Còn nhiều hạn chế cần khắc phục
Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh cùng với sự nỗ lực của các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương, công tác chống khai thác IUU tỉnh Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Thời gian qua, Nghệ An đã rà soát, lập danh sách cụ thể những tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU; bảo đảm 100% số tàu cá hoạt động khai thác thủy sản đã được đăng kiểm, cấp giấy phép; bố trí nhân lực trực ban 24/7 hệ thống giám sát hành trình; hoạt động thanh tra, kiểm tra tại các cửa lạch, trên biển được tăng cường, kịp thời phát hiện và xử lý hành vi vi phạm.
Song, hiện Nghệ An vẫn còn còn 46 tàu chưa lắp thiết bị VMS theo quy định, chiếm tỷ lệ 4,13%. Tình trạng tàu cá mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển vẫn còn diễn ra, công tác điều tra, xử lý vi phạm hành chính còn gặp nhiều khó khăn, việc xử lý vi phạm còn nhiều bất cập hoặc mới chỉ dừng lại ở mức nhắc nhở, chưa xử phạt được theo Nghị định số 42/2019/NĐ-CP nên dẫn tới một số tàu cá còn vi phạm kéo dài.
Ngoài ra, công tác kiểm soát tàu cá ra vào cảng còn chưa chặt chẽ, tỷ lệ giám sát sản lượng lên bến còn thấp và chưa đồng đều giữa các cảng cá; tàu cá không cập cảnh theo chỉ định; không thông báo trước khi cập cảng, rời cảng; khai thác sai vùng, chất lượng nhật ký khai thác không bảo đảm vẫn tiếp tục diễn ra…
Nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ trình độ nhận thức của một số chủ tàu cá chưa cao, sự chủ quan, chưa quan tâm đúng mức nhiệm vụ chống khai thác IUU của người đứng đầu cấp cơ sở; các cơ sở đăng kiểm tư nhân làm đăng kiểm cho tàu cá Nghệ An chưa cập nhật dữ liệu tàu cá đã đăng kiểm vào phần mềm cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia theo quy định. Ý thức chấp hành pháp luật của người dân chưa cao vì lợi lích kinh tế cố tình vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, ngắt kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển… Từ những hạn chế trên, công tác truyền thông, tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU được đẩy mạnh từ tỉnh đến các huyện, thị ven biển nhằm nâng cao nhận thức từ các cấp lãnh đạo đến ngư dân về nâng cao nhận thức chống khai thác IUU.
Hình thức tuyên truyền đa dạng như các buổi tập huấn, hội nghị, tờ rơi, truyền hình, truyền thanh ở cơ sở, báo chí, các trang thông tin điện tử... phù hợp với đối tượng là ngư dân - những người thường xuyên tham gia sản xuất trên biển.
Đa dạng hình thức, lực lượng tham gia tuyên truyền
Năm 2022, các lực lượng chức năng tỉnh Nghệ An đã tổ chức tuyên truyền 618 buổi tuyên truyền cho gần 80.000 lượt người, cấp phát 5.000 tờ rơi tuyên truyền, 262 băng rôn, 200 áp phích, 20.000 sổ tay tuyên truyền về pháp luật biển, đảo, bảo vệ nguồn lợi thủy sản… Ngoài ra, xây dựng và phát trên các phương tiện thông tin đại chúng hàng chục phóng sự, các tin bài về Luật Biên giới Quốc gia 2003, Luật Thủy sản 2017, Luật biển Việt Nam, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982, Chiến lược biển Việt Nam, Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ và các quy định chống khai thác IUU.
Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm
Luỹ kế 10 tháng năm 2023, Chi cục Thủy sản Nghệ An đã thành lập 34 đoàn kiểm tra sử dụng tàu kiểm ngư, xuồng công tác thực hiện tuần tra, kiểm soát trên biển 133 ngày công tác, kiểm tra được 571 lượt phương tiện. Qua kiểm tra đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 65 vụ/65 đối tượng/65 phương tiện với số tiền phạt: 128,3 triệu đồng. Tịch thu 1 bộ kích điện. Bàn giao các Đồn Biên phòng tuyến biển xử phạt vi phạm hành chính theo quy định 14 vụ/14 đối tượng/14 phương tiện. Các Đồn Biên phòng tuyến biển và Hải đội 2 tổ chức phối hợp lực lượng tuần tra, kiểm soát tại các cửa lạch, bãi ngang được 497 đợt/43.892 lượt phương tiện/222.369 lượt lao động. Xử phạt vi phạm hành chính 74 vụ/94 đối tượng/94 phương tiện với tổng số tiền xử phạt là 628 triệu đồng. Tịch thu 08 bộ kích điện, 200m dây điện.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An - cơ quan thường trực Ban chỉ đạo IUU tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai định kỳ, với hàng chục cuộc tuyên truyền, giải đáp thắc mắc trực tiếp cho ngư dân mỗi năm. Hoạt động tuyên truyền còn được thực hiện trong các đợt tuần tra, kiểm soát trên biển, trực tiếp đến với từng ngư dân đang khai thác. Chi cục Thủy sản đã tổ chức gần 100 lớp tập huấn với 11.000 lượt người tham gia, phát hơn 40.000 tờ rơi cho ngư dân. Phối hợp với Tổng cục Thủy sản, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Ban Chỉ đạo biển Đông - Hải đảo tỉnh, Trung tâm tìm kiếm hàng hải khu vực I, chính quyền địa phương các cấp tuyên truyền, phổ biến cho hàng nghìn ngư dân về Luật Thủy sản 2017.
Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cũng tăng cường tuyên truyền các chính sách về hỗ trợ kinh phí cho ngư dân lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (GSHT), cước phí thuê bao GSHT, hỗ trợ cho tàu khai thác thủy sản vùng khơi. UBND các huyện, thị ven biển cũng đã chỉ đạo UBND các xã/phường tổ chức tuyên truyền vận động đến tận từng Tổ đồng quản lý, Hợp tác xã, Tổ đội sản xuất và đến tận từng hộ dân về chống khai thác IUU; đặc biệt là yêu cầu các chủ tàu, thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm khai thác IUU. Đến nay 100% chủ tàu, thuyền trưởng khai thác xa bờ ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài.
Ông Trần Như Long, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Thủy sản Nghệ An cho biết: để nâng cao nhận thức cho chủ phương tiện và ngư dân trên địa bàn huyện về chống khai thác IUU, các lực lượng chức năng của tỉnh và đồn biên phòng đã thường xuyên tuyên truyền, kết hợp với hoạt động tuần tra, kiểm soát các tàu khai thác sai vùng, sai tuyến, kiểm soát tàu cá ra vào theo đúng quy định của pháp luật. Cùng với tổ chức các hoạt động tuyên truyền tập trung, lực lượng bộ đội biên phòng đã có mặt trên các phương tiện để kiểm tra các trang thiết bị và vận động chủ phương tiện ký cam kết thực hiện các quy định, chống khai thác IUU.
Đại tá Hồ Quyết Thắng, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An thông tin, từ năm 2021 đến nay, đơn vị đã tổ chức tuyên truyền tập trung được 35 buổi cho 4.800 lượt chủ tàu cá và ngư dân; tuyên truyền hàng ngày trên hệ thống truyền thanh của 34 xã, phường biên giới biển; tuyên truyền lưu động bằng loa kéo được 30 đợt/34 xã, phường tuyến biển; biên tập và phát gần 8.000 tờ rơi, tờ gấp tuyên truyền về khai thác IUU. Qua đó, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của ngư dân, nhất là các chủ phương tiện trong chấp hành Luật Thủy sản 2017 và khai thác IUU.
