Bước tiến lớn trong quản lý
Nghị định 147 áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng. Nghị định đưa ra nhiều chính sách mới nhằm điều chỉnh hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet, thông tin trên mạng.
Theo đó, đối với quản lý hoạt động cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam, các trang thông tin điện tử cung cấp nội dung xuyên biên giới tại Việt Nam có trách nhiệm tuân thủ luật pháp Việt Nam. Các trang thông tin điện tử của nước ngoài cung cấp xuyên biên giới (có hosting tại Việt Nam hoặc có truy cập từ 100.000 lượt trở lên) phải thực hiện thủ tục thông báo thông tin liên hệ với Bộ Thông tin và Truyền thông và tuân thủ thêm các trách nhiệm, như: thực hiện xác thực và định danh tài khoản của người dùng bằng số điện thoại hoặc số định danh cá nhân (nếu không có số điện thoại di động), bảo đảm chỉ những tài khoản đã xác thực mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội.
Đối với quản lý trang thông tin điện tử và mạng xã hội trong nước, Nghị định quy định, các mạng xã hội đã được cấp phép mới được cung cấp livestream/các hoạt động phát sinh doanh thu, tuy nhiên các mạng xã hội có lượng truy cập thấp có thể đề nghị cấp phép theo quy định để cung cấp các dịch vụ này. Đối với trang thông tin điện tử tổng hợp, chỉ được đăng phát chậm hơn 01 giờ so với tin gốc; lấy nguồn tin từ ít nhất 3 cơ quan báo chí; không sử dụng tên miền, tên trang gây nhầm lẫn báo chí…, nhằm hạn chế tình trạng "báo hóa".
Đối với hoạt động cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng, bảo đảm chỉ những tài khoản đã xác thực mới được tham gia chơi trò chơi; người chơi dưới 18 tuổi chỉ được chơi 01 game không quá 60 phút và tổng thời gian chơi trong ngày không quá 180 phút…
Trưởng ban Phát triển nguồn nhân lực, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) Nguyễn Bình Minh cho rằng, trong bối cảnh thương mại điện tử cũng như các hoạt động giao dịch điện tử tại Việt Nam ngày càng trở nên phổ biến, đi kèm là tỷ lệ vi phạm cũng tăng lên, thì những quy định như tại Nghị định 147 sẽ tạo ra bước tiến lớn trong quản lý.
Ông Minh phân tích, trước đây, chúng ta áp dụng cơ chế thị trường mở, tức là ít xác thực người gia nhập thị trường nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường phát triển; một phần nguyên nhân là do công nghệ tương đối phức tạp trong vấn đề định danh. Tuy nhiên, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, nền tảng công nghệ đã tiến bộ rất nhanh, việc liên quan định danh, kể cả các công nghệ nhận diện bằng sinh trắc học ngày càng phát triển. Do vậy, quy định về định danh trong Nghị định 147 là rất cần thiết, giúp giảm các hành vi vi phạm trên môi trường mạng. “Điều này trước mắt có thể làm chậm lại quy mô tăng trưởng của các hoạt động giao dịch, song về lâu dài, nó bảo đảm cho sự an toàn trên môi trường mạng ngày càng tốt hơn, giảm bớt tình trạng mạo danh, lừa đảo trên mạng xã hội, qua đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của thương mại điện tử cũng như các giao dịch điện tử”.
Tương tự, đối với quy định về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, ông Minh cho rằng, Nghị định 147 đã cập nhật so với thế giới để tránh sự lạm dụng, qua đó giúp lành mạnh số, tránh hiện tượng nghiện số (nghiện game, nghiện xem các nền tảng số có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần lẫn sức khỏe sinh lý của trẻ).
Chú trọng công tác giám sát thực thi
Một trong những vấn đề được người dùng quan tâm là nguy cơ rò rỉ thông tin khi thực hiện xác thực bằng số điện thoại hoặc bằng số định danh cá nhân từ ngày 25.12 tới, khi Nghị định 147 có hiệu lực.
Trưởng ban Phát triển nguồn nhân lực VECOM cho rằng, các bên cấp dịch vụ số, nền tảng số đều phải có trách nhiệm và tuyên bố về bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời họ buộc phải có biện pháp để bảo đảm an toàn cũng như chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Dù vậy, ông Nguyễn Bình Minh nhấn mạnh, cần đẩy mạnh tuyên truyền tới doanh nghiệp cung cấp dịch vụ số, nền tảng số cũng như người dùng, để họ đều hiểu được quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ, tuân thủ đúng. Đồng thời, việc thực thi các quy định tại Nghị định 147 có thể làm phát sinh chi phí tuân thủ, do đó rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước trong công tác đào tạo cho những đối tượng có liên quan. Công tác giám sát cũng cần được chú trọng để bảo đảm các quy định được triển khai hiệu quả, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm.
Xác định việc thực thi Nghị định 147 sẽ giúp quản lý hiệu quả lĩnh vực thông tin điện tử và thúc đẩy lĩnh vực này phát triển, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, trong năm 2025, Bộ sẽ tập trung triển khai hiệu quả các quy định tại Nghị định này. Theo đó, Bộ sẽ chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông và phối hợp với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trong nước, nước ngoài để triển khai hiệu quả việc xác thực tài khoản của người sử dụng mạng xã hội; yêu cầu các mạng xã hội trong và ngoài nước chặn gỡ kịp thời nội dung, dịch vụ vi phạm; chặn/khóa tài khoản/trang/kênh thường xuyên vi phạm. Cùng với đó, tập trung xử lý vấn đề báo hóa trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội; triển khai các biện pháp nhằm bảo vệ trẻ em khi tham gia cung cấp, sử dụng dịch vụ trên không gian mạng.
Ngoài ra, Bộ sẽ định hướng các nhà sáng tạo nội dung, kênh nội dung để khuyến khích sản xuất các nội dung tích cực để thu hút quảng cáo; tiếp tục triển khai các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống tin giả, tin xấu độc trên không gian mạng; phối hợp tăng cường rà soát, thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm để phát hiện vi phạm xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm…
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến 15.11.2024 có 1.056 giấy phép thiết lập mạng xã hội. Tổng số lượng tài khoản người Việt Nam sử dụng mạng xã hội trong nước khoảng 110 triệu; tổng số tài khoản người Việt Nam sử dụng mạng xã hội nước ngoài khoảng 203 triệu.
Năm 2024, Bộ tiếp tục duy trì việc kết hợp các giải pháp đấu tranh cứng rắn, linh hoạt với các nền tảng xuyên biên giới, yêu cầu các nền tảng phải ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm pháp luật Việt Nam. Tính đến 28.11.2024, Facebook đã chặn, gỡ 8.981 nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam; Google đã chặn, gỡ 6.043 nội dung vi phạm trên YouTube; TikTok chặn, gỡ 971 nội dung vi phạm.
