Trong phát biểu thảo luận tại Tổ 10 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Thái Bình, Bạc Liêu và Ninh Thuận), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, qua giám sát việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia cho thấy, kết quả đạt được tương đối tích cực. Các Chương trình mục tiêu quốc gia đã được Chính phủ thiết kế khá cụ thể từ các dự án, tiểu dự án và các nhánh phân bổ để các địa phương thuận lợi khi thực hiện. Tuy nhiên, còn một số vướng mắc, khó khăn, bởi "mỗi địa phương lại có những đặc thù khác nhau".
Nhấn mạnh 3 Chương trình mục tiêu quốc gia chỉ còn 2 năm nữa để thực hiện, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, 8 chính sách trong dự thảo Nghị quyết lần này đã được các cơ quan nghiên cứu, tính toán rất kỹ lưỡng, trong đó có 4 chính sách được đánh giá là có thể thực hiện được 100% ngay sau khi Nghị quyết được ban hành và tính khả thi của 4 chính sách còn lại cũng rất cao. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét kỹ lưỡng các chính sách và bày tỏ sự đồng thuận cao với các cơ chế, chính sách đặc thù do Chính phủ đề xuất.
Với tinh thần "đây là Nghị quyết tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, dự thảo Nghị quyết lần này đã đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thông qua.
Về cơ chế quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, hiện nay Chính phủ đề xuất 2 phương án. Phương án 1, thực hiện chính sách hỗ trợ theo dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, không áp dụng quy định quản lý tài sản công đối với tài sản có vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước dưới 500 triệu đồng, hoặc tài sản hỗ trợ cho cộng đồng người dân; thực hiện chính sách cho chủ trì liên kết được vay vốn ưu đãi đầu tư tài sản có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên để phục vụ hoạt động phát triển sản xuất (không thực hiện hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước).
Phương án 2 đề xuất nội dung chính sách đặc thù như phương án tại Tờ trình số 686/TTr-CP ngày 8.12.2023 của Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cụ thể, chủ dự án phát triển sản xuất quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ nguồn vốn hỗ trợ của ngân sách nhà nước trong thời gian thực hiện dự án. Cơ quan quản lý dự án chịu trách nhiệm theo dõi, giám sát quá trình quản lý, sử dụng tài sản. Cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án quyết định hỗ trợ, chuyển giao quyền sử dụng, quyền sở hữu các trang thiết bị, công cụ, tài sản có giá trị nhỏ cho đối tượng người dân, hộ gia đình tham gia dự án ngay từ khi phê duyệt dự án.
Sau thời điểm kết thúc dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, cơ quan quản lý dự án hỗ trợ phát triển sản xuất và chủ dự án phát triển sản xuất tổ chức kiểm kê, đánh giá và xử lý tài sản hình thành từ nguồn vốn hỗ trợ của ngân sách nhà nước. Trong đó, chủ dự án phát triển sản xuất (là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã) liên kết theo chuỗi giá trị có thể nộp lại ngân sách nhà nước phần giá trị còn lại của tài sản hình thành từ nguồn vốn ngân sách nhà nước để được tiếp nhận quyền sở hữu tài sản. Đối với tài sản đã giao cộng đồng người dân sử dụng, cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án quyết định giao những tài sản để này hỗ trợ cho người dân tiếp tục thực hiện phát triển sản xuất (tài sản đã chuyển giao không là tài sản công).
Bày tỏ thống nhất với Phương án 1, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, quy định như vậy sẽ đơn giản, thuận lợi hơn cho địa phương.
Cũng nhất trí lựa chọn Phương án 1, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) lý giải, thiết kế theo phương án này sẽ bảo đảm cơ sở pháp lý rõ ràng, đồng bộ cho các địa phương trong quản lý, giám sát sử dụng tài sản công được hình thành trong quá trình thực hiện các hoạt động hỗ trợ sản xuất. Việc quy định thực hiện chính sách hỗ trợ không áp dụng quy định quản lý tài sản công đối với tài sản có vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước dưới 500 triệu đồng, hoặc tài sản hỗ trợ cho cộng đồng người dân bảo đảm dễ thực hiện, kết nối được chính sách hỗ trợ của nhà nước với các đối tượng hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số... và có thể tổ chức thực hiện ngay sau khi Nghị quyết được ban hành.
Tuy vậy, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị, cần cân nhắc bổ sung vào Phương án 1 các quy định để tránh tình trạng trục lợi chính sách, gây thất thoát, lãng phí; bên cạnh việc triển khai chính sách cũng cần tích cực đẩy mạnh công tác truyền thông góp phần nâng cao nhận thức với việc thực hiện các chính sách này.
Cùng quan điểm, ĐBQH Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) nêu rõ, nội dung như Phương án 1 của dự thảo Nghị quyết là phù hợp. Song, đại biểu lưu ý, cần nghiên cứu quy định chặt chẽ hơn về công tác theo dõi, giám sát để phát huy hiệu quả của nguồn vốn đầu tư khi các dự án hoàn thành.
