Mở đợt cao điểm chống IUU
Ngày 5.12.2023, Ủy ban châu Âu (EC) đã có Công thư chính thức về kết quả chống khai thác IUU tại Việt Nam sau đợt thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10.2023. Phía EC tiếp tục đánh giá cao những nỗ lực, quyết tâm chính trị lớn của Việt Nam khi đưa ra các giải pháp chống khai thác IUU. Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, một số địa phương còn nhiều hạn chế, tồn đọng nên chưa thể gỡ thẻ vàng trong năm 2023. Phía EC tiếp tục đưa ra các khuyến nghị và sẵn sàng tạo điều kiện để Việt Nam có thời gian để khắc phục. Dự kiến tháng 5.2024 đoàn Thanh tra của EC sẽ thanh tra lần thứ 5.
Một tuần sau đó, ngày 13.12, tại cuộc họp lần thứ 8 Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh, từ nay đến ngày 30.4.2024 là thời điểm "vàng" để gỡ được thẻ vàng sớm nhất, trước kỳ bầu cử Nghị viện EU, nếu không có thể phải mất vài năm mới làm được việc này.
Do đó, Phó Thủ tướng đã chỉ đạo mở đợt cao điểm chống khai thác IUU với nỗ lực cao nhất sớm gỡ được thẻ vàng của EC. Yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành các Nghị định sửa đổi Nghị định 42/2019/NĐ-CP và Nghị định 26/NĐ-CP, Thông tư số 13/TT-BNNPTNT để thực hiện các khuyến nghị của EC. Tổ chức truyền thông về nội dung sửa đổi, bổ sung của các văn bản nêu trên, trong đó có quy định phạt nguội các hành vi vi phạm.
Bộ Công an khẩn trương củng cố hồ sơ, đưa ra truy tố các đối tượng môi giới, móc nối, đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; điều tra những vụ việc có dấu hiệu vi phạm truy xuất nguồn gốc. Các địa phương quán triệt tinh thần xử lý nghiêm vi phạm; việc gì chưa làm thì sớm bắt tay vào làm, việc gì làm rồi thì tích cực hơn.
Cục trưởng Cục Kiểm ngư Nguyễn Quang Hùng cho rằng, hơn lúc nào hết rất cần sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương và các hiệp hội, nghiệp đoàn nghề cá. Từ đây đến tháng 4.2024, Cục sẽ tiến hành nhiều giải pháp cấp bách, kịp thời. Đồng thời đề nghị các tỉnh Kiên Giang, Bến Tre, Bình Định, Cà Mau, Bình Thuận, Khánh Hòa, Tiền Giang quan tâm và có giải pháp hỗ trợ kiểm soát các tàu đi khai thác ở vùng biển nước ngoài; huy động tối đa lực lượng biên phòng kiểm soát các tàu ven bờ trước khi đánh bắt. Ngoài ra, đề xuất Bộ Ngoại giao trao đổi với đại sứ bên phía Malaysia, Indonesia để có giải pháp phối hợp cung cấp thông tin hồ sơ, dữ liệu để khi tàu cá Việt Nam vi phạm thì hai bên có thể trao đổi, hợp tác trên tinh thần hữu nghị.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng sẽ tập trung thực hiện các biện pháp mạnh trong chống khai thác IUU, đặc biệt là khâu quản lý, truy xuất nguồn gốc tại cảng cá. Bộ yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn các địa phương tham mưu cho UBND cấp tỉnh tập trung bố trí vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão theo quy định. Đẩy mạnh tuyên truyền các quy định pháp luật về IUU; thường xuyên thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về khai thác IUU tại cảng cá...
Địa phương kiên quyết xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các tỉnh, thành ven biển đang gấp rút triển khai các giải pháp gỡ thẻ vàng IUU; trong đó tập trung chấm dứt tình trạng tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép).
Cụ thể, tỉnh Quảng Ninh yêu cầu hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác, cấp giấy chứng nhận, cam kết an toàn thực phẩm, cập nhật dữ liệu trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (Vnfishbase). Mở các đợt cao điểm tuần tra, xử lý, thu giữ, cấm lưu hành đối với tất cả các tàu cá vi phạm. Đặc biệt, tỉnh đã xây dựng và ban hành quy định khung pháp lý, quy trình đăng ký tàu “3 không”. Mục tiêu đến tháng 4.2024, toàn tỉnh sẽ đăng ký 100% số tàu đủ điều kiện hoạt động lâu dài, các trường hợp không đủ an toàn thì tiếp tục quản lý chặt chẽ.
Xác định gỡ thẻ vàng là nhiệm vụ cấp bách, trọng tâm, vừa qua, UBND tỉnh Quảng Bình yêu cầu các sở, ngành, đơn vị, địa phương nâng cao tinh thần trách nhiệm, tập trung nguồn lực để thực hiện có hiệu quả giải pháp chống khai thác IUU, coi đây là dịp chấn chỉnh hoạt động khai thác thủy sản phát triển bền vững. Đặc biệt phải tăng cường kiểm tra, rà soát toàn bộ tàu cá để nắm chắc thực trạng; xử lý nghiêm, triệt để các tàu cá “3 không”, tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản. Trực tiếp hướng dẫn từng chủ tàu thủ tục đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép và cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào VNFishbase.
Tương tự, UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị các địa phương ven biển phải hoàn thành cấp giấy phép khai thác cho tàu cá có chiều dài từ 6m đến 12m thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện quản lý trước ngày 30.12.2023. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ đội Biên phòng tỉnh cùng các lực lượng chức năng có biện pháp xử lý, bảo đảm 100% tàu cá tham gia khai thác phải lắp và duy trì kết nối thiết bị giám sát hành trình theo quy định. Những tàu cá không bảo đảm các thủ tục hồ sơ, giấy phép theo quy định, kiên quyết sẽ không cho ra khơi tham gia khai thác hải sản. Ngoài ra, các lực lượng có liên quan cần xử lý nghiêm tình trạng sử dụng các hình thức khai thác tận diệt nguồn lợi thủy sản.
