Trước phiên thảo luận này hai ngày, ngày 27.5, Ngân hàng Nhà nước cũng đã thông tin về việc tạm dừng dừng đấu thầu bán vàng miếng và sẽ triển khai phương án bình ổn thay thế trong thời gian sớm nhất, dự kiến bắt đầu từ ngày 3.6.
Từ ngày 19.4 đến 23.5, đã có 6 phiên đấu thầu vàng miếng SJC được Ngân hàng Nhà nước tổ chức thành công với tổng lượng vàng trúng thầu 48.500 lượng, tương đương hơn 1,8 tấn vàng được cung ứng ra thị trường. Hai phiên đấu thầu có khối lượng lớn nhất là ngày 16.5 và 23.5 với lượng vàng trúng thầu 12.300 và 13.400 lượng.
Điều đáng chú ý tại các phiên đấu thầu là giá trúng thầu thường cao hơn giá mua vào trên thị trường. Theo đó, sau mỗi phiên đấu thầu, giá vàng lại tăng, điển hình như giá trúng thầu vàng miếng ngày 21.5 cao hơn giá mua vào trên thị trường 920.000 đồng/lượng.
Thực tế, như thừa nhận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước dù đã tích cực đưa ra các giải pháp, tuy nhiên, khi thực hiện can thiệp hiệu quả lại chưa cao. Như việc đấu thầu vàng miếng, đây chỉ là giải pháp tình thế. Nguyên nhân chính khiến giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch quá nhiều, như ý kiến của một đại biểu Quốc hội là do quản lý thị trường vàng có nhiều bất cập.
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế cũng nhận định, vàng biến động mạnh, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, dẫn đến buôn lậu vàng diễn biến phức tạp, làm "chảy máu" ngoại tệ. Những diễn biến này có khả năng tác động tiêu cực tới việc bình ổn kinh tế vĩ mô nên cần phải có giải pháp dài hạn để quản lý, ổn định thị trường vàng.
Bởi vậy, theo đại biểu đã đến lúc bỏ độc quyền vàng miếng, nhập khẩu vàng của Ngân hàng Nhà nước vì đấu giá chỉ là giải pháp tạm thời, giá vàng vẫn không giảm mà có xu hướng tăng. Bên cạnh đó, cần sửa đổi, bổ sung Nghị định 24 của Chính phủ, cho phép doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu và in vàng miếng dưới sự quản lý chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước. Với các giải pháp này, thị trường vàng sẽ ổn định.
Một giải pháp khác, dự kiến áp dụng trong tuần tới đó là Ngân hàng Nhà nước sẽ bán vàng cho Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank. Các ngân hàng này sẽ bán vàng trực tiếp tới người dân theo mức giá do Ngân hàng Nhà nước xác định căn cứ theo giá thế giới.
Nhìn nhận về giải pháp này, một chuyên gia cho rằng, có tính khả thi hơn, hiệu quả hơn so với đấu thầu vì với phương án đấu thầu, sau khi trúng thầu, các doanh nghiệp và công ty sẽ tự quyết định giá bán ra, bảo đảm doanh nghiệp có lãi khiến giá vàng không đi đúng với mục tiêu mong muốn là kéo giảm giá vàng về sát với giá thế giới. Vậy nên, với giải pháp cho 4 ngân hàng bán vàng với mức giá bán căn cứ theo giá thế giới, thị trường vàng sẽ dần ổn định và giá vàng sẽ giảm dần.
Dù được cho là có nhiều ưu điểm hơn so với giải pháp đấu giá nhưng phương án này cũng có một số điểm băn khoăn đó là khâu phân phối. Cụ thể, nếu theo phương án này, vàng sẽ được giao dịch ở khắp các chi nhánh, phòng giao dịch hay tập trung ở những chi nhánh lớn? Và nếu có nhu cầu mua số lượng lớn, các ngân hàng có đáp ứng được hay không hay phải đợi?
Giá vàng trong nước diễn biến phức tạp và cùng chiều với giá vàng thế giới nhưng chênh lệch giữa giá trong nước và thế giới khá lớn là thực tế. Bởi vậy, dù giải pháp nào, về trước mắt hay lâu dài cũng đều phải có mục tiêu rõ ràng là đưa giá vàng miếng trong nước sát với giá vàng thế giới. Và để thực hiện được, như ý kiến của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái thì trước mắt, dùng công cụ thuộc quản lý Nhà nước là thanh tra, kiểm tra để đánh giá một cách thực chất hoạt động của thị trường vàng. Từ đó, có những giải pháp để xử lý theo quy định. Về lâu dài, phải nghiên cứu sửa đổi Nghị định 24.
