Đây là nhấn mạnh của Uỷ viên Trung ương Đảng, Uỷ viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW do Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD-ĐT) tổ chức ngày 14.12.

Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, cho biết, thời gian qua, Bộ GD-ĐT đã tiến hành chủ trì việc tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 29/NQ-TW theo phân công của Bộ Chính trị.

Bộ GD-ĐT đã chuẩn bị khẩn trương, nghiêm túc; xây dựng báo cáo và xin ý kiến qua nhiều vòng; tiếp thu nhiều ý kiến của các địa phương, cơ quan, đơn vị, các chuyên gia, các nhà khoa học có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Trong quá trình tổng kết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đã tham gia, phối hợp chặt chẽ, nhiều lần tham gia góp ý; cử đại diện thành viên tham gia Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc để tổng kết Nghị quyết. Ủy ban đã gửi văn bản số 2083/UBVHGD15 ngày 12.12.2023 góp ý dự thảo Đề án tổng kết Nghị quyết; Đảng đoàn Quốc hội đã có báo cáo tổng kết gửi Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban cán sự đảng Bộ GD-ĐT.

Then chốt nào để tạo sự đột phá trong đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo?

Phát biểu tại hội nghị, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, Nghị quyết 29/NQ-TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, khẳng định quan điểm nhất quán và xuyên suốt của Đảng ta về giáo dục và đào tạo. Giáo dục và đào tạo có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, luôn là quốc sách hàng đầu, động lực then chốt để phát triển đất nước.

Sau 10 năm triển khai và thực hiện Nghị quyết 29/NQ-TW, sự nghiệp đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo nguồn nhân lực ngày càng có chất lượng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đến nay, bối cảnh quốc tế và tình hình đất nước đã và đang có nhiều thay đổi, đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với giáo dục và đào tạo.

Trong thời gian tới, để tạo sự đột phá trong đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, đối với giáo dục mầm non cần xác định rõ quan điểm về phát triển hệ thống giáo dục mầm non 3-4 tuổi, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ dưới 5 tuổi.

Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, trong điều kiện thực tiễn giáo dục mầm non của nước ta hiện vẫn còn rất nhiều khó khăn, nhất là việc bảo đảm đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất, giải pháp phù hợp nhất là tiếp tục đầu tư phát triển, mở rộng mạng lưới trường mầm non công lập, nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ em. Bên cạnh đó, cải thiện năng lực giáo viên mầm non, tăng lương và thu nhập giáo viên mầm non.

Đồng thời, đẩy mạnh xã hội hóa, bổ sung, hoàn thiện các chính sách theo hướng hấp dẫn hơn để thu hút đầu tư phát triển hệ thống mầm non ngoài công lập. Quản lý chặt chẽ các các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập, nhất là các nhóm trẻ độc lập. Hỗ trợ đào tạo, nâng cao kiến thức, kỹ năng chăm sóc trẻ cho giáo viên các nhóm trẻ độc lập; giao cho hệ thống chính quyền cấp cơ sở tại phường, thị trấn hỗ trợ việc quản lý các nhóm trẻ độc lập.

Đối với giáo dục phổ thông, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành giám sát toàn diện việc thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông.

Theo đánh giá của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, việc thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã tạo ra chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng ghi nhận. Trong thời gian tới, cần tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông mới; các các kiến nghị sau giám sát được nêu tại Nghị quyết 686 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong đó, lưu ý vấn đề giải quyết tình trạng thừa, thiếu giáo viên; chăm lo bồi dưỡng, tập huấn, hướng dẫn để giáo viên đáp ứng các yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018; từng bước nâng cao chất lượng giáo viên.

Ngoài ra, cần bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; tập trung đầu tư kiên cố hóa trường học, xóa phòng học tạm; phát triển trường học, phòng học ở các khu vực có dân số tăng nhanh, bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đáp ứng nhu cầu học tập của người dân; đầu tư phát triển hệ thống trường lớp tại nơi có đông dân cư; từng bước nâng cao chất lượng hệ thống cơ sở vật chất hiện có.

Tiếp tục đổi mới phương thức thi, kiểm tra, đánh giá; đổi mới phương pháp dạy theo tinh thần Nghị quyết 29 của Trung ương và Nghị quyết 88 của Quốc hội.

Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh: Đại hội XIII của Đảng xác định phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba khâu đột phá chiến lược để phát triển đất nước nhanh và bền vững. Đây là trọng trách của lĩnh vực giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp trong thời gian tới.

Hiện nay, chất lượng đào tạo của các trường đại học tại Việt Nam còn có khoảng cách khá xa so với các trường đại học top đầu thế giới. Do đó, giáo dục đại học cần được đầu tư bài bản, nghiêm túc, có chiến lược để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Một trong những nội dung quan trọng nhất là tạo đột phá trong nâng cao chất lượng giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp; nâng cao chất lượng gắn với tăng quy mô phù hợp, có cơ cấu ngành nghề hợp lý.

Đồng thời, cần hoàn thiện thể chế về tự chủ đại học; thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, trình độ cao làm giảng viên đại học. Tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học trong các trường đại học. Đầu tư, phát triển hệ thống cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu, giảng dạy cho một số trường đại học trọng điểm.

Đối với giáo dục nghề nghiệp, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh yêu cầu phải xác định rõ các nhóm ngành nghề cơ bản cần đào tạo, bảo đảm chất lượng đào tạo nghề, nhất là kỹ năng, kiến thức nền tảng để tham gia thị trường lao động.

Phải có những cơ chế, chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đào tạo hiệu quả; có chính sách thu hút người có trình độ tay nghề cao tham gia giảng dạy; có chính sách đầu tư, hỗ trợ nâng cao chất lượng hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị tại các cơ sở dạy nghề.

“Phải có lộ trình tăng đầu tư cho giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp tương xứng với các nước phát triển trên thế giới”, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh.

Đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho phát triển, cần được ưu tiên đi trước

Ngoài 4 lĩnh vực lớn nói trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cũng cho rằng, có một số vấn đề lớn cần quan tâm trong tổng thể phát triển giáo dục và đào tạo.

Theo đó, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, tạo điều kiện cho giáo dục, đào tạo phát triển nhanh hơn.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, yêu cầu về cạnh tranh quốc gia, đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ đang đặt ra các yêu cầu mới cho giáo dục, đào tạo. Do đó, cần có chủ trương, quan điểm và giải pháp cho vấn đề này.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cũng đặc biệt nhấn mạnh tới việc quan tâm đầu tư cho giáo dục và hoàn thiện chính sách xã hội hóa giáo dục. 

"Dù điều kiện đất nước còn khó khăn như thế nào đi chăng nữa, vẫn phải ưu tiên tăng cường đầu tư cho giáo dục và đào tạo; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho phát triển, cần được ưu tiên đi trước.

Song song với việc tăng cường đầu tư của nhà nước, cần nghiên cứu, ban hành các chính sách phù hợp để đẩy mạnh xã hội hóa trong giáo dục, huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội để phát triển giáo dục", Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục  Nguyễn Đắc Vinh nói.

Cần ban hành Nghị quyết mới của Trung ương về giáo dục đào tạo

Một vấn đề lớn khác được Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đề cập là tiếp tục bổ sung hoàn thiện các giải pháp bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Theo đó, giáo dục có ảnh hưởng quan trọng đến mục tiêu công bằng và hiệu quả trong sự phát triển kinh tế và xã hội. Công bằng trong giáo dục là yêu cầu cần thiết, là bản chất của hiện đại hóa giáo dục. Một trong những yêu cầu lớn của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân để mỗi người dân đều được thụ hưởng một cách công bằng thành quả của nền giáo dục.

Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, cần có chính sách ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống cơ sở vật chất, chính sách cho giáo viên đối với các khu vực, địa bàn còn khó khăn; chính sách học phí, tín dụng cho các đối tượng học sinh, sinh viên nghèo.