Không gộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản với thuế tài nguyên
Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nêu rõ, về phân nhóm khoáng sản (Điều 6), có ý kiến đề nghị có một danh mục những khoáng sản chiến lược, quan trọng và đặc biệt quan trọng; việc quyết định về thăm dò, khai thác, thu hồi các khoáng sản này thì giao Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã rà soát, chỉnh lý Điều 3, 45, 67 và Điều 103 liên quan đến khoáng sản chiến lược, quan trọng; giao Bộ Tài nguyên và Môi trường khoanh định và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục khoáng sản chiến lược, quan trọng; bổ sung quy định không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với một số khu vực khoáng sản chiến lược, quan trọng để thu hút đầu tư phục vụ nguyên liệu ngành công nghiệp bán dẫn.
Về phương pháp xác định, phương thức thu, quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (Điều 102), có ý kiến đề nghị gộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và thuế tài nguyên để tiết kiệm thời gian, chi phí, nhân lực của Nhà nước và doanh nghiệp.
Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phải nộp cho Nhà nước để tiếp cận, khai thác, đưa khoáng sản ra khỏi lòng đất, chuyển từ tài nguyên quốc gia, tài sản thuộc sở hữu toàn dân thành tài sản thuộc sở hữu riêng của tổ chức, cá nhân. Tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và thuế tài nguyên có sự khác nhau về cơ chế xác định, việc thu, nộp và không trùng lắp thủ tục hành chính.
Do đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục cải cách hành chính liên quan đến việc nộp thuế, nộp tiền cấp quyền để bảo đảm thuận lợi cho tổ chức, cá nhân; quy định tiền cấp quyền đối với tài nguyên khoáng sản cũng thống nhất với pháp luật về tài nguyên nước. Trường hợp bỏ quy định thu tiền cấp quyền thì không có cơ sở tính giá khởi điểm khi tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Do vậy, dự thảo Luật tiếp tục quy định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và không gộp với thuế tài nguyên.
Nghiên cứu có quy định về phí thẩm định đề án thăm dò khoáng sản
Về thời gian cho các dự án khai thác khoáng sản, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh tán thành phương án quy định theo hướng giấy phép khai thác khoáng sản có thời hạn không quá 30 năm và có thể được gia hạn nhiều lần, nhưng tổng thời gian gia hạn không quá 20 năm, tổng cộng là 50 năm.
Về bổ sung 2 loại phí là phí thẩm định đề án thăm dò khoáng sản và phí thẩm định đề án đóng cửa mỏ, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài Chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần nghiên cứu có phương án quy định về các loại thuế này.
Về điều chỉnh cục bộ quy hoạch khoáng sản, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, hiện nay có 3 dự án Luật cùng trình Quốc hội thông qua ngay tại Kỳ họp thứ Tám là dự án Luật Điện lực (sửa đổi), dự án Luật Địa chất và khoáng sản (sửa đổi), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu. Tuy nhiên điều chỉnh về quy hoạch lại tiếp cận theo 2 hướng khác nhau; tên gọi, căn cứ và thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch cũng khác nhau và cũng không thống nhất với luật gốc là Luật Quy hoạch.
Cụ thể, trong dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản có một tên gọi mới là “quy hoạch khoáng sản” thuộc hệ thống quy hoạch ngành quốc gia. Tuy nhiên, trong Luật Quy hoạch chỉ có “quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản”, “quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng”. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ rà soát, đề xuất một phương án thống nhất, khả thi để thực hiện chung.
Đối với quy định “việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV không phải căn cứ quy hoạch tỉnh hoặc phương án quản lý về địa chất, khoáng sản được điều chỉnh cục bộ theo quy định tại Điều 15 của Luật” tại khoản 2, điều 75 dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, cần thiết có chủ trương để tháo gỡ khó khăn trong khai thác khoáng sản nhóm IV để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhưng phải cân nhắc về quy định liên quan đến cấp phép cho khoáng sản nhóm IV không phải căn cứ quy hoạch tỉnh.
“Bởi đây là một loại tài nguyên mà tài nguyên thuộc sở hữu toàn dân, về nguyên tắc là phải quản lý chặt chẽ, bảo đảm hiệu quả, không thất thoát. Trường hợp giữ quy định như dự thảo Luật thì phải có giới hạn về phạm vi, trường hợp khai thác khoáng sản nhóm IV để tránh bị lạm dụng”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nói.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các cơ quan liên quan trong việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục rà soát, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp, hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình dự thảo Luật, bảo đảm chất lượng dự án Luật trình Quốc hội xem xét, quyết định. Trong đó, lưu ý, rà soát để bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật và thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong công tác xây dựng luật.
