Ngày 26 - 27.2, tại Gia Lai, Syngenta và PepsiCo phối hợp với các đối tác tổ chức “Ngày hội thu hoạch khoai tây - chia sẻ mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững”, thu hút sự tham gia đông đảo của bà con nông dân các tỉnh Tây Nguyên.
Chương trình sản xuất khoai tây bền vững do Syngenta, PepsiCo - đồng trưởng Nhóm công tác PPP về Rau quả, phối hợp với các đối tác Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Yara, Mimosatek, Netafim Khang Thịnh, USAIDS Resonance - dự án GDA và Care - Dự án She Feeds The World (SFtW) triển khai từ năm 2019.
Lấy nhà nông dân là trọng tâm, các doanh nghiệp và đối tác đã xây dựng mô hình sản xuất khoai tây khép kín từ: Chăm sóc đất - giống - Xử lý hạt giống - Thuốc Bảo vệ thực vật - Phân bón - Tưới tiêu - Kỹ thuật canh tác - Bao tiêu đầu ra - Chế biến sản phẩm sử dụng năng lượng tái tạo.
Những giải pháp công nghệ trong mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững đã mang lại những kết quả vượt trội trong 5 năm qua.
Cụ thể, năng suất khoai thu hoạch trung bình đạt 23 - 26 tấn/ha, cao gấp 3 lần so với canh tác truyền thống, thậm chí nơi cao nhất đạt 52 tấn/ha. Mỗi năm, mô hình tiết kiệm hơn 5 triệu mét khối nước; thu nhập nông dân tăng lên gần 3 lần.
Bên cạnh đó, hàng năm, dự án triển khai tập huấn sản xuất an toàn cho gần 6.000 lượt nông dân, diện tích trồng khoai tây tăng trung bình 20% hàng năm, số hộ nông dân tham gia vào chương trình tăng 10%/năm. Năng lực, vai trò của phụ nữ và nông dân đồng bào thiểu số trong mô hình cũng được nâng cao đáng kể.
Riêng trong năm 2023, PepsiCo, Syngenta và các đối tác trong chuỗi giá trị ứng dụng hàng loạt giải pháp công nghệ mới trong sản xuất khoai tây. Kết quả cho thấy năng suất khoai thu hoạch trung bình đạt 30 - 34 tấn/ha.
Bộ giải pháp quản lý sâu bệnh giúp giảm 2 lần phun thuốc/vụ, tiết kiệm 2 triệu đồng/ha cho nông dân; sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) giảm hơn 10 lần lượng nước pha thuốc bảo vệ thực vật.
Tham gia chương trình sản xuất khoai tây bền vững từ năm 2019, chị Trần Thị Vân Anh, Gia Lai, cho biết, chị được tập huấn kỹ thuật canh tác tiên tiến, nâng cao năng lực quản lý tài chính và sản xuất an toàn.
"Tôi cũng được tiếp cận công nghệ tiên tiến như công nghệ xử lý giống, phân bón, tưới tiêu hay thăm đồng thông qua drone. Tôi có thể quản lý canh tác thông qua Apps và điều chỉnh tưới nước thông qua điện thoại thông minh”, chị Vân Anh chia sẻ.
Tỉnh ủy Gia Lai đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển nông nghiệp, trong đó đặt mục tiêu phát triển 120.000 hecta trồng rau quả với kim ngạch xuất khẩu đạt từ 1 - 2 tỷ USD.
Tỉnh hướng tới tận dụng hiệu quả những điều kiện thuận lợi về khí hậu, đất đai cho việc trồng cây nông nghiệp sạch, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc cũng như yêu cầu về chất lượng, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Theoông Lưu Trung Nghĩa, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Gia Lai, mô hình hợp tác sản xuất khoai tây bền vững đã đáp ứng được kỳ vọng này.
"Tham gia mô hình trồng cây khoai tây thông minh này, các hộ nông dân rất phấn khởi bởi họ không chỉ có được giống, vật tư đảm bảo, tuân thủ quy trình quốc tế mà còn được các chuyên gia kỹ thuật theo dõi quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, kiểm soát chặt chẽ chất lượng đầu ra".
“Những thành công từ mô hình này sẽ được Gia Lai nghiên cứu để mở rộng áp dụng cho các cây trồng khác”, ông Nghĩa cho biết.
Đến nay, có 55 nông dân ở Gia Lai tham gia mô hình sản xuất khoai tây khép kín với diện tích 450 hecta.
Năm 2023 cũng đánh dấu năm đầu tiên mô hình xuất khẩu 6.000 tấn khoai tây tươi và được khách hàng đánh giá chất lượng cao hơn khoai nhập từ Australia, Canada hay Đức.
Đồng thời mô hình này đã được nhân rộng ra miền Bắc giúp cải thiện sinh kế cho người nông dân tại các tỉnh trọng điểm trồng khoai tây tại phía Bắc.
Thành công của dự án sản xuất khoai tây bền vững giúp nâng cao thu nhập của người dân, hướng đến phát triển nông nghiệp xanh, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải carbon và ô nhiễm môi trường.
Đây là một trong những đóng góp của Nhóm Công tác PPP về Rau quả trong quá trình hiện thực hóa Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 và cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.
Chương trình này cũng phù hợp để thử nghiệm mô hình công nghệ mới và đổi mới sáng tạo khi triển khai Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực thực phẩm tại Việt Nam mới được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành trong tháng 12.2023.
Ông Nguyễn Việt Hà, Tổng giám đốc Công ty Thực phẩm PepsiCo Việt Nam: Mở rộng mô hình ở phía Bắc để phục vụ nhà máy mới tại Hà Nam
“Chương trình trồng khoai tây bền vững bao tiêu sản phẩm PepsiCo lấy người nông dân làm trung tâm, dẫn dắt chuỗi giá trị liên kết với nhiều đối tác, đã thành công vượt trội ở các tỉnh Tây Nguyên.
Chúng tôi hướng tới bảo đảm 100% nguồn cung ứng nguyên liệu sản xuất snack chất lượng quốc tế, gia tăng giá trị xuất khẩu khoai tây tươi ra thị trường quốc tế và đẩy mạnh nông nghiệp tuần hoàn là trọng tâm của chương trình trong thời gian tới.
Đánh dấu cột mốc quan trọng 30 năm PepsiCo có mặt tại Việt Nam vào năm 2024, mô hình chuỗi giá trị khoai tây sẽ được mở rộng ra phía Bắc nhằm nâng cao sinh kế, hướng người nông dân chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp truyền thống sang tư duy kinh tế nông nghiệp.
Đây sẽ là vùng nguyên liệu chất lượng cho nhà máy thực phẩm mới của PepsiCo tại Hà Nam với vốn đầu tư gần 90 triệu USD dự kiến vận hành vào quý III.2025".
Ông Trần Thanh Vũ, Tổng giám đốc Công ty Syngenta Việt Nam: Thông qua dự án đã hình thành vùng nguyên liệu sản xuất bền vững
“Dự án sản xuất khoai tây bền vững ở khu vực Tây Nguyên đã thành công, kết nối đầy đủ các đối tác đa dạng trong chuỗi. Nhờ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và các giải pháp nông học mới trong sản xuất khoai tây, năng suất khoai tây đã tăng mạnh, từ đó gia tăng thu nhập cho người nông dân.
Thông qua dự án, đã hình thành vùng nguyên liệu sản xuất bền vững với những sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng. Dự án cũng góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, hướng tới nền nông nghiệp xanh”.
