Luôn trong trạng thái hoang tưởng, đi khám phát hiện bị sa sút trí tuệ
Điển hình, trường hợp cụ bà N.T.H (80 tuổi) được đưa đến Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng luôn nghi ngờ có người ăn cắp đồ, trộm tiền và trở nên cáu gắt với tất cả người thân trong gia đình.
Khai thác thông tin, người bệnh có tiền sử hoàn toàn bình thường. Khoảng 4 năm nay, bệnh nhân hay quên không uống thuốc, hay kể lại chuyện ngày xưa cũ, nấu cơm quên bật nút. Các triệu chứng ngày càng tiến triển nặng dần, thậm chí có lần đi ra ngoài không nhớ đường về. Đặc biệt, bệnh nhân H thường xuyên hoài nghi, dễ cáu gắt với mọi người trong gia đình, thường xuyên cất tiền nhưng không tìm lại được, nghi ngờ con dâu lấy cắp tiền của mình.
Khoảng 3 tháng trở lại đây, người bệnh thường xuyên lo sợ vì cho rằng có người đến ăn cắp đồ đạc trong nhà mình, nên đã mang đồ đạc bên ngoài vào nhà khóa chặt cửa đề phòng bị mất cắp. Lo lắng bị mất trộm, nhiều đêm người bệnh không ngủ, đi lại quanh nhà để trông đồ đạc. Dù được con cháu khuyên ngăn nhưng bệnh nhân không nghe, ngược lại còn cáu gắt, đòi đánh người nhà nên được gia đình đưa vào viện để thăm khám và điều trị.
ThS.BS Nguyễn Văn Hải - Phòng Sức khoẻ Tâm thần người cao tuổi và Y học giấc ngủ, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, qua thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, bác sĩ nhận thấy người bệnh tỉnh, tiếp xúc được, có sa sút trí tuệ, hoang tưởng bị thiệt hại, dễ cáu gắt và đêm ngủ ít. Từ những biểu hiện trên, người bệnh được chẩn đoán bị: Sa sút trí tuệ trong bệnh Alzheimer khởi phát muộn với triệu chứng phụ thêm chủ yếu hoang tưởng, có bệnh lý tăng huyết áp.
Tại bệnh viện, người bệnh được điều trị suy giảm nhận thức, chống loạn thần. Sau 17 ngày điều trị, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc được, hết hoang tưởng, cảm xúc và hành vi tạm ổn định, ngủ được nhiều hơn. Hiện, người bệnh đã được xuất viện, theo dõi và điều trị ngoại trú.
Dấu hiệu nhận biết bệnh Alzheimer
Theo TS.BS Nguyễn Thị Phương Mai - Trưởng phòng Sức khoẻ Tâm thần người cao tuổi và Y học giấc ngủ, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), Alzheimer là bệnh lý tâm thần phổ biến ở người cao tuổi. Đây trở thành nguyên nhân hàng đầu gây sa sút trí tuệ - hậu quả của quá trình thoái hóa dẫn đến chết tế bào thần kinh.
Bệnh Alzheimer thường khởi phát âm thầm, khiến nhiều người không nhận ra mình đang mắc phải, hoặc nhầm lẫn những dấu hiệu quên nhớ với quá trình lão hóa tự nhiên. Chính vì vậy, bác sĩ lưu ý một số dấu hiệu nhận biết sớm Alzheimer như sau:
- Suy giảm trí nhớ, khó khăn trong việc nhớ các sự kiện gần đây, quên những việc vừa làm, hỏi đi hỏi lại cùng một thông tin, quên các từ ngữ hoặc tên gọi quen thuộc, quên vị trí để chìa khóa, mắt kính hoặc các vật dụng thường ngày khác, quên tắt bếp khi nấu ăn…
- Giảm tiếp thu thêm thông tin mới
- Giảm sự tập trung, chú ý
- Giảm khả năng lập kế hoạch
- Giảm vốn từ, giảm sự lưu loát khi nói và viết…
Đặc biệt, với những người có bệnh lý nền bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, rối loạn lipid máu, bệnh lý mạch máu não hay nghiện rượu, hút thuốc, lười vận động sẽ tăng nguy cơ bị Alzheimer. Ngoài ra, bệnh Alzheimer cũng có liên quan đến yếu tố gen, tuổi tác và giới tính như tuổi càng cao nguy cơ mắc bệnh càng lớn, hay phụ nữ có nguy cơ mắc Alzheimer cao hơn nam giới.
Bác sĩ khuyến cáo, khi bản thân hoặc người thân đang cảm thấy khó khăn trong việc ghi nhớ hoặc nhận thấy các thay đổi khác về khả năng nhận thức, tốt nhất đừng bỏ qua các triệu chứng đó. Cần sớm đưa người bệnh đến khám và tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa Tâm thần để được điều trị tốt nhất.
Thống kê của WHO, năm 2020 ước tính có khoảng 55 triệu người trên toàn thế giới bị sa sút trí tuệ với gần 10 triệu ca mắc mới mỗi năm, trong đó Alzheimer chiếm 60-70% các trường hợp. Đáng nói, số người mắc sa sút trí tuệ tăng gấp đôi sau mỗi 20 năm, lên 82 triệu năm 2030 và 152 triệu năm 2050.
Tại Việt Nam, dân số hiện đang già hóa và thống kê cho thấy có khoảng 500.000 người trên 60 tuổi mắc sa sút trí tuệ, chiếm 5% dân số ở độ tuổi này. Sa sút trí tuệ là nguyên nhân tử vong đứng thứ 7 và trở thành nguyên nhân gây ra tình trạng khuyết tật hàng đầu ở người cao tuổi.
