Trong lời mở đầu, nhà thơ Lữ Mai chia sẻ về việc viết về ngôi làng nhỏ bé của mình sau nhiều năm rời xa. Ký ức tuổi thơ đầy ắp kỷ niệm, từng gương mặt, nụ cười và những cuộc phiêu lưu nhỏ hiện lên rõ nét khiến tác giả viết một mạch trong niềm xúc động và hạnh phúc.
Tập truyện dài "Dưới khung trời ngát xanh" do Linh Lan Books phối hợp Nhà xuất bản Văn học ấn hành tháng 8.2024, gồm 140 trang và 14 chương: Mềm như tơ, Lều cỏ, Đắng ngọt chôm chôm, Hương đồi, Đuôi thằn lằn, Đám ma châu chấu, Vòm cống bí ẩn, Bí mật về chiếc bóng, Làng có khách, Ao Sao Ao Dành, Hang cua núi, Người lớn kể, Theo bà đi chợ, Hoa Đón Thu. Tác phẩm tái hiện cuộc sống sinh động của đám trẻ xóm Đồi, làng Ghe, nơi được núi sông bao bọc bốn phía. Ký ức tuổi thơ tuy nghèo khó, thiếu thốn nhưng đầy tình yêu thương và thơ mộng.
Tác giả khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống thôn dã với dòng sông, núi đồi, ao chuôm, đồng bãi, mùa vụ, hòa quyện với nếp sống hiền hòa, mộc mạc của con người. Tác phẩm như một bức tranh ngập tràn màu xanh, với những chi tiết như đường đê, bờ ao, làn khói, hương đồi, côn trùng được miêu tả tỉ mỉ. Mạch truyện kết nối bởi giá trị tinh thần thể hiện qua sự gắn bó, yêu thương của con người, từ cảm động đến ly kỳ và sâu nặng, cùng với sự kết nối tri ân của thế hệ tương lai với lịch sử và quá khứ hào hùng của dân tộc. Nhiều chương trong tác phẩm sẽ mang đến niềm xúc động cho độc giả như "Ao Sao Ao Dành" và những bông hoa "Hoa Đón Thu" trắng muốt, thơm ngát gắn với câu chuyện đau thương và hào hùng của chiến tranh.
"Dưới khung trời ngát xanh" không chỉ hướng đến thiếu nhi mà còn là những trang hồi ức của thế hệ cuối 8x, đầu 9x và những người yêu văn chương, yêu thiên nhiên, xúc động trước giá trị nhân văn sâu thẳm, muốn tìm về khung cảnh làng quê yên bình để làm dịu tâm hồn giữa xã hội ồn ào. Theo đánh giá từ Hội đồng Giám khảo Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn, tác giả Lữ Mai kể về tuổi thơ riêng nhưng lại chạm vào tuổi thơ chung của nhiều người, khiến ai cũng có thể bắt gặp mình đâu đó trong tác phẩm.
Trước khi đến với độc giả, tác phẩm đã gây bất ngờ tại Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn, bởi tác giả Lữ Mai vốn nổi tiếng với thơ, trường ca, truyện ngắn, đây là tác phẩm truyện dài đầu tiên chị viết về đề tài thiếu nhi. Sự ra mắt của cuốn sách này không chỉ giúp nhiều độc giả biết đến một góc độ khác của Lữ Mai mà còn góp thêm vào tủ sách tuổi thơ tác phẩm văn học đầy tinh thần nhân văn và có tính thẩm mỹ cao.
Chia sẻ về tác phẩm, tác giả Lữ Mai cho biết: “Tập bản thảo này đong đầy ký ức tuổi thơ của tôi. Hầu hết là những câu chuyện có thật, tôi đã trải nghiệm với mọi cung bậc cảm xúc. Đôi khi tôi nhắc lại cho bố mẹ hoặc bạn bè, mọi người đều ngạc nhiên vì hầu như tất cả đã lãng quên phần nhiều. Ngày còn bé, tôi luôn ghi lại những câu chuyện xung quanh gia đình, xóm làng, trường lớp của mình một cách tự nhiên nhất. Rồi tôi lớn lên, dần dần mất đi thói quen ấy và cũng làm thất lạc nhiều trang viết tuổi thơ”.
Là một tác phẩm văn học thiếu nhi, nhưng tác giả không quên sự kết nối ký ức. Lữ Mai chia sẻ: “Chúng ta tiến đến tương lai nhưng không bao giờ lãng quên quá khứ. Nhận thức và tri ân là điều cần thiết và phải hoàn toàn tự thân, tự nguyện. Khắp tổ quốc ta, có nơi đâu mà không có hy sinh, có người nằm lại để chúng ta được sống trong hòa bình độc lập? Khi ta nghĩ về quá khứ, dù quá khứ đó đã rất xa, ta không nếm trải, thì chính chúng ta sẽ nhận được những giá trị vô cùng sâu sắc mà không dễ đo đếm, cắt nghĩa. Nó giúp cho mỗi bước đi, mỗi nghĩ suy của ta trở nên ý nghĩa hơn”.
Nhà thơ Lữ Mai sinh năm 1988, tại Thanh Hóa; tốt nghiệp Khoa Viết văn - Báo chí, Đại học Văn hóa Hà Nội. Hiện công tác tại Báo Nhân Dân và là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội. Lữ Mai đã xuất bản 16 tác phẩm chính, đa dạng về thể loại và đề tài. Nổi bật nhất là ba tập trường ca: "Ngang qua bình minh" (2020), "Chư Tan Kra mây trắng" (2021), "Hồi sinh" (2022), viết về các đề tài đặc biệt như chủ quyền biển đảo, người lính và chiến tranh cách mạng, đại dịch Covid-19.
Lữ Mai đã đạt nhiều giải thưởng văn học uy tín, như Giải thưởng Văn học đề tài biên giới, hải đảo của Hội Nhà văn Việt Nam cho trường ca "Ngang qua bình minh"; Giải thưởng Văn học nghệ thuật, báo chí của Bộ Tư lệnh Hải quân cho bộ sách “Nơi đầu sóng” – “Mắt trùng khơi”; Giải thưởng của Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam cho tác phẩm “Nơi đầu sóng”; Giải thưởng truyện ngắn của Quỹ nhà văn Lê Lựu; Giải thưởng cuộc thi “Trang sách tôi yêu” của Nhà xuất bản Giáo dục năm 2022.
Năm 2022, Linh Lan Books phát hành bộ sách 5 tập “Thơ hay cho bé học nói” của chị kết hợp cùng nhà thơ Đoàn Văn Mật, thể hiện sự tâm huyết và quan tâm của tác giả tới đề tài văn học thiếu nhi. Chị cũng là cố vấn cho các chương trình truyền hình như: Vua Tiếng Việt, Văn Vui Vẻ...
