Khó khăn trong thủ tục đầu tư
Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng Ban Quản lý Dự án Thiết chế Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Lê Văn Nghĩa cho hay, trong quá trình triển khai thiết chế công đoàn kết hợp với phát triển nhà ở cho công nhân gặp nhiều vướng mắc.
Tổng liên đoàn đứng ra làm các thiết chế văn hóa để có nơi cho người lao động có khu vui chơi, thể dục thể thao và kết hợp với nhà đầu tư làm dự án nhà ở thì sẽ đồng bộ, giúp công nhân ổn định chỗ ở và nâng cao đời sống.
“Tuy nhiên, thực tế khi doanh nghiệp vào, muốn xây nhà cao 15-20 tầng, cao hơn quy hoạch trước đó dẫn đến điều chỉnh quy hoạch, thời gian rất lâu vì liên quan nhiều quy hoạch. Trong khi đó, chưa điều chỉnh quy hoạch thì chưa được chấp thuận đầu tư”, ông Lê Văn Nghĩa cho hay.
Cũng theo ông Nghĩa, các dự án nhà ở cho công nhân còn vướng mắc ở khâu giải phóng mặt bằng. Mặt dù quy hoạch xong rồi nhưng mặt bằng chưa có cũng khó khăn trong khâu triển khai. Bên cạnh đó, thủ tục đầu tư nhà ở công nhân cũng khá chậm trong khi nhà đầu tư muốn nhanh để tiết kiệm nguồn vốn đầu tư và sớm thu hồi vốn.
Là một doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, Giám đốc Công ty bất động sản Lê Thành ông Lê Hữu Nghĩa, đã chia sẻ nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, nhất là thủ tục đầu tư.
“Vướng đầu tiên là câu chuyện điều chỉnh quy hoạch, mất rất nhiều thời gian ở khâu này. Phải mất 4 năm để xin điều chỉnh từ 12 tầng lên 14 tầng. Khâu chấp thuận đầu tư, xin ý kiến các sở ngành rất lâu, có khi 6 tháng không thấy trả lời”, ông Nghĩa nói.
Từ đó, ông Nghĩa cho rằng cần đột phát ở những điều này, cũng như đột phá con người. "Nhiều khi lãnh đạo TP HCM, sở, ngành rất quyết tâm nhưng lại chậm ở các chuyên viên, những người trực tiếp xử lý hồ sở của doanh nghiệp" – ông Nghĩa chia sẻ.
Còn Tổng Giám đốc Phú Đông Group, ông Ngô Quang Phúc cho rằng, cơ hội tiếp cận thông tin làm nhà ở xã hội còn hạn chế. Doanh nghiệp tự đi phát triển quỹ đất làm nhà ở xã hội không đơn giản vì thủ tục đầu tư khó hơn nhà ở thương mại.
Đơn giản hóa thủ tục đầu tư nhà ở xã hội
Tại hội thảo "Đột phá phát triển nhà ở xã hội" do Báo Người Lao Động tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng chia sẻ một số nhóm nguyên nhân chính ảnh hưởng phát triển nhà ở xã hội. Đó là cơ chế chính sách, quỹ đất, nguồn vốn, trình tự thủ tục đầu tư…
Theo ông Hưng, những nội dung này đã được Bộ Xây dựng tổng kết đánh giá và điều chỉnh trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội thông qua vào kỳ họp tháng 10.2023.
Về trình tự thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội, hiện nay thủ tục vướng mắc, khó khăn, thậm chí là nhiều thủ tục hơn dự án thương mại.
Những dự án nhà ở xã hội được Nhà nước ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, theo dự thảo sắp tới sẽ miễn tiền nhưng không thực hiện thủ tục miễn tiền sử dụng đất. Việc lựa chọn chủ đầu tư theo pháp luật đấu thầu cũng được cắt giảm nhiều thủ tục.
Ngoài ra, dự kiến đối với đối tượng được thuê nhà ở xã hội thì không phải đảm bảo nhiều điều kiện như hiện nay, và chỉ tính thu nhập từ tiền lương, tiền công chứ không phải tổng thu nhập như hiện nay. Đối tượng mua, thuê mua nhà ở xã hội thì quy định chưa có nhà ở hoặc diện tích trung bình dưới 10m2/người.
Như vậy, dự thảo cắt giảm nhiều thủ tục về khâu xác định đối tượng thuê, thuê mua nhà ở xã hội. Ông Hà Quang Hưng cũng đề nghị người đứng đầu các địa phương cần xác định phát triển nhà ở xã hội là nhiệm vụ chính trị và quyết tâm phải làm.
Theo Trưởng phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh Phạm Đăng Hồ, có nhiều vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội tại thành phố, trong đó lĩnh vực này chịu tác động của 6 đạo luật. Trong khi đó, chính sách thì có nhưng các thông tư, hướng dẫn chi tiết nên ảnh hưởng đến quá trình phát triển dự án nhà ở xã hội.
Một thực tế hiện nay là dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất nhưng phải làm thủ tục tính toán này xong mới được miễn. Ngoài ra, còn phải kiểm tra đối tượng được mua nhà ở xã hội, thẩm định giá bán. Những việc này khiến kéo dài thời gian làm thủ tục, không hấp dẫn nhà đầu tư.
Ông Hồ cho hay, trên cơ sở rà soát vướng mắc, thành phố đã hệ thống lại và ban hành quy trình thủ tục làm dự án nhà ở xã hội để rõ ràng các bước ở các cơ quan để thành phố kiểm soát tiến độ, nhà đầu tư biết lộ trình, quy chế phối hợp giữa các sở ban ngành.
Thành phố cũng công bố chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2030, góp phần vào việc thực hiện đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp mà Bộ Xây dựng đang trình Chính phủ.
Trong dự thảo nghị quyết thay thế nghị quyết 54, TP. Hồ Chí Minh cũng kiến nghị nhiều cơ chế, chính sách để phát triển nhà ở xã hội, trong đó đơn giản hóa các thủ tục đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án được ưu đãi tăng chỉ tiêu quy hoạch 1,5 lần mà không cần phải chờ điều chỉnh quy hoạch phân khu.
