Bên mời thầu nhiều “chiêu” đối phó
Từ ngày 1.2.2020, các bên mời thầu phải công khai các văn bản liên quan đến hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu lên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia dù gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng. Quy định này nằm trong Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng.
Đây là quy định tiến bộ và quyết liệt nhằm xử lý triệt để tình trạng gây khó khăn cho nhà thầu. Trong đó, phổ biến nhất là tình trạng bên mời thầu “quên” đính kèm hồ sơ mời thầu những tài liệu quan trọng như: hồ sơ thiết kế bản vẽ kỹ thuật; tiêu chuẩn đánh giá, bảng tiên lượng mời thầu… Nếu thiếu những dữ liệu này, nhất là với gói thầu xây lắp, nhà thầu sẽ không có đầy đủ cơ sở để lập biện pháp thi công, cũng như xác định khối lượng, chi phí cho từng công việc để có thể lập hồ sơ dự thầu đúng theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu.
Trong 10 tháng qua, nhiều chủ đầu tư, bên mời thầu đã thực hiện nghiêm túc Thông tư 11/2019. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng một số bên mời thầu thực hiện hình thức, nửa vời, mang tính đối phó. Cụ thể, một số bên mời thầu khi công khai hồ sơ mời thầu và các tài liệu liên quan của gói thầu xây lắp lại chỉ đăng tải quyết định (phê duyệt/sửa đổi) hồ sơ mời thầu, hồ sơ mời thầu mà không bao gồm các thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công… Có trường hợp bên mời thầu chỉ công khai quyết định (phê duyệt/sửa đổi) hồ sơ mời thầu.
Đáng chú ý, ngay khi phát hiện hồ sơ mời thầu bị thiếu, các nhà thầu đã có văn bản gửi lên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và đề nghị bên mời thầu sớm bổ sung, hoàn thiện hồ sơ mời thầu. Tuy nhiên, trước đề nghị chính đáng của nhà thầu, một số bên mời thầu “viện” lý do chưa quen đấu thầu qua mạng. Cũng có trường hợp một số bên mời thầu đăng tải hồ sơ mời thầu lên rồi… đến ngày mở thầu mới ngó đến nên không xử lý kịp thời kiến nghị của nhà thầu. Thậm chí, không ít trường hợp bên mời thầu biết có kiến nghị, phản ánh của nhà thầu nhưng cố tình “làm ngơ” theo 2 cách: hoặc là không trả lời kiến nghị, hoặc đợi sát thời điểm đóng thầu mới trả lời gây khó khăn cho nhà thầu lập hồ sơ dự thầu. Khi bên mời thầu làm khó nhà thầu, tất yếu sẽ ít nhà thầu dự thầu, đa phần chỉ có 1 nhà thầu/1 gói thầu và giá trúng thầu luôn sát giá gói thầu. Điều này làm giảm hiệu quả của đấu thầu qua mạng.
Kỳ vọng ở tính năng mới
Nhằm giải quyết tình trạng này, Trung tâm Đấu thầu qua mạng quốc gia (Cục Quản lý đấu thầu) đã cải tiến Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Theo đó, từ ngày 9.12.2020, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia chính thức triển khai chức năng đính kèm hồ sơ thiết kế (trường hợp bắt buộc) trong quá trình đăng tải thông báo mời thầu gói thầu xây lắp, gồm cả gói thầu được tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng và không qua mạng.
Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cũng đã được nâng cấp để có thể tải mỗi tệp tài liệu có dung lượng lớn (tối đa 300 MB), tạo thuận lợi cho bên mời thầu tải các tài liệu bắt buộc phải có theo quy định, trong đó có hồ sơ thiết kế.
Sau khi cập nhật tính năng này, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đưa ra cảnh báo: Trường hợp phát hiện bên mời thầu không đính kèm đầy đủ file hồ sơ mời thầu và hồ sơ thiết kế, đề nghị tổ chức, cá nhân phản ánh ngay cho chủ đầu tư, người có thẩm quyền theo địa chỉ nêu tại Bảng dữ liệu trong hồ sơ mời thầu và phản ánh tới đường dây nóng số 024 3768 6611.
Các nhà thầu kỳ vọng tính năng mới này sẽ giúp nâng cao tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả của đấu thầu qua mạng.
