Đó là những kiến nghị Thường trực HĐND tỉnh Quảng Nam nhấn mạnh qua giám sát chuyên đề kết quả triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đối với người có công với cách mạng về nhà ở trên địa bàn tỉnh theo Nghị quyết số 11/2019/NQ-HĐND ngày 3.10.2019 và Nghị quyết 15/2021/NQ-HĐND ngày 19.4.2021 của HĐND tỉnh.
Tạo động lực khắc phục tình trạng nhà ở xuống cấp, hư hỏng
Qua giám sát, Thường tỉnh HĐND tỉnh Quảng Nam ghi nhận những kết quả tích cực: một số địa phương tỷ lệ đạt cao như Tây Giang (100%), Bắc Trà My (97%), Phước Sơn (95%), Nam Trà My (94%), Tam Kỳ (93%). Công tác nghiệm thu hoàn thành và giải ngân bảo đảm tiến độ, chặt chẽ theo quy định. Nhìn chung, các nhà đã hoàn thành, đưa vào sử dụng cơ bản bảo đảm yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng, diện tích và tiêu chuẩn nhà ở theo quy định; một số hộ gia đình xây mới rất kiên cố, quy mô khá lớn, có giá trị khoảng 600 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, điển hình như tại xã Đại Nghĩa, huyện Đại Lộc; xã Tam Phước, huyện Phú Ninh; phường An Xuân, thành phố Tam Kỳ… Đối với huyện miền núi như Nam Giang, nhà xây mới có giá trị khoảng 80 đến dưới 300 triệu đồng.
Qua giám sát cho thấy, chính sách đã có tác động tích cực, tạo động lực, chất xúc tác khích lệ các hộ gia đình người có công với cách mạng quyết tâm, cố gắng nỗ lực, tranh thủ lồng ghép nguồn kinh phí hỗ trợ với kinh phí của gia đình, tộc họ, các tổ chức, cá nhân hỗ trợ để xây mới, sửa chữa, cải thiện nhà ở, khắc phục tình trạng nhà ở xuống cấp, hư hỏng. Qua đó, tạo sự phấn khởi, tin tưởng vào lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, góp phần thực hiện tốt các chính sách cho người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh.
Không theo dõi, thống kê được tổng nguồn huy động xã hội hóa
Bên cạnh những kết quả tích cực, Đoàn giám sát đã thẳng thắn chỉ ra: một số địa phương, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện Nghị quyết còn thiếu tập trung, chưa thực sự quyết liệt. Phối hợp giữa cơ quan chuyên môn và các địa phương ở một số nội dung chưa chặt chẽ. Tiến độ triển khai thực hiện chậm. Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh còn 2.905 nhà trong danh sách phê duyệt chưa triển khai thực hiện, trong khi nhu cầu của đối tượng còn nhiều và rất bức thiết, nhất là những hộ già cả, neo đơn, khó khăn... Một số địa phương còn số lượng lớn nhà ở chưa được triển khai tương đối nhiều như: Quế Sơn, Thăng Bình, Đại Lộc, Phú Ninh, Đông Giang, Hiệp Đức.
Việc bố trí ngân sách tỉnh thực hiện chưa bảo đảm, chậm được bổ sung, điều chỉnh phù hợp. Hầu hết các địa phương không theo dõi, thống kê được tổng nguồn huy động xã hội hóa hỗ trợ thực hiện nhà ở người có công trên địa bàn, do vậy chưa có đủ thông tin để đánh giá đầy đủ kết quả và tác động của chính sách trong quá trình triển khai thực hiện. Qua quá trình khảo sát thực tế, nguồn huy động này rất lớn, phong phú và đa dạng – Đoàn giám sát nhấn mạnh.
Dứt điểm 257 nhà ở trong danh sách phê duyệt đã hoàn thành
Khắc phục những khó khăn, vướng mắc trên, Đoàn giám sát kiến nghị UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo các địa phương tiếp tục phối hợp với cơ quan chuyên môn rà soát, thống kê đối tượng chính sách, người có công với cách mạng khó khăn về nhà ở trên địa bàn toàn tỉnh khi Trung ương có hướng dẫn thực hiện Chương trình hỗ trợ nhà ở theo Nghị định 131. Trong đó, cần ưu tiên những đối tượng thuộc danh sách phê duyệt được hỗ trợ theo Nghị quyết 11 và Nghị quyết 15 nhưng đến nay chưa triển khai, hiện vẫn còn nhu cầu về cải thiện nhà ở.
Qua rà soát của các địa phương, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn còn số lượng nhà ở của người có công với cách mạng cần hỗ trợ chiếm số lượng khá lớn. Theo Báo cáo của Sở Xây dựng, hiện nay còn khoảng 8.717 nhà (xây mới: 2.982 nhà, sửa chữa: 5.735 nhà). Trong đó, số nhà ở cho người có công với cách mạng chưa được hỗ trợ theo Nghị quyết số 11, Nghị quyết số 15 là 2.789 nhà (xây mới: 1.193 nhà; sửa chữa: 1.596 nhà). Thường trực HĐND tỉnh Quảng Nam kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng theo Nghị định số 131/NĐ-CP ngày 30.12.2021 để tiếp tục hỗ trợ cải thiện nhà ở cho đối tượng người có công với cách mạng.
Để giải quyết dứt điểm 257 nhà ở trong danh sách phê duyệt đã hoàn thành nhưng chưa được hỗ trợ kinh phí, Thường trực HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn rà soát, kiểm tra, bố trí đủ kinh phí cho các địa phương để hoàn thành hỗ trợ cho các đối tượng theo quy định; đồng thời, thông tin cụ thể cho các gia đình đã khởi công xây dựng, sửa chữa nhà ở trong năm 2023 nằm trong danh sách phê duyệt cũng như các hộ không thuộc đối tượng Nghị quyết nhưng đã xây mới, sửa chữa nhà ở sẽ không được hỗ trợ theo Nghị quyết 11 và Nghị quyết 15, nhằm giải quyết dứt điểm tình trạng kiến nghị ở các địa phương.
Thường trực HĐND tỉnh Quảng Nam đề nghị UBND tỉnh làm rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị liên quan trong chậm trễ hướng dẫn và bố trí kinh phí quản lý thực hiện chính sách hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở theo quy định tại khoản 3 Điều 5 của Nghị quyết và có giải pháp giải quyết phù hợp trước khi tổ chức tổng kết việc thực hiện nghị quyết.
Đối với UBND cấp huyện, cần tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, mặt trận, các đoàn thể đối với công tác Đền ơn đáp nghĩa. Trong khi chờ Trung ương triển khai thực hiện Nghị định số 131, các địa phương huy động nguồn lực tiếp tục hỗ trợ các gia đình người có công với cách mạng có hoàn cảnh khó khăn, bức thiết về nhà ở.
