Vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận và điều trị trường hợp bệnh nhân (50 tuổi, Bắc Giang) bị ung thư da. Qua lời kể của bệnh nhân, cách đây khoảng hai năm, trên mặt xuất hiện 1 chấm bé chỉ bằng đầu tăm, sờ vào thấy hơi kệnh, chủ quan nghĩ rằng do mụn trứng cá già, đóng đen lại. Sau đó, chấm sẫm màu bắt đầu lan rộng, nhưng bản thân người bệnh vẫn chỉ nghĩ theo tuổi tác thì da xuất hiện nám, đồi mồi, xạm da.
Tuy nhiên, sau 1 năm mảng da sẫm màu phát triển và bỏng vảy nhanh hơn, nên người bệnh quyết định thăm khám tại Bệnh viện Bạch Mai. Tại đây, qua xét nghiệm sinh thiết mẫu biểu mô, bệnh nhân được kết luận: Ung thư da dạng biểu mô tế bào vảy.
ThS. BS Nguyễn Hữu Trọng - Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous cell carcinoma- SCC) là ung thư khởi phát từ tế bào các lớp biểu bì của da và niêm mạc. Trong đó, bệnh chiếm khoảng 20% các ung thư da và chiếm vị trí thứ 2 về mức độ phổ biến của ung thư da sau ung thư biểu mô tế bào đáy.
Tia UV (tia cực tím) từ ánh nắng mặt trời chính là nguyên nhân chính gây ung thư tế bào vảy. Những người tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời, đặc biệt trong thời gian dài sẽ có nguy cơ mắc ung thư này cao hơn. Ngoài ra, các yếu tố bao gồm da sáng màu, tiền sử bị cháy nắng, dùng thuốc ức chế miễn dịch, nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus) và bệnh lý như viêm da mãn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ.
Triệu chứng của bệnh có thể biểu hiện một khối u hoặc nốt cứng, có thể có vảy, đỏ và đôi khi chảy máu khi va chạm hoặc trầy xước, một vết loét, vết thương không lành trong thời gian dài, có thể gây chảy máu hoặc mủ. Ung thư biểu mô tế bào vảy rất nguy hiểm, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể dẫn đến tử vong.
Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể loại bỏ bằng các phương pháp điều trị hiện nay nếu được phát hiện sớm và điều trị tích cực. Phẫu thuật điều trị ung thư biểu mô tế bào vảy là phương pháp điều trị chủ yếu cho loại ung thư da này, đặc biệt khi ung thư phát hiện ở giai đoạn sớm. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tiên lượng của ung thư biểu mô tế bào vảy là khá tốt. Trường hợp ung thư đã di căn hoặc xâm lấn sâu vào các mô, việc điều trị có thể trở nên phức tạp hơn.
“Các biện pháp để phòng ngừa ung thư biểu mô vảy như: Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng mặt trời, đặc biệt là trong những giờ cao điểm từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, sử dụng kem chống nắng, mặc quần áo bảo vệ và đội mũ khi ra ngoài trời, kiểm tra da định kỳ để phát hiện các dấu hiệu bất thường và điều trị kịp thời”, bác sĩ Nguyễn Hữu Trọng thông tin.
Về các dấu hiệu để phát hiện, loại trừ ung thư da, ThS. BS Nguyễn Thị Vân - Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo người dân cần thăm khám sớm, kịp thời nếu có 4 dấu hiệu bất thường sau:
- Tổn thương da mới xuất hiện, hoặc thay đổi màu sắc, kích thước, hình dạng; tiến triển và không đáp ứng với điều trị thuốc bôi thông thường hoặc tái phát nhanh sau khi phẫu thuật cắt bỏ.
- Tổn thương da mới xuất hiện trên nền bệnh lý da tồn tại từ trước (sẹo bỏng, dày sừng quang hoá, bệnh Bowen, tàn nhang, u nhú, viêm da mạn tính, miễn dịch…)
- Tổn thương sùi hoặc loét lâu lành, dễ chảy máu, ngứa hoặc đau hoặc có vảy.
- Các tổn thương sắc tố đen thường gọi là “nốt ruồi” có các dấu hiệu cảnh báo nguy cơ của bệnh ung thư da hắc tố: viết tắt là ABCDE
A (Asymmetry): tổn thương không đối xứng
B (Border): bờ tổn thương không đều
C (Color): tổn thương có nhiều màu sắc
D (Diameter): đường kính tổn thương > 6mm
E (Evolution): tổn thương có sự thay đổi nhanh về các tính chất (tăng kích thước, màu sắc, loét…).
