Tiếp tục rà soát, đánh giá tác động khi Văn kiện có hiệu lực

Trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước đề nghị phê chuẩn văn kiện gia nhập Hiệp định CPTPP của Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (Vương quốc Anh), Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân cho biết, ngày 1.2.2021, Vương quốc Anh chính thức gửi đơn xin gia nhập Hiệp định CPTPP.

Trên cơ sở đó, quá trình đàm phán gia nhập giữa Vương quốc Anh với các nước CPTPP đã được tiến hành. Về cơ bản, đàm phán gia nhập CPTPP là đàm phán một chiều, trong đó Vương quốc Anh đã đưa ra nhiều cam kết mở cửa thị trường mới và chấp nhận toàn bộ các cam kết hiện có trong CPTPP. Ngày 16.6.2023, được sự ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương cùng Bộ trưởng các nước CPTPP và Vương quốc Anh đã ký Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, đưa nước này thành Thành viên ký kết thứ 12 của Hiệp định.

Đối với Việt Nam, Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh gồm 2 phần chính: Nghị định thư gia nhập và các Phụ lục; Thư của Vương quốc Anh và các thư song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh.

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân nhấn mạnh, ở góc độ song phương, Việt Nam và Vương quốc Anh đã có quan hệ FTA song phương, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ góp phần củng cố vai trò của Việt Nam đối với Vương quốc Anh tại khu vực này; góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong hợp tác kinh tế quốc tế và quan hệ hợp tác song phương với Vương quốc Anh.

Đặc biệt, việc Vương quốc Anh công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng tạo thêm cơ sở để ta tiếp tục vận động các nước khác, trong đó có Hoa Kỳ, công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Ở góc độ đa phương, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ góp phần kết nối khu vực châu Á - Thái Bình Dương, châu Mỹ với châu Âu, giúp nâng tầm CPTPP từ một hiệp định trong khuôn khổ khu vực thành một hiệp định mang tính toàn cầu, đồng thời góp phần vào sự phát triển hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Đồng thời, việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP sẽ giúp quảng bá và thu hút thêm nhiều nền kinh tế khác gia nhập FTA khu vực này, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho hàng hóa Việt Nam và góp phần tăng sức hấp dẫn của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Trong bối cảnh Vương quốc Anh luôn là một trong số thị trường nhập khẩu lớn nhất thế giới, những kết quả đàm phán ta đã đạt được sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động trao đổi thương mại - đầu tư của Việt Nam với Vương quốc Anh, đặc biệt tạo điều kiện cho hàng xuất khẩu của Việt Nam được tiếp cận thị trường với quy mô kim ngạch nhập khẩu thường niên lớn…

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ báo cáo thuyết minh về văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, về phía Việt Nam, ta đã đạt được các mục tiêu trong việc yêu cầu Vương quốc Anh có cam kết mở cửa thị trường ở mức cao để đảm bảo phù hợp với tiêu chuẩn của Hiệp định; thậm chí cao hơn cho Việt Nam so với cam kết của Vương quốc Anh cho các nước khác, cũng như cao hơn so với cam kết của Vương quốc Anh cho Việt Nam trong FTA song phương (UKVFTA) trong một số nội dung quan trọng đối với ta.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng báo cáo làm rõ nhiều nội dung liên quan đến sự cần thiết phê chuẩn Văn kiện; nội dung chính của Văn kiện gia nhập cũng như tác động của việc Vương quốc Anh gia nhập CPTPP với Việt Nam trên các lĩnh vực về chính trị, an ninh quốc gia và chiến lược đối ngoại; về kinh tế; về lao động, việc làm, xã hội; về các thách thức và giải pháp;…

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà nêu rõ, căn cứ khoản 3, Điều 54 Luật Điều ước quốc tế 2016, việc phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh, có nội dung sửa đổi, bổ sung Hiệp định CPTPP thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Việc Quốc hội phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh tại Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV sẽ đưa Việt Nam nằm trong nhóm 6 nước CPTPP đầu tiên phê chuẩn Nghị định thư; nếu đến ngày 16.10.2024 có đủ 6 thành viên của CPTPP thông báo hoàn tất thủ tục phê chuẩn thì Văn kiện sẽ có hiệu lực sau 60 ngày đối với các nước đã phê chuẩn (tức là ngày 16.12.2024).

Ủy ban Đối ngoại nhất trí với đề xuất Quốc hội phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh tại Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV và đề nghị, Chính phủ chỉnh sửa dự thảo Kế hoạch thực hiện Văn kiện, trong đó cần xác định cụ thể thời gian hoàn thành các nội dung công việc về xây dựng pháp luật, thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực…

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nhấn mạnh, việc phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh thể hiện quyết tâm chính trị, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước ta về hội nhập quốc tế và có tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành tiếp tục rà soát, đánh giá tác động khi Văn kiện có hiệu lực, so sánh lợi thế cạnh tranh của Việt Nam với các nước thành viên CPTPP đã phê chuẩn Văn kiện; Ban hành Nghị định của Chính phủ về ban hành biểu thuế xuất khẩu ưu đãi và biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt trong Hiệp định CPTPP để áp dụng với Vương quốc Anh…

Tận dụng tốt hơn các lợi ích mà các hiệp định thương mại tự do đem lại 

Các đại biểu Quốc hội cơ bản đồng tình với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại và nhất trí với việc Quốc hội thông qua Nghị quyết phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh ngay tại kỳ họp này. Các ý kiến cho rằng, việc phê chuẩn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam cả về khía cạnh ngoại giao và thương mại.

ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, Vương quốc Anh là thành viên của các cơ chế kinh tế, chính trị, an ninh tầm khu vực và toàn cầu; đồng thời cũng là một trong năm Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc; thành viên trong nhóm G7 có GDP đứng thứ sáu trên thế giới… Do đó, việc Quốc hội phê chuẩn văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh sẽ tạo thêm cơ hội cho hàng hoá 11 nước thành viên CPTPP, trong đó có Việt Nam tiếp cận thị trường, góp phần tăng sức hấp dẫn của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng nhấn mạnh yêu cầu, thời gian tới cần phát huy hơn nữa những tiềm năng, lợi ích từ việc tham gia CPTPP; đặc biệt, cần làm tốt công tác tuyên truyền nhằm giúp các doanh nghiệp, địa phương hiểu rõ những nội dung của CPTPP nhằm tận dụng tối đa lợi ích mà hiệp định đem lại.

Cùng với đó, đại biểu cũng cho rằng, cần phải làm tốt hơn nữa công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế và đặc biệt là nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.

Nhấn mạnh, CPTPP là một trong 16 FTA mà Việt Nam đã ký kết, ĐBQH Thái Quỳnh Mai Dung (Vĩnh Phúc) nhắc lại việc nhiều đại biểu Quốc hội đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên về giải pháp nhằm khai thác, tận dụng tối đa các lợi ích mà các FTA đem lại. Đại biểu mong muốn, thời gian tới, việc thực hiện các FTA trong thời gian tới sẽ hiệu quả hơn. 

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp với Chính phủ, các cơ quan tiếp tục hoàn thiện thủ tục để trình Quốc hội phê chuẩn Nghị quyết vào cuối kỳ họp; giao Chính phủ khẩn trương thực hiện các công việc cần thiết, bao gồm cả sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới, hoàn thiện các văn bản pháp lý cần thiết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương nhằm phát huy tốt nhất lợi ích, tiềm năng của các FTA; chỉ đạo tổ chức thực hiện nhằm đẩy mạnh toàn diện hợp tác quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng của đất nước sau khi Quốc hội phê chuẩn Văn kiện.