 |
Trong những ngày diễn ra World Cup 2014, âm nhạc được phát với tần suất dày, phong phú hơn trên đài phát thanh, truyền thông xã hội. Với nhiều thính khán giả nước ngoài, âm nhạc Brazil chỉ có samba (nhịp điệu sôi động của carnival) và bossa nova (giai điệu nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, nói về các bãi biển, tình yêu và phong cách sống tự do, phóng túng); họ không hề biết đến những giai điệu pop ngọt ngào, tecno brega hay funk carioca...
Thế giới biết quá ít về âm nhạc Brazil
Samba là một thương hiệu của Brazil, vậy nhưng nền âm nhạc khổng lồ của đất nước Nam Mỹ này còn rất nhiều điều thú vị khác bạn nên khám phá. Đây là kết luận được đưa ra sau dự án nghiên cứu của Brazil Music Exchange (BME - Cơ quan trao đổi âm nhạc Brazil), một bộ phận của BM&A (Brazilian Music & Arts) - tổ chức văn hóa phi lợi nhuận, nhằm quảng bá âm nhạc Brazil ra thế giới. Giám đốc dự án David McLoughlin cho biết: BME đã khảo sát các xu hướng nghe radio và việc tiếp nhận âm nhạc Brazil ở nước ngoài; kết quả là chỉ 1/10 thể loại âm nhạc của Brazil đến được với bạn bè quốc tế. Có quá nhiều phong cách âm nhạc Brazil mà nhiều người chưa từng nghe.
Nhân World Cup 2014, BME đã phát hành 12 bản nhạc để đưa người nghe đến với từng thành phố chủ nhà World Cup 2014. Đây cũng là dịp để giới thiệu tên tuổi các nghệ sỹ Brazil. Phong cách nhạc dân gian được phối với hip-hop, indie rock hay dubstep trong Mundo Loco của nữ rapper Karol Conka hay Qasida của Siba. BME cũng hợp tác với các đại sứ văn hóa Đức tại Viện Goethe và Đài truyền thanh công cộng Đức sản xuất một chương trình phát thanh (nhiều kỳ) nhằm cung cấp cho thính giả cái nhìn toàn cảnh về âm nhạc đương đại Brazil.
Nhạc đồng quê tecno brega
Thể loại âm nhạc của Brazil được ít người biết đến hơn là rustic musica caipira, một kiểu nhạc đồng quê truyền thống được McLoughlin ví với những giai điệu blue vùng châu thổ Mỹ, chơi trên cây đàn caipira. Với sự cách tân, gần đây dòng nhạc này đã nhận được sự quan tâm của thính khán giả cũng như các nhà chuyên môn. Những bản nhạc này được gọi là tecno brega hay techno brega, cheesy techno, có nguồn gốc từ khu vực rừng rậm Amazon, sau đó phổ biến ở miền Bắc Brazil thập kỷ qua. Tecno brega được tạo ra từ việc phối lại các bài hát, bản nhạc phổ biến những năm 1980 của Brazil (giữ lại khoảng 80% bản gốc). Nhạc nền trong ca khúc chính thức của World Cup 2014 cũng thuộc thể loại tecno brega. Các nghệ sỹ tecno brega thường lấy những ca khúc dẫn đầu các bảng xếp hạng thế giới (như của Beyonce, Justin Timberlake...) đem phối với tacky (brega) hay lời bằng tiếng Bồ Đào Nha.
Đã có nhiều nghệ sỹ được gọi là ngôi sao tecno brega, nổi tiếng, giàu có và tài năng của họ được đánh giá cao không khác gì các nghệ sỹ thuộc các dòng nhạc khác. Thành công của Gaby Amarantos - ngôi sao tecno brega cực kỳ nổi tiếng của Brazil là một ví dụ. Coca Cola, một trong những nhà tài trợ lớn nhất World Cup 2014 đã thuê Gaby Amarantos sáng tác riêng ca khúc Todo Mundo. Khi bắt tay với những ông lớn như Coca Cola, rõ ràng công việc, danh tiếng của nghệ sỹ cũng như dòng nhạc tecno brega sẽ có cơ hội được công chúng thế giới biết đến nhiều hơn.
Giờ đây, tecno brega đã là dòng nhạc đem về hàng triệu USD cho ngành công nghiệp âm nhạc Brazil. Bản thân âm nhạc có thể phổ biến miễn phí hoặc bán với giá thấp nhưng các nghệ sỹ có thể thu lời khi chơi trong các bữa tiệc tecno brega lớn, thu hút hàng ngàn khán giả. Trong một trả lời phỏng vấn BBC, Amarantos cho biết: “Tecno brega là một định dạng mới, kiểu thị trường mới vì chính chúng tôi tạo ra âm nhạc và chi phí làm một bài hát không lớn, tôi chỉ phải trả 30 - 45 bảng Anh”.
Funk carioca vẫn bị cấm
Trong khi tecno brega giành được vị trí đáng nể trên các bảng xếp hạng ở Brazil thì một thể loại nhạc khác, vốn phụ thuộc vào các đoạn nhạc mẫu và văn hóa tiệc tùng, lại bị phản đối. Đó là funk carioca, bị cấm hoàn toàn tại World Cup 2014 cũng như Olympics 2016. Cảnh sát Brazil cho rằng, funk carioca là tâm điểm của các buổi tiệc tùng tại những khu ổ chuột, hang ổ của tội phạm và lời bài hát không tình dục thì cũng ma túy hay súng ống. Xung quanh việc cấm funk carioca cũng có nhiều tranh cãi. Năm 2008, Rio đã tiến hành đàn áp tất cả những nơi có dấu hiệu tồn tại của funk carioca (sáng tác và biểu diễn). Chuyên gia âm nhạc David McLoughlin cho rằng, hành động của cảnh sát Rio chẳng khác gì hình thức đàn áp văn hóa, phân biệt chủng tộc với những người hâm mộ funk carioca vì họ thường là người nghèo và người da đen...
Có thể nói nhờ World Cup 2014 mà Brazil đang thu hút được sự quan tâm, chú ý của cả thế giới. Với các nhà làm văn hóa Brazil, đây là một dịp hiếm có để đưa âm nhạc nói riêng và văn hóa Brazil nói chung đến với bạn bè quốc tế.
