Giải quyết triệt để quyền, lợi ích chính đáng của người lao động

Trong khuôn khổ Diễn đàn, các nội dung được đại diện các công đoàn viên, người lao động trên khắp cả nước nêu đều là những vấn đề rất “sát sườn”, liên quan trực tiếp tới quyền, lợi ích chính đáng của người lao động, là tâm tư, tình cảm, mối quan tâm chung của đoàn viên, người lao động hiện nay. Đó là những vấn đề liên quan đến chính sách, pháp luật về nhà ở cho người có thu nhập thấp; hay, điều kiện lao động, bữa ăn giữa ca cho công nhân; rồi chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, các quy định của Luật Công đoàn. Cùng với đó là những phản ánh về chế độ, chính sách, pháp luật liên quan đến đời sống vật chất, tinh thần của người lao động; và những vấn đề ở tầm vĩ mô hơn liên quan đến quản trị quốc gia, cải cách hành chính; cơ chế, chính sách cho một số ngành, lĩnh vực đặc thù có đông lao động.

Một trong những điểm thú vị, tạo sức hấp dẫn của Diễn đàn, đó là cùng với sự tham gia của các nhà lập pháp, còn có các "tư lệnh ngành" đang đảm trách nhiệm vụ quản lý nhà nước liên quan đến những vấn đề người lao động quan tâm, như lao động, thương binh và xã hội; xây dựng; giáo dục và đào tạo... Vì thế, tất cả các ý kiến, kiến nghị, vấn đề người lao động nêu, dưới sự điều hành và gợi mở trực tiếp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đều được các Chủ nhiệm Ủy ban, các bộ trưởng, trưởng ngành giải đáp, làm rõ ngay tại Diễn đàn. 

Liên quan đến vấn đề nhà ở cho công nhân, người lao động, nhất là người lao động ở các khu công nghiệp, chị Đào Thị Loan, công nhân Công ty TNHH Công nghiệp Hài Mỹ (tỉnh Bình Dương) cho rằng, hiện nay, dù Nhà nước đã có chính sách phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, trong đó có công nhân, người lao động, nhưng số lượng nhà ở xã hội chưa thể đáp ứng được nhu cầu rất lớn của công nhân, người lao động. Vừa qua, Chính phủ có phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân các khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Song thực tiễn triển khai chủ trương, chính sách này cho thấy, các doanh nghiệp "chưa mặn mà" với nhà ở xã hội.

Công nhân lao động đang rất trông đợi vào gói hỗ trợ lãi suất tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, áp dụng cho cả chủ đầu tư dự án và người mua, thuê nhà ở xã hội. Khẳng định điều này, song theo anh Nguyễn Minh Sơn - Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty TNHH SWCC SHOWA Việt Nam (Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội), hiện mức lãi suất cho vay vẫn rất cao, thời gian cho vay ngắn, khiến công nhân, lao động chưa tiếp cận được nguồn tín dụng này. Do đó, một trong những vấn đề đặt ra, đó là Quốc hội cần giám sát và yêu cầu Chính phủ có giải pháp, giúp người lao động tiếp cận được nguồn vốn này.

Giải đáp vấn đề nêu trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, để triển khai gói hỗ trợ 120 nghìn tỷ đồng theo Quyết định số 338/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực ban hành các văn bản hướng dẫn, Bộ Xây dựng đã có hướng dẫn và hiện nay các ngân hàng thương mại đang rất tích cực triển khai gói hỗ trợ này. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có nhiều chỉ đạo, Ngân hàng Nhà nước đang có hướng dẫn, hỗ trợ và giải đáp… nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai gói hỗ trợ. Và cùng với gói hỗ trợ tín dụng 120 nghìn tỷ đồng này, Nhà nước còn có gói 30.000 tỷ đồng hỗ trợ lãi suất cho chủ đầu tư các dự án nhà xã hội, gói 15 nghìn tỷ đồng hỗ trợ lãi suất cho người lao động mua nhà theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. "Đây là điều kiện rất thuận lợi để người lao động có thể tiếp cận vốn vay để mua được nhà ở xã hội", Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nói.

Từ góc độ chính sách, pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội và nhà lưu trú cho công nhân khu công nghiệp là một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang trình Quốc hội. Trong dự thảo Luật đã đưa ra các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội và nhà lưu trú cho công nhân ở khu công nghiệp. Theo đó, dự thảo Luật quy định địa phương có trách nhiệm dành quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội phù hợp với nhu cầu thực tiễn của người lao động có thu nhập thấp tại địa phương. Cùng với đó là nhiều chính sách ưu đãi khác về thuế, tín dụng nhằm tạo thuận lợi, thu hút chủ đầu tư, doanh nghiệp quan tâm hơn tới phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp.

Trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) không chỉ quan tâm giải quyết vấn đề về sở hữu nhà ở, mà quan trọng hơn, đó là giải quyết vấn đề có chỗ ở cho người dân nói chung và người lao động nói riêng. Nhấn mạnh điều này tại Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng cho biết, hiện chúng ta đang quan tâm tới cả các hình thức hỗ trợ nhà đầu tư xây dựng, phát triển nhà ở thương mại; hỗ trợ xây dựng và cho thuê nhà lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp; hỗ trợ thuê, mua, trả góp… Các chính sách này liên quan đến nhiều dự thảo Luật đang trình Quốc hội xem xét, như dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)… Những vấn đề người lao động nêu tại Diễn đàn cũng là những nội dung đang còn ý kiến khác nhau, do đó sẽ tiếp tục được nghiên cứu, làm rõ, chỉnh lý và hoàn thiện trong các dự thảo Luật này để "Quốc hội xem xét, quyết định một lần". “Tại kỳ họp Quốc hội tháng 10 này, chúng ta hy vọng sẽ giải quyết được nội dung đó”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Tập trung khắc phục tình trạng chậm, trốn, nợ đóng bảo hiểm xã hội

Chia sẻ mối quan tâm, lo lắng trước tình trạng một số doanh nghiệp nợ, chậm hoặc trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết: Số nợ, chậm đóng BHXH đã giảm từ 6% (trên tổng thu BHXH trong một năm) năm 2016 xuống còn 2,91% trên tổng thu trong một năm năm 2022. Kết quả này thể hiện sự quyết liệt của các ngành, các cấp, đặc biệt là sự chỉ đạo của Chính phủ, giám sát của Quốc hội và sự phối hợp của BHXH Việt Nam và Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam trong việc khắc phục triệt để tình trạng này. Về phần mình, BHXH Việt Nam đã đưa ra một số giải pháp nhằm giải quyết vấn đề này, trong đó phải thường xuyên bám sát và nắm chắc tình hình doanh nghiệp, từ đó, phân tích được rủi ro và nhận diện các doanh nghiệp có khả năng, nguy cơ chậm, trốn đóng BHXH. BHXH Việt Nam hiện cũng đã xây dựng và triển khai ứng dụng "BHXH số" - VssID, giúp người lao động theo dõi, kịp thời phát hiện doanh nghiệp nào nợ hoặc chậm đóng BHXH.

BHXH Việt Nam cũng đã thành lập Ban chỉ đạo thu nợ BHXH; đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; áp dụng các biện pháp, như công khai danh sách doanh nghiệp nợ BHXH, chuyển những hồ sơ đủ điều kiện theo quy định pháp luật sang cơ quan Công an để khởi tố doanh nghiệp nợ đóng BHXH… “Tới đây, khi xem xét, sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, cần bổ sung những biện pháp đủ mạnh để mọi doanh nghiệp phải chấp hành nghiêm việc đóng BHXH cho người lao động”, ông Nguyễn Thế Mạnh cho biết.

Tháng 8 tới đây, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cho ý kiến với tinh thần chung là tập trung sửa đổi, chỉnh lý những vấn đề bất hợp lý, bất cập đã chỉ ra; đồng thời phát triển BHXH theo hướng linh hoạt, đa tầng, hiện đại, tăng quyền lợi cho người lao động. Khẳng định điều này, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, dự án Luật lần này sẽ tập trung sửa đổi, bổ sung 5 nhóm giải pháp chính và 12 nhóm nội dung theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, như: xây dựng hệ thống bảo hiểm đa tầng (thêm một “tầng” trợ cấp hưu trí xã hội); hạn chế tối đa việc rút bảo hiểm xã hội một lần; khắc phục tình trạng chậm đóng, trốn đóng, nợ đọng BHXH… Đối với 204 nghìn người lao động bị chậm đóng, nợ đọng BHXH, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hiện đang phối hợp với BHXH Việt Nam xử lý theo hướng "khoanh lại" để tập trung giải quyết chính sách cho đối tượng này, "không để người lao động thiệt thòi".

Trong khoảng gần 3 giờ đồng hồ thời gian vật chất dành cho Diễn đàn, những vấn đề, vướng mắc, bất cập về cơ chế, chính sách, pháp luật... cử tri là người lao động nêu đều cơ bản đã được các bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội giải đáp, làm rõ. Trong phát biểu kết luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các cơ quan có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc những vấn đề đã trao đổi, thống nhất tại Diễn đàn; đồng thời tổ chức giám sát việc thực hiện, bảo đảm các nội dung kiến nghị về quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, người lao động phải được giải quyết triệt để. Đối với những vấn đề bức xúc, bất cập mà cử tri - người lao động nêu nhưng chưa được giải đáp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan của Quốc hội và các bộ, ngành có liên quan tổng hợp, tiếp thu và khẩn trương giải quyết. Với một số đề xuất, kiến nghị (đã có hoặc chưa có) trong dự kiến Chương trình xây dựng luật của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XV này, người đứng đầu cơ quan lập pháp đề nghị các cơ quan của Quốc hội phối hợp với Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất; "nếu cần điều chỉnh, bổ sung ngay thì báo cáo đề xuất để Quốc hội xem xét, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Với sự tham dự chỉ đạo trực tiếp của Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ nhiệm các Ủy ban, các bộ trưởng, trưởng ngành và lãnh đạo các cơ quan liên quan cùng khoảng 500 đại biểu - cử tri đại diện cho lực lượng công nhân và người lao động trên cả nước, Diễn đàn Người lao động 2023 là nơi gặp gỡ, trao đổi thẳng thắn giữa các nhà lập pháp, hoạch định chính sách, hành pháp với công nhân, người lao động - chủ thể trung tâm trong mọi quyết sách của Quốc hội. Với hàm lượng phong phú thông tin từ thực tiễn cuộc sống, Diễn đàn còn là kênh quan trọng để Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội thực hiện tốt hơn chức năng lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, cụ thể ở đây là những nội dung liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và Chiến lược xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh. Quan trọng hơn, việc lần đầu tiên Văn phòng Quốc hội phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức Diễn đàn là minh chứng mạnh mẽ, khẳng định tinh thần tiếp tục đổi mới trong hoạt động của Quốc hội theo hướng ngày càng gần gũi hơn với cử tri và Nhân dân, với công nhân và người lao động; khẳng định vai trò tích cực, chủ động của tổ chức Công đoàn Việt Nam trong tham gia xây dựng Đảng và chính quyền.

Với những kết quả bước đầu đạt được, Diễn đàn một lần nữa khẳng định tinh thần luôn bám sát thực tiễn và chủ động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đồng hành cùng Chính phủ trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật nói chung cũng như các chính sách, pháp luật liên quan đến người lao động và hoạt động công đoàn nói riêng.