Các cụ nói “thầy già, con hát trẻ”. Với đặc thù của ngành nghệ thuật biểu diễn, coi trọng yếu tố thanh - sắc, tuổi nghề ngắn, luôn cần diễn viên trẻ. Thế nhưng đây đang là nỗi lo của các nhà hát, đơn vị nghệ thuật, nhất là với các loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống khi không thu hút được diễn viên trẻ tài năng. Đặc biệt, Nhà hát Cải lương Việt Nam tương lai gần sẽ thiếu trầm trọng lực lượng nhạc công có chuyên môn cao.
Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng trước tiên là chế độ đãi ngộ. Bây giờ giới trẻ rất thực tế, nghề nào bảo đảm đời sống sau này thì họ sẽ theo học. Nhìn vào mức lương của nghệ sĩ hiện nay, như tôi sau 24 năm làm nghề, thêm phụ cấp trách nhiệm, cũng chỉ được hơn 10 triệu đồng/tháng. Còn các em mới tốt nghiệp đại học, lương chỉ hơn 4 triệu đồng/tháng, không bằng lương bảo vệ và thua xa lương công nhân. Như thế làm sao thu hút được diễn viên trẻ chứ chưa nói đến tài năng? Không khó hiểu khi Khoa Kịch hát dân tộc, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, có những năm không tuyển được sinh viên nào.
![Chế độ đãi ngộ quyết định mọi thứ -0](https://cdn.daibieunhandan.vn/images/de2ce54bdb7a59a5f7ed9fad7e3b3f20bbf0af3c73d117b1a2213e8cfa4e508a6a647fc0a20845224422ccc4090170d2be8e3b3eddbf5d6d41474b2ce7179aa054fa9907a6a11c9c33cef066948203d0092e60fcc33c04fcfdcf60c3968ef108/z5509077003260_38d95d5e39a303c6f-1717561048887.jpg "NSƯT Trần Quang Khải (bìa trái) tham gia vở "Thầy Ba Đợi" nhân kỷ niệm 100 năm sân khấu cải lương năm 2018")
Chế độ bồi dưỡng tập luyện, biểu diễn thì 10 năm nay vẫn thế, có thể thời điểm ban hành thì tốt nhưng nay đã quá lỗi thời, không theo kịp biến chuyển của đời sống xã hội. Phải thừa nhận thực tế, nghệ sĩ biểu diễn chưa thể sống được bằng nghề.
Nghệ sĩ ưu tú và Nghệ sĩ Nhân dân khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu chỉ được chút tiền thưởng, không đi kèm chế độ, chính sách gì sau đó. Họ đã cống hiến đến mức độ ấy thì nên có chính sách như xét nâng hạng lương để họ cảm thấy công sức của mình được ghi nhận xứng đáng cũng như được bảo đảm quyền lợi lâu dài.
Biên chế cũng là vấn đề đáng nói. Các nhà hát hiện nay không có chỉ tiêu biên chế, nhiều diễn viên tài năng, triển vọng mãi ở diện hợp đồng, có khi đến 10 năm vẫn chưa được tuyển dụng. Ký hợp đồng lao động thì nhà hát giờ cũng không có tiền để trả. Yêu nghề có thể có nhưng họ vẫn dứt áo ra đi, vì còn phải lo cho cuộc sống gia đình.
Xã hội càng vận động và phát triển, giới trẻ có quyền lựa chọn công việc mà họ cảm thấy thoải mái nhất, cho thu nhập tốt nhất. Không thể bắt họ có trách nhiệm với nghệ thuật truyền thống nếu chúng ta không bảo đảm được cuộc sống cho họ. Chế độ đãi ngộ quyết định mọi thứ. Nếu chế độ đãi ngộ thỏa đáng, diễn viên trẻ sẽ nhìn vào đó mà thêm yên tâm theo đuổi, toàn tâm toàn ý cống hiến cho nghệ thuật.
