị trí chiến lược, là cửa ngõ phía Nam đồng bằng Bắc Bộ, điểm kết nối, giao thoa của 3 vùng kinh tế và văn hóa, đó là đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và vùng núi Tây Bắc, tỉnh Ninh Bình còn tự hào là địa phương duy nhất của Việt Nam cũng như Đông Nam Á sở hữu di sản thế giới kép - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Tràng An.

Trên cơ sở những tiềm năng và lợi thế đặc biệt, riêng có, nổi trội, bằng tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo, ý chí, khát vọng của con người vùng đất Cố đô Hoa Lư, Ninh Bình đã thực hiện chiến lược phát triển với bản sắc riêng “dựa vào bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa, di sản thiên nhiên vùng đất Cố đô Hoa Lư”. Sau 33 năm tái lập tỉnh, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, trải qua 8 nhiệm kỳ Đại hội, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh, đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Những thành tựu đó đã góp phần vào sự phát triển chung của đất nước và khẳng định sức mạnh nội tại của tỉnh trong bối cảnh hội nhập và phát triển. Tỉnh Ninh Bình đã có cuộc chuyển mình to lớn, phát triển toàn diện. Từ một tỉnh nông nghiệp nghèo nhất vùng đồng bằng sông Hồng đã vươn lên trở thành tỉnh khá, hướng tới tầm nhìn trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2035.

Dù diện tích tự nhiên của tỉnh không lớn, nhưng đã vươn lên hội nhập vào nhóm 18 tỉnh, thành phố tự cân đối ngân sách và có điều tiết về Trung ương, các chỉ số phát triển luôn thuộc tốp cao của cả nước. Năm 2024, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) của tỉnh ước đạt 8,56%, thu nhập bình quân đầu người đứng thứ 11 cả nước. Du lịch Ninh Bình được bình chọn là “top 10 điểm đến cuốn hút nhất thế giới”. Năm 2025, tỉnh Ninh Bình là một trong số 18/63 tỉnh, thành phố được Chính phủ giao tăng trưởng 2 con số, Ninh Bình vinh dự được Chính phủ tin tưởng giao chỉ tiêu tăng trưởng rất cao, đạt 12%, đứng thứ 2 khu vực đồng bằng sông Hồng.

Bước sang giai đoạn phát triển mới, xác định nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ doanh nghiệp và Nhân dân, Ninh Bình đã làm mới các động lực cũ, khai thác đột phá các nguồn lực mới để phù hợp với xu thế phát triển, nhất là các xu hướng phát triển mới của các ngành, lĩnh vực, vùng, đất nước, thế giới. Từ đó tập trung nghiên cứu khoa học một cách bài bản, xác lập cơ sở lý luận và thực tiễn vững chắc để xây dựng Quy hoạch tỉnh Ninh Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với mục tiêu, định hướng chiến lược, tầm nhìn dài hạn, biến nguồn lực di sản thành tài sản, thành động lực để phát triển nhanh và bền vững; phấn đấu đến năm 2030 cơ bản đạt các tiêu chí và đến năm 2035 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo; tầm nhìn đến năm 2050 là thành phố trực thuộc Trung ương văn minh, hiện đại, thông minh, có bản sắc riêng, ngang tầm các đô thị di sản, thành phố sáng tạo trên thế giới.

Trên cơ sở đó, mục tiêu trở thành cực tăng trưởng đã nhanh chóng được Ninh Bình định hình và xác lập, một số lĩnh vực đã vươn lên rõ nét trở thành trung tâm của vùng, tiểu vùng phía Nam đồng bằng sông Hồng và quốc gia như sản xuất lắp ráp ô tô, du lịch, chế biến rau quả xuất khẩu và tổ chức sự kiện...

Hiện Ninh Bình là một trong các trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô lớn của cả nước với đầu tàu là Công ty cổ phần sản xuất ô tô Hyundai Thành Công Việt Nam; tổng công suất thiết kế của các Nhà máy đạt 208.000 xe/năm. Không chỉ chiếm lĩnh 20% thị phần nội địa, đến nay Hyundai Thành Công đã có 5 chuyến xuất khẩu xe sang Thái Lan, nằm trong kế hoạch xuất khẩu hơn 2.400 xe Hyundai của HTMV sang các nước trong khu vực, giai đoạn 2024 - 2025. Sự phát triển của Huyndai Thành Công đã khẳng định và quảng bá thương hiệu “Made in Vietnam”, nâng tầm vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghiệp ô tô thế giới, mở ra nhiều tương lai hứa hẹn mà ở đó Hyundai Thành Công đang gánh vác sứ mệnh tiên phong, cùng với ngành công nghiệp tỉnh nhà sớm hiện thực hóa mục tiêu đưa Ninh Bình trở thành “một trung tâm hàng đầu đất nước về công nghiệp cơ khí giao thông hiện đại với trụ cột là ngành công nghiệp cơ khí ô tô”.

Phát triển của ngành công nghiệp cơ khí ô tô đã và đang tạo ra sức hấp dẫn để Ninh Bình thu hút các nguồn lực đầu tư, nhất là nguồn vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo, công nghiệp phụ trợ ngành công nghiệp ô tô; đóng góp tỷ trọng lớn đưa giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp năm 2024 đạt 15.522 tỷ đồng, tăng 11% so với năm 2023. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 10,29%, cao nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay.

Ninh Bình cũng đang khẳng định vị thế là một trung tâm du lịch lớn của vùng, có giá trị thương hiệu cao của quốc gia và quốc tế khi nhiều năm liền được đánh giá là điểm đến hàng đầu của du khách trong nước và nước ngoài, được bình chọn nằm trong “Top 10 trải nghiệm cuốn hút nhất thế giới năm 2024”. Năm 2024, toàn tỉnh đón trên 8,7 triệu lượt khách, tăng 26,5% so với cùng kỳ, vượt 16% kế hoạch năm; doanh thu du lịch đạt gần 8.900 tỷ đồng, tăng 35,9% so với năm 2023, vượt 7,8% kế hoạch năm, xác lập mốc mới đón 1,5 triệu lượt khách quốc tế. [D1] Du lịch Ninh Bình đang và sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho kinh tế của tỉnh.

Hội tụ các lợi thế để phát triển

Ninh Bình đang hội tụ các lợi thế để phát triển thành một trung tâm tổ chức sự kiện quốc gia, mang tầm quốc tế. Đặc biệt, trong năm 2024, tỉnh Ninh Bình đã tổ chức thành công nhiều hội nghị, hội thảo khoa học, như: Hội thảo khoa học “Đinh Tiên Hoàng: Tầm vóc lịch sử và khát vọng dân tộc”; Hội thảo khoa học “Nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống văn bia tại di tích quốc gia đặc biệt núi Non Nước” và xây dựng hồ sơ đề cử di sản tư liệu của UNESCO; tập trung triển khai xây dựng Đề án “Nghiên cứu nhận diện, bảo tồn và phát huy giá trị không gian lịch sử - văn hóa Hoa Lư”, qua đó đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị đặc trưng của không gian lịch sử - văn hóa Hoa Lư trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, góp phần thực hiện chủ trương xây dựng Ninh Bình hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với đặc trưng đô thị di sản, thành phố sáng tạo.

Bên cạnh đó, tập trung xây dựng Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050”. Tổ chức thành công chuỗi các hoạt động tại Festival Ninh Bình lần thứ III năm 2024 với chủ đề “Dòng chảy di sản”, để lại ấn tượng tốt sâu sắc trong nhân dân và du khách, bước đầu tạo dựng thương hiệu Festival Ninh Bình.

Với vai trò là trung tâm sản xuất, chế biến xuất khẩu rau quả hàng đầu Việt Nam, đầu tàu trong lĩnh vực này là Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO), với 3 trung tâm chế biến lớn tại Ninh Bình, Gia Lai và Sơn La, công suất chế biến 136.000 tấn sản phẩm/năm, DOVECO đang là đơn vị có năng lực sản xuất, chế biến và xuất khẩu rau quả hàng đầu Việt Nam. Giá trị xuất khẩu năm 2024 đạt 100 triệu USD, sản phẩm được xuất khẩu đi hơn 50 nước. Năm 2024, giá trị GRDP ngành nông - lâm - thủy sản của tỉnh đạt 4.822 tỷ đồng, tăng 2,7% so với năm 2023, giá trị sản xuất/1 ha đất canh tác đạt 160 triệu đồng, vượt 1,3% kế hoạch. Công tác xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, đạt nhiều kết quả tích cực, bảo đảm phát triển hài hòa giữa nông thôn và đô thị. Đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 2 huyện (Yên Khánh, Yên Mô) đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao; có 65 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 24 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; phấn đấu năm 2025, tỉnh Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Công tác phát triển đô thị của Ninh Bình đã có bước đột phá, thời gian qua tỉnh tổ chức đồng thời việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 đồng thời với thành lập thành phố Hoa Lư trên cơ sở hợp nhất nguyên trạng thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh với tính chất là đô thị di sản. Đô thị Hoa Lư hiện là 1 trong 4 đô thị loại I của đồng bằng sông Hồng. Điều này không chỉ là sự khẳng định những thành tựu vượt bậc trong phát triển, mà còn đánh dấu một sự khởi đầu mới với không gian phát triển mới, động lực mới, khát vọng mới trên hành trình trở thành Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo.

Nhìn lại chặng đường 33 năm tái lập tỉnh, từ một tỉnh thuần nông nghèo, có trình độ phát triển thấp nhất trong khu vực đồng bằng sông Hồng, sau 33 năm tái lập và phát triển, Ninh Bình đã bứt phá trở thành tỉnh có nguồn thu ngân sách lớn, là trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế, hội nhập sâu rộng vào mạng lưới di sản toàn cầu sở hữu danh hiệu UNESCO, đô thị hóa mạnh mẽ, đưa thành phố Hoa Lư trở thành đô thị di sản thiên niên kỷ - đô thị loại 1 duy nhất của các tỉnh phía Nam đồng bằng sông Hồng.

Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, địa phương, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Ninh Bình sẽ tiếp tục phát huy trí tuệ, sức mạnh, bản sắc văn hóa của con người vùng đất cố đô Hoa Lư, nỗ lực tập trung thực hiện hiệu quả, thực chất nhiệm vụ mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã tin tưởng giao cho tỉnh Ninh Bình tại Lễ phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” Xuân Ất Tỵ năm 2025: “Tỉnh Ninh Bình phải phấn đấu trở thành một hình mẫu tiêu biểu cho tăng trưởng xanh, hài hoà, bền vững dựa vào kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo tồn di sản văn hoá, bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, gắn kết với đẩy mạnh ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh”.

Trước ngưỡng cửa Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trong một không gian phát triển mới, truyền thống Hoa Lư, khí phách Hoa Lư mãi mãi là điểm tựa, là niềm tự hào, là hành trang để những thế hệ người dân Ninh Bình hôm nay và mai sau viết tiếp bản hùng ca của quê hương xứ cờ lau, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.