Thanh tra TP. Hồ Chí Minh có văn bản (số 23/TB-TTTP-P5) thông báo kết luận thanh tra việc thực hiện dự án đầu tư cải tạo kênh Ba Bò. Kênh Ba Bò thuộc địa bàn phường Bình Chiểu (TP Thủ Đức) và phường Bình Hòa (TP Thuận An, Bình Dương).
Đánh giá mức độ ô nhiễm nước không đúng thực tế
Thông báo kết luận thanh tra (KLTT) đã chỉ ra nhiều sai phạm tại dự án trên liên quan đến Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước thành phố (tháng 3.2019 sáp nhập và đổi tên thành Trung tâm Quản lý hạ tầng, thuộc Sở Xây dựng).
Cụ thể trình hồ sơ điều chỉnh dự án nhưng đánh giá không đúng thực tế mức độ ô nhiễm của nước kênh Ba Bò; Bỏ qua ý kiến góp ý đánh giá của Sở Giao thông vận tải (GTVT) dẫn đến thiết kế áp dụng cho dự án không phù hợp, công nghệ xử lý nước thải không đáp ứng được mục tiêu đề ra khi xin điều chỉnh dự án. Do đó, Trạm xử lý nước vẫn chưa thể vận hành, gây lãng phí, không hiệu quả về kinh tế - xã hội.
Chưa đánh giá đầy đủ cơ sở dữ liệu của dự án trong giai đoạn 5 đến 10 năm, chưa phân tích đánh giá kỹ phương thức xử lý nguồn nước ô nhiễm kênh Ba Bò theo công nghệ hồ sinh học của hồ sơ thiết kế; Không có hệ thống chắn rác, vớt rác, bùn, thu gom rác từ đầu nguồn tỉnh Bình Dương; Chưa tiếp thu đầy đủ ý kiến của Sở TN-MT.
Không bổ sung hoàn chỉnh thiết kế trước khi trình thẩm định và phê duyệt thiết kế kỹ thuật nhằm đảm bảo chất lượng thiết kế, chất lượng thi công công trình theo quyết định số 5701/QĐ-UBND ngày 11.12.2009 của UBND TP. Hồ Chí Minh. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến hệ thống bơm nước cho hồ sinh học mất tác dụng, gây lãng phí khi xây dựng hồ sinh học mà không thực hiện được mục tiêu dự án là xử lý nước thải, cải thiện môi trường cảnh quan đô thị.
Phê duyệt điều chỉnh thiết kế bản vẽ thi công và dự toán về chiều dài đường dẫn vào cầu nhưng không có đường tiếp cận dự án, không tiếp cận giao thông Tỉnh lộ 43 và không đúng với thiết kế cơ sở đã được phê duyệt theo quyết định số 2996/QĐ-UBND ngày 9.7.2007 của UBND TP. Hồ Chí Minh.
Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung theo quy định Điều 13 Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 9.8.2006 của Chính phủ khi dự án được mở rộng thay đổi quy mô, công nghệ, xây dựng hồ sinh học xử lý nước thải, xây dựng 2 trạm bơm.
Thu gom, vận chuyển đổ thải bùn nạo vét phát sinh trong quá trình thi công xây dựng không đúng các vị trí cam kết, cho phép trong hồ sơ đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt. Điều này là không thực hiện đúng điểm a, Khoản 4 Điều 14 Nghị định số 80/2006 của Chính phủ.
Không báo cáo xin phép người có thẩm quyền khi phê duyệt điều chỉnh thiết kế bản vẽ thi công đối với gói thầu xây lắp số 4: xây dựng mới các cầu qua kênh; Phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công làm thay đổi về quy mô đối với hạng mục hồ sinh học thuộc gói thầu xây lắp số 1 mà không báo cáo người quyết định đầu tư. Điều này không đúng so với Nghị định 12/2009 của Chính phủ và Thông tư số 03/TT-BXD (năm 2009) của Bộ Xây dựng.
Nhiều sai phạm trong công tác đấu thầu
Thông báo KLTT cũng chỉ ra nhiều vi phạm của Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước thành phố và các đơn vị liên quan trong công tác đấu thầu.
Cụ thể, không báo cáo xin ý kiến của cơ quan có thẩm quyền khi thực hiện chỉ định thầu đối với gói thầu xây lắp số 1; Triển khai thực hiện lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu đối với các gói thầu 1, 2, 3 nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu; Lập, phê duyệt hồ sơ yêu cầu chỉ định thầu với gói thầu số 1 ở mục nội dung kinh nghiệm thi công không đúng theo Thông tư số 04/2010/TT-BKH của Bộ KH-ĐT.
Việc lựa chọn liên danh Công ty Quản lý khai thác dịch vụ Thủy lợi và Công ty Cổ phần Tàu Cuốc trúng thầu gói thầu số 1, trong khi khi hồ sơ dự thầu của Công ty Quản lý khai thác dịch vụ Thủy lợi không có hợp đồng giá trị quá 10 tỷ đồng, chưa từng thi công hạng mục liên quan đến xây lắp hệ thống xử lý nước thải cũng như phần thiết bị chính trong hồ sơ sinh học tương tự như phần công việc mà đơn vị phải đảm nhận thực hiện.
Điều này là không đúng theo quy định ở mục tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ đề xuất tại Thông tư số 04/2010/TT-BKH.
Duyệt hồ sơ yêu cầu chỉ định thầu với gói thầu tư vấn dự toán khảo sát điều chỉnh, bổ sung và chi phí lập dự án đầu tư điều chỉnh không phù hợp với nội dung yêu cầu tại Quyết định số 01/QĐ-QLDA về việc phê duyệt nhiệm vụ, phương án khảo sát, dự toán khảo sát bổ sung và lập dự án đầu tư (điều chỉnh) còn nhiều tồn tại, mâu thuẫn, thiếu thông tin như phân tích tại phần lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án nêu trên. Điều này dẫn đến hệ thống xử lý nước thải hiện nay không thể vận hành được, gây lãng phí ngân sách.
Thanh toán 98% giá trị hợp đồng cho đơn vị thi công đối với gói thầu xây lắp số 4 và gói thầu xây lắp số 7 là thực hiện không đúng với điều khoản thanh toán của hợp đồng mà hai bên đã ký (phải giữ lại 5% để bảo hành).
Chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu không khắc phục được thiệt hại
Chánh Thanh tra TP. Hồ Chí Minh kiến nghị và đã được Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Ngô Minh Châu cơ bản thống nhất và chỉ đạo xử lý tại thông báo số 127/TB-VP ngày 2.3.2023 của Văn phòng UBND TP. Hồ Chí Minh.
Cụ thể, giao Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với tổ chức, cá nhân có thiếu sót, vi phạm như kết luận đã nêu.
Thuê đơn vị tư vấn để xây dựng phương án khắc phục những thiệt hại tại dự án. Trường hợp không khắc phục được thiệt hại thì chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra thụ lý làm rõ theo quy định.
Bên cạnh đó, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị cần phải tổ chức lập, thẩm định, trình, phê duyệt lại dự toán các gói thầu xây lắp số 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 và nạo vét hồ điều tiết theo đúng quy định, làm cơ sở thực hiện công tác nghiệm thu, thanh quyết toán công trình; Chỉ đạo nhà thầu thi công, nhà tư vấn giám sát rà soát lại toàn bộ hồ sơ quản lý chất lượng công trình, bổ sung, hoàn thiện trước khi thực hiện nghiệm thu, quyết toán công trình.
UBND TP. Hồ Chí Minh cũng chỉ đạo Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị nhanh chóng lập thủ tục ghi vốn đầu tư của dự án và hoàn trả tạm ứng ngân sách đối với phần kinh phí hơn 7,1 tỷ đồng bồi thường, hỗ trợ cho diện tích đất 37.436m2 đất xây dựng hồ sinh học; Thu hồi nộp ngân sách số tiền hơn 749 triệu đồng do chi sai quy định về xây dựng cơ bản tại các gói thầu số 2, 6 và rà phá bom mìn theo nội dung báo cáo kiểm toán ngày 31.12.2020 của Kiểm toán Nhà nước.
*Báo Đại biểu Nhân dân tiếp tục giám sát và thông tin kết quả giải quyết vụ việc liên quan đến dự án đầu tư cải tạo kênh Ba Bò đến bạn đọc và cử tri cả nước.
