Điều này rất dễ nhận thấy ở ngành Dệt may Việt Nam. Dù đang phải đối mặt với những khó khăn có thể xem là lớn nhất từ trước tới nay nhưng ngành Dệt may vẫn duy trì được mức tăng trưởng ổn định. Tổng công ty Cổ phần may Việt Tiến được xem là một trong số các doanh nghiệp thành công nhất trong việc tạo dựng được vị trí nhất định. Một trong những chiến lược nổi bật của Việt Tiến là giữ vững và phát triển thị trường trong nước. Thế nên, Việt Tiến vừa là doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu đồng thời cũng là doanh nghiệp chiếm thị phần lớn và duy nhất có hệ thống tiêu thụ rộng khắp cả nước. Ngoài Việt Tiến, thương hiệu dệt may thành công trên thị trường nội địa còn có Legafashion của Công ty Legamex; Sanding của Công ty May Sài Gòn 2; An Phước của Công ty May Nhà Bè; Phước Thịnh, Thái Tuấn...
Đối với ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản, ngoài khó khăn do khủng hoảng kinh tế gây ra, các doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn từ những vụ kiện chống bán phá giá, vệ sinh an toàn thực phẩm... Trước thực tế này, nhiều doanh nghiệp thủy sản trong nước đã chủ động nghiên cứu, cho ra đời đa dạng sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng trong nước. Điển hình là Công ty Agifish An Giang, nhờ chú trọng phát triển thị trường nội địa, đến nay, Agifish đã có hơn 60 loại sản phẩm chế biến từ cá tra, cá basa. Thời gian qua, Agifish đã đẩy mạnh sản xuất, cung ứng ra thị trường hơn 100 sản phẩm chế biến từ cá basa qua hệ thống phân phối rộng khắp hơn 50 tỉnh, thành trong cả nước.
Rõ ràng, bản thân doanh nghiệp cũng phải chủ động khắc phục khó khăn, tìm kiếm cơ hội trong khủng hoảng, chứ không ỷ lại các chính sách trợ giúp của Nhà nước. Để học cách “sống chung với lũ”, các chuyên gia cho rằng, điều quan trọng là các doanh nghiệp phải xây dựng chiến lược kinh doanh bài bản, phải nâng cao năng lực thực của doanh nghiệp trên mọi phương diện. Trong bối cảnh như hiện nay, thị trường sẽ khó chấp nhận những sản phẩm và lối đi cũ, vì thế việc nâng cao năng lực quản trị, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới công nghệ phải được ưu tiên hơn cả. Sự liên kết, tương hỗ giữa các doanh nghiệp cần được coi trọng.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, yêu cầu tái cấu trúc doanh nghiệp càng trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Có thể điểm qua một số doanh nghiệp Việt Nam đã thực hiện tái cấu trúc khá thành công, như Tập đoàn Dệt may Việt Nam, Tổng công ty may Việt Tiến... Quá trình tái cấu trúc đã giúp các doanh nghiệp này tinh giản bộ máy quản lý, tinh thông nghiệp vụ; Chuyển giao công nghệ và phát triển các nhà máy mới tại nhiều tỉnh, thành để thu hút nguồn nhân công tại chỗ, giảm chi phí quản lý và nhiều chi phí khác; Xây dựng thương hiệu phù hợp với từng phân khúc thị trường và hệ thống phân phối. Đáng tiếc, những doanh nghiệp làm được như vậy không nhiều... Thực tế ở Việt Nam những năm qua cho thấy, khá nhiều doanh nghiệp sau cổ phần hóa đều hoạt động không hiệu quả. Nguyên nhân chính là còn mải loay hoay tổ chức lại bộ máy quản lý, không thay đổi sâu sắc và triệt để toàn bộ cơ chế quản lý và hoạt động, dẫn đến việc tái cấu trúc và cổ phần hóa chỉ mang tính hình thức. Có chuyên gia đã ví tình trạng tái cấu trúc doanh nghiệp theo kiểu này giống như người bệnh nặng dùng thuốc giảm đau.
Suy thoái kinh tế thế giới có thể là cơ hội cho hàng hóa Việt Nam nếu doanh nghiệp biết tận dụng khai thác. Trong khủng hoảng, chỉ những doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh thực sự mới có thể tồn tại. Còn những doanh nghiệp lớn nhưng làm ăn không bài bản - là lực cản cho sự thâm nhập thị trường của các doanh nghiệp mới cũng sẽ bị đào thải. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa thì rất có thể các thiết bị máy móc và nhân công lành nghề ở doanh nghiệp đó sẽ trở thành những yếu tố đầu vào cho những doanh nghiệp chớp được cơ hội kinh doanh - điều mà không có khủng hoảng thì doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp mới sẽ khó mà có được. Khủng hoảng cũng là giai đoạn mà doanh nghiệp phải rà soát lại tất cả các bộ phận tổ chức và công đoạn kinh doanh. Bất cứ bộ phận nào, công đoạn nào ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh chung, doanh nghiệp đều phải dũng cảm đổi mới hoặc cắt bỏ.
Thực tế cho thấy, khi kinh tế khó khăn, giới đầu tư quốc tế có xu thế quan tâm nhiều hơn đến các thị trường mới nổi, với hy vọng sức bật của nền kinh tế trẻ sẽ nhanh nhạy hơn. Bên cạnh đó, nhiều nhận định cho rằng, riêng đối với Việt Nam, năm 2008 qua đi cũng là khi giai đoạn tồi tệ nhất của nền kinh tế đã kết thúc. Lý do khiến các doanh nghiệp mở rộng kinh doanh ở Việt Nam trong vài năm tới chính là triển vọng kinh tế thuận lợi, sự mở cửa thị trường, cải cách sâu rộng phù hợp với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và kết quả tăng trưởng của thị trường trong nước. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đã đưa ra dự báo khá lạc quan về kinh tế Việt Nam: năm 2009, tốc độ tăng trưởng có thể đạt được mức 6%, lạm phát dưới 10%.
