Hủy 2 bản án đã tuyên là không cần thiết, không thuyết phục 

TAND Tối cao vừa có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với Quyết định giám đốc thẩm số 266/2022/DS-GĐT ngày 28.9.2022 của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án dân sự "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" giữa các đương sự, nguyên đơn bà Phạm Thị Kim Ngân (ngụ quận 10); Bị đơn gồm: ông Trần Gia Bảo, Trần Phương Nam, Trần Phương Đông, bà Lê Thị Hoàng Yến, Trần Vũ Phương Uyên, Vũ Thị Kim Oanh và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan…

TAND Tối cao nhận thấy, tại bản án dân sự sơ thẩm số 886/2021/DS-ST ngày 26.11.2021, TAND quận Bình Thạnh chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Buộc bị đơn và những người đang cư trú phải trả cho nguyên đơn là bà Phạm Thị Kim Ngân toàn bộ nhà và đất diện tích 446,8m2 tọa lạc tại số 166B Bình Quới (phường 27, quận Bình Thạnh), phải di dời toàn bộ tài sản để trả lại nhà và đất trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.

Tòa cấp sơ thẩm cũng ghi nhận sự tự nguyện của nguyên đơn về việc đồng ý hỗ trợ cho bị đơn giá trị công trình xây dựng trên đất với số tiền gần 880 triệu đồng. 

Ngày 12.10.2021, bị đơn có đơn kháng cáo. Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 127/2022/DS-PT ngày 28.3.2022, TAND TP. Hồ Chí Minh quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm, giữ nguyên bản án dân sự sơ thẩm.

Ngày 12.5.2022, bị đơn là ông Trần Gia Bảo có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đề nghị kháng nghị Bản án dân sự phúc thẩm nêu trên.

Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 151/2022/QĐ-VKS-DS ngày 5.8.2022, Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh kháng nghị đối với bản án dân sự phúc thẩm, đề nghị Ủy ban thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử giám đốc thẩm, hủy toàn bộ bản án phúc thẩm, sơ thẩm.

Ngày 28.9.2022, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh quyết định chấp nhận toàn bộ Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh; Hủy bản án dân sự phúc thẩm, sơ thẩm. Giao TAND quận Bình Thạnh xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.

Ngày 23.10.2022, bà Phạm Thị Kim Ngân có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định giám đốc thẩm nêu trên.

TAND Tối cao nhận định, nguyên đơn chỉ khởi kiện hộ ông Trần Gia Bảo trả lại 446,8m2 đất, tòa án cấp sơ thẩm đã xác minh tại Công an phường 27, quận Bình Thạnh về những hộ đang cư trú trên diện tích đất 1.372m2. Đồng thời, 11 hộ dân đều đã có lời khai trong quá trình giải quyết vụ án, cung cấp cho Tòa án tờ kê khai đăng ký nhà, đất năm 1999, hợp đồng mua bán nhà đều thể hiện rõ nguồn gốc đất là của cụ Võ Hồng Nho. Các văn bản của Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bình Thạnh đã thông tin rõ về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng và diện tích các hộ sinh sống.

Năm 2002, UBND TP. Hồ Chí Minh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) 1.372m2 cho đại diện thừa kế của cụ Nho, trong đó bao gồm cả diện tích đất ông Bảo đang sử dụng nhưng ông Bảo cũng không có ý kiến khiếu nại gì về việc cấp GCNQSDĐ.

Năm 2020, ông Bảo và bà Hứa Thành có đơn kiến nghị, khiếu nại gửi đến UBND quận Bình Thạnh đề nghị xem xét lại việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, QSDĐ số 13222/2002 cho cụ Võ Hồng Nho với lý do giấy chứng nhận cấp bao gồm nhà, đất do các ông, bà đang sử dụng. UBND quận Bình Thạnh đã trả lời đơn của ông Bảo, bà Thành là không có cơ sở xem xét. 

Mặt khác, nếu việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, QSDĐ là không đúng, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của đương sự thì Tòa án xem xét đến việc hủy quyết định cá biệt đó mà không cần thiết chờ kết quả giải quyết của UBND TP. Hồ Chí Minh để làm căn cứ giải quyết vụ án.

Như vậy, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm không sai, không làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự nên việc Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh quyết định hủy Bản án dân sự phúc thẩm của TAND TP. Hồ Chí Minh và hủy Bản án dân sự sơ thẩm của TAND quận Bình Thạnh với lý do đưa thiếu người tham gia tố tụng và cần tạm đình chỉ giải quyết vụ án là không thuyết phục, không cần thiết, làm kéo dài thời gian giải quyết vụ án.

TAND Tối cao kháng nghị đề nghị giữ bản án dân sự phúc thẩm

Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ, quá trình thụ lý, giải quyết vụ án, TAND Tối cao quyết định kháng nghị đối với Quyết định giám đốc thẩm số 266/2022/DS-GĐT ngày 28.9.2022 của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh về vụ án "Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất" giữa nguyên đơn là bà Phạm Thị Kim Ngân, bị đơn là ông Trần Gia Bảo...

Đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy Quyết định giám đốc thẩm nêu trên, giữ nguyên Bản án dân sự phúc thẩm số 127/2022/DS-PT ngày 28.3.2022 của TAND TP. Hồ Chí Minh. Tạm đình chỉ thi hành Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh cho đến khi có Quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2009 bà Phạm Thị Kim Ngân mua lại nhà đất số 762 Xô Viết Nghệ Tĩnh (nay là số 166B Bình Quới, phường 27, quận Bình Thạnh) diện tích 1.372 m2 (trong đó, diện tích xây dựng 575,6m2) thuộc thửa đất số 422 tờ bản đồ địa chính phường 27 và được địa phương cấp nhập biến động sử dụng trên GCNQSDĐ.

Sau đó, bà Ngân phát hiện tại nhà đất số 762 có hộ ông Trần Gia Bảo và một số người lạ đang sinh sống, xây dựng bất hợp pháp. Bà Ngân nhiều lần yêu cầu những người này tháo dỡ công trình và di dời trả lại đất cho bà nhưng không được chấp nhận.

Không hòa giải, giải quyết được ở cấp địa phương, bà Ngân gửi đơn khởi kiện ra tòa.

Tại bản án sơ thẩm của TAND quận Bình Thạnh và bản án phúc thẩm của TAND TP. Hồ Chí Minh đều xác định, ngày 8.5.2002, UBND TP. Hồ Chí Minh cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất số 762 cho bà Võ Thị Nhe. Ngày 24.5.2007, bà Nhe và các đồng thừa kế liên quan đến nhà đất số 762 đã đến Phòng Công chứng số 6 ủy quyền cho bà Lê Thị Ty chuyển nhượng cho ông Nguyễn Phước Tâm theo Hợp đồng số 8935 ngày 1.6.2007.

Sau đó, nhà đất số 762 được chuyển nhượng cho nhiều người và hiện bà Ngân là người nhận chuyển nhượng sau cùng từ ông Ngô Thanh Long theo hợp đồng số 14423 ngày 25.6.2009 tại Phòng Công chứng số 6. Bà Ngân đã đóng thuế phí và được cập nhập biến động vào ngày 7.12.2009 theo Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và QSDĐ số 13222/2022 ngày 8.5.2022 đã cấp cho bà Nhe trước đó.

Do vậy, hai cấp tòa xác định, bà Ngân có toàn quyền sở hữu, sử dụng và định đoạt đối với tài sản nhà đất nêu trên và căn cứ theo quy định tại khoản 1 điều 166 Bộ luật dân sự năm 2015 về quyền đòi lại tài sản nên việc bà Ngân khởi kiện đòi lại phần nhà đất thuộc một phần nhà đất số 762 mà các bị đơn đang sử dụng là hoàn toàn có căn cứ được chấp nhận.

Tòa cũng nhận định, việc ông Bảo cho rằng phần nhà đất số 762 do ông sử dụng thuộc sở hữu của ông và được ông Nho cho là hoàn toàn không có căn cứ. Trong quá trình giải quyết vụ án, TAND quận Bình Thạnh đã xác định được phần nhà, đất gia đình ông Bảo đang sử dụng bất hợp pháp là 446,8m2 (thuộc một phần nhà đất 762 nói trên).

TAND TP. Hồ Chí Minh buộc ông Bảo và những người đang cư trú phải trả lại cho bà Ngân toàn bộ nhà đất diện tích 446,8m2 tại số 166B đường Bình Quới.

* Báo Đại biểu Nhân dân tiếp tục giám sát và thông tin kết quả thực thi pháp luật của các cơ quan liên quan trong vụ việc trên đến bạn đọc và cử tri cả nước.