Luật sư Vũ Tuấn, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội tư vấn như sau:
Dấu hiệu pháp lý của tội phạm thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác với mục đích thu lợi bất chính:
Khách thể
Tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng trực tiếp xâm phạm đến chế độ quản lý an ninh mạng, và quyền được bảo mật thông tin tài khoản ngân hàng của chủ sở hữu tài khoản.
Đối tượng tác động của tội phạm là thông tin về tài khoản ngân hàng.
Theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010, ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật này. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã.
Tài khoản thanh toán là tài khoản tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng mở tại ngân hàng để sử dụng các dịch vụ thanh toán do ngân hàng cung ứng.
Mặt khách quan
Hành vi khách quan của tội phạm gồm 5 hành vi :
- Hành vi thu thập trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác;
Thu thập trái phép là hành vi tìm kiếm, tập hợp các thông tin về tài khoản ngân hàng mà không được sự cho phép của ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Hành vi tàng trữ trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác;
Tàng trữ trái phép là hành vi cất giữ, lưu trữ các thông tin về tài khoản ngân hàng mà không được sự cho phép của ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền. Các thông tin này thường được lưu trữ trong máy tính, điện thoại của người phạm tội nhưng cũng có thể được in ra giấy cất giữ tại nhà, cơ quan, trong túi xác, phương tiện đi lại,...
- Hành vi trao đổi trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác;
Trao đổi trái phép là hành vi của 2 bên chuyển qua lại cho nhau các thông tin về tài khoản ngân hàng mà không được sự cho phép của ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Hành vi mua bán trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác.
Mua bán trái phép là hành vi dùng tiền, tài sản để đổi lấy thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác mà không được sự cho phép của ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Hành vi công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác.
Công khai hóa trái phép là hành vi đưa thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác trở thành thông tin rộng rãi mà ai cũng có thể biết mà không được sự cho phép của ngân hàng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm. Người thực hiện tội phạm chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp hậu quả nghiêm trọng xảy ra. Đó là thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép với số lượng từ 20 tài khoản trở lên hoặc thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng trở lên.
Chủ thể
Chủ thể của tội phạm không phải chủ thể đặc biệt, bất kì ai cũng có thể là chủ thể của tội phạm này.
Chủ thể của tội phạm là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
Bộ luật Hình sự không quy định thế nào là năng lực trách nhiệm hình sự nhưng có quy định loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự tại Điều 21, Bộ luật Hình sự.
Mặt chủ quan
Người phạm tội thực hiện hành vi khách quan với lỗi cố ý, có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc lỗi cố ý gián tiếp. Tức là người phạm tội hoàn toàn nhận biết được hậu quả của tội phạm nhưng vẫn mong muốn thực hiện hành vi để hậu quả của nó xảy ra hoặc dù không mong muốn hậu quả xảy ra nhưng vẫn có ý thức để mặc hậu quả xảy ra.
Hình phạt
Theo Điều 291, Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội “Thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng” như sau:
1. Người nào thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác với số lượng từ 20 tài khoản đến dưới 50 tài khoản hoặc thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác với số lượng từ 50 tài khoản đến dưới 200 tài khoản;
b) Có tổ chức;
c) Có tính chất chuyên nghiệp;
d) Thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác với số lượng 200 tài khoản trở lên;
b) Thu lợi bất chính 200.000.000 đồng trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Như vậy, đối với tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng thì mức phạt cao nhất lên đến 7 năm tù.
