Say nắng, hay còn gọi là sốc nhiệt (heat troke) là những hiện tượng thường gặp mùa hè, đặc biệt trong những ngày nắng nóng cao điểm, nhiệt độ tăng cao đột ngột. Đây là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (>40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô hấp.
Bị say nắng, sốc nhiệt không chỉ khiến chúng ta mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, … mà say nắng, say nóng còn có khả năng dẫn đến đột quỵ. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng.
Trước khi bị sốc nhiệt, người bệnh thường có dấu hiệu kiệt sức. Kiệt sức do nắng nóng ít nguy hiểm hơn và các triệu chứng sẽ thuyên giảm nếu người bệnh được điều trị kịp thời.
Các dấu hiệu của sự kiệt sức vì nhiệt có thể kể đến: Đau đầu, chóng mặt, chán ăn và buồn nôn; đổ mồ hôi nhiều, da nhợt nhạt, sần sùi; chuột rút ở tay, chân và bụng; thở gấp; khát nước; nhiệt độ cơ thể từ 38°C trở lên.
Tuy nhiên, nếu tình trạng kiệt sức do nhiệt diễn tiến thành say nóng, đó là trường hợp khẩn cấp và cần điều trị ngay.
Các dấu hiệu nhận biết người bị sốc nhiệt là: Các triệu chứng của kiệt sức vẫn còn sau 30 phút; nhiệt độ cơ thể tăng lên 40 độ C hoặc cao hơn, trong người cảm thấy rất nóng và khô; không đổ mồ hôi mặc dù cơ thể rất nóng; thở nhanh hoặc hụt hơi; dần mất tỉnh táo. Nặng hơn nữa là lên cơn co giật; không phản ứng.
Uống nhiều nước là cách hữu hiệu để phòng tránh say nắng
Bác sỹ Bệnh viện đa khoa Phú Thọ khuyến cáo, cần uống nhiều nước trong mùa nắng nóng, đặc biệt bổ sung đối với người tập thể dục.
Bên cạnh đó, để tránh bệnh lý về say nắng và sốc nhiệt, người dân nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát; nên tắm mát và tránh ra ngoài trời vào thời điểm nóng nhất trong ngày (khoảng từ 11 giờ sáng đến 3 giờ chiều). Nên có chế độ sinh hoạt hợp lý, tránh uống nhiều rượu và tránh tập thể dục quá sức.
Các phương pháp cần áp dụng khi có người bị say nắng
Theo các bác sĩ, trường hợp thấy người bệnh có khả năng bị say nắng, cần đưa ngay họ vào nơi mát mẻ. Nếu có điều kiện thì ở trong nhà là tốt nhất, nếu không đưa được vào trong nhà thì hãy đưa người bệnh vào nơi có bóng râm.
Cởi càng nhiều quần áo bên ngoài càng tốt. Cần gọi điện thoại cho xe cấp cứu và có thể sử dụng quạt làm mát trong khi chờ đợi.
Phương pháp làm giảm thân nhiệt người bệnh là sử dụng một chiếc khăn ướt (vắt ráo nước) để chườm mát, thường xuyên đo nhiệt độ và tiếp tục làm chườm mát cho đến khi thân nhiệt giảm xuống 38C (tương đương 100,4F).
Khi nhiệt độ người bệnh đã giảm, hãy bỏ tấm khăn ướt và thay bằng tấm khô. Người hỗ trợ cần trấn an người bệnh cho đến khi có sự trợ giúp của nhân viên y tế.
