Dân số già là khi số người từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 7% tổng dân số, hoặc khi tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm trên 10% tổng dân số. Các chuyên gia dự báo, thời kỳ dân số già của Việt Nam sẽ bắt đầu vào năm 2036 khi tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 14,2% (tức là khoảng 14,3 triệu người) và tăng lên mức 21,1% (tức 24,5 triệu người) vào năm 2056.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình tỉnh Đồng Nai Lê Phương Lan, một trong những giải pháp để hạn chế tốc độ già hóa dân số là duy trì mức sinh thay thế. Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã duy trì được mức sinh thay thế, giữ được tổng tỷ suất sinh ở mức 2,1 con/mẹ. Đặc biệt, năm 2021 là năm đầu tiên của kế hoạch 5 năm 2021 - 2025 triển khai đồng bộ Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 với 6 chương trình, 4 đề án, 2 kế hoạch thực hiện Nghị quyết 21/NQ-TƯ (Khóa XII) của Đảng. Với tinh thần chủ động, quyết liệt, Chi cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình, cơ quan dân số, cộng tác viên dân số đã nỗ lực vượt khó, cố gắng thực hiện các hoạt động, nhiệm vụ nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên công tác dân số cũng gặp nhiều khó khăn. Các hoạt động truyền thông và cung ứng dịch vụ dân số bị gián đoạn. Cùng với đó, một số năm trở lại đây, mức sinh thấp đang là xu hướng tại nhiều tỉnh, thành phố, trong đó có Đồng Nai. Nhiều gia đình không dám sinh 2 con, đặc biệt ở khu vực thành thị vì họ gặp phải quá nhiều áp lực trong cuộc sống, mà nguyên nhân chính là chi phí sinh hoạt, chi phí học hành, chăm sóc sức khỏe… đắt đỏ.
Theo đại diện Chi cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình tỉnh, để khích lệ các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, Bộ Y tế đang lấy ý kiến để trình Chính phủ đề xuất hỗ trợ 1 lần bằng tiền ít nhất tương đương 1 lần mức lương tối thiểu vùng khi sinh con thứ nhất và 2 lần lương tối thiểu vùng khi sinh con thứ 2. Tuy nhiên, giải pháp này khó khả thi khi Đồng Nai đang ở giai đoạn dân số trẻ (trên 60% dân số trong độ tuổi sinh đẻ), nếu hỗ trợ như trên thì kinh phí hỗ trợ hàng năm sẽ rất lớn. Mặt khác, mức hỗ trợ trên khá khiêm tốn so với những chi phí phải bỏ ra để chăm sóc, nuôi dạy… một đứa trẻ nên không đủ để khích lệ các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con. Do vậy, cần thiết phải đa dạng các giải pháp như chăm sóc trước, trong và sau sinh; hỗ trợ về y tế, giáo dục, ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội, các chính sách hỗ trợ để nuôi dạy trẻ đến năm 18 tuổi…
