ThS.BSNT Nguyễn Anh Dũng – Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hiện nay các bệnh lý khớp vai đang ngày càng tăng do tuổi thọ và nhu cầu hoạt động cao. Trong đó, bệnh lý khớp vai thường khó chẩn đoán vì khớp vai có cấu trúc giải phẫu phức tạp bao gồm nhiều khớp (khớp ổ chảo – chỏm cánh tay, khớp cùng vai – đòn) và hệ thống các gân chóp xoay, dây chằng phức tạp để giữ khớp vai có biên độ vận động lớn.
Bên cạnh đó, bệnh lý khớp vai còn cần phân biệt với bệnh lý cột sống cổ. Do đặc điểm giải phẫu, bệnh lý khớp vai ngoài tổn thương xương còn gặp rất nhiều tổn thương phần mềm như gân, dây chằng, màng hoạt dịch. Tất cả tổn thương đều dẫn tới đau khớp vai.
Vì vậy, bác sĩ Nguyễn Anh Dũng chỉ ra một số bệnh lý khớp vai thường gặp nhất ở người trung niên – cao tuổi như sau:
Hẹp khoang dưới mỏm cùng vai
Hội chứng này thường gặp người cao tuổi do thoái hóa xương mỏm cùng vai. Kết quả, phần xương mỏm cùng vai “dày lên” sẽ chèn ép vào phần mềm bên dưới mà hay gặp nhất bao gồm bao hoạt dịch và gân chóp xoay.
Khi đó, người bệnh khó đưa tay lên cao. Tiếp đến là các phản ứng viêm tại chỗ nên người bệnh đau vai tăng về đêm, mất ngủ. Đặc biệt, bệnh diễn biến kéo dài, nặng hơn có thể làm đứt gân chóp xoay.
Rách chóp xoay
Chóp xoay là một nhóm gốm bốn cơ quanh khớp vai có tác dụng để chỏm xương cánh tay “quay quanh” ổ chảo. Chấn thương chóp xoay gặp trong các môn thể thao sử dụng tay (quần vợt, cầu lông, bóng bàn, golf …) hoặc khi ngã đập vai xuống nền cứng. Đôi khi, do hiện tượng “vận động khớp vai quá nhiều – overuse” dẫn tới các vi chấn thương ở các sợi gân, tổn thương tích lũy theo thời gian dẫn tới đứt chóp xoay.
Ban đầu người bệnh đau âm ỉ ở khớp vai, thường xuyên làm gián đoạn giấc ngủ vào ban đêm, đặc biệt nặng hơn khi nằm nghiêng về bên vai tổn thương. Ở giai đoạn tiến triển, người bệnh khó đưa tay ra sau lưng kèm theo yếu cánh tay và không thể đưa cánh tay lên cao.
Đông cứng khớp vai
Đông cứng khớp vai là tình trạng vai đau nhiều, mất vận động nhiều động tác như động tác đưa tay lên cao và xoay ngoài. Bệnh thường gặp ở người trong độ tuổi từ 50-60, đặc biệt với phụ nữ.
Vai đông cứng xảy ra khi bao khớp, dây chằng, gân, màng hoạt dịch khớp vai bị viêm, quá trình viêm làm các tổ chức này dày lên và “siết chặt quanh khớp vai”, dẫn đến cử động của khớp vai bị hạn chế. Hoặc ở những trường hợp phải bất động kéo dài trong gãy xương, trật khớp vùng vai có nguy cơ bị đông cứng khớp vai cao hơn.
Điều trị đông cứng khớp vai rất đa dạng phụ thuộc vào mức độ triệu chứng lâm sàng và giai đoạn bệnh, bao gồm nội khoa (dùng thuốc giảm đau, chống viêm…), phục hồi chức năng và phẫu thuật.
Viêm bao hoạt dịch, viêm đầu dài gân cơ nhị đầu
Nguyên nhân thường do tình trạng thoái hóa dẫn tới viêm các cấu trúc phần mềm quanh khớp vai. Triệu chứng hay gặp bao gồm đau khớp vai, đau tăng về đêm và khi đưa tay lên cao hoặc ra sau lưng, khó khăn khi thay áo hoặc chải tóc.
Điều trị bệnh thường sẽ uống thuốc chống viêm và giảm đau, kết hợp phục hồi chức năng. Đa phần, bệnh nhân đáp ứng tốt khi được tiêm thuốc chống viêm vào “cấu trúc phần mềm” bị viêm.
Bệnh lý chóp xoay dẫn tới thoái hóa khớp vai
Bệnh khớp chóp xoay là một dạng đặc biệt của bệnh thoái hóa khớp vai do rách chóp xoay dẫn đến mòn ổ chảo cánh tay bất thường và sau đó di chuyển lên trên của chỏm xương cánh tay.
Bệnh thường gặp ở phụ nữ trên 70 tuổi, với chẩn đoán có thể được thực hiện chủ yếu bằng chụp X-quang và Cộng hưởng từ thấy hình ảnh thoái hóa khớp. Bác sĩ khuyến cáo, để có phương án điều trị phù hợp đòi hỏi phải thăm khám kỹ lâm sàng và đánh giá hình ảnh phim chụp, điều trị thường phẫu thuật thay khớp vai để cải thiện triệu chứng lâm sàng và chức năng vận động khớp vai.
