Nói đây là yêu cầu quan trọng, bởi thực tế hiện nay, người dân và doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn khi cần tiếp cận thông tin quy hoạch đô thị và quy hoạch xây dựng. Chẳng hạn, từ phản ánh của doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nêu ra một số yếu tố gây cản trở khi tiếp cận thông tin quy hoạch.
Đầu tiên, các địa phương đăng tải công khai quy hoạch trên mạng theo nhiều cách khác nhau. Một số địa phương đăng tải tương đối đầy đủ trên cổng thông tin điện tử các quyết định phê duyệt quy hoạch, bản đồ và thuyết minh đi kèm, kể cả các lần điều chỉnh. Bên cạnh đó, không ít địa phương đăng tải không đầy đủ, ví dụ chỉ đăng quyết định mà không đăng bản đồ; hoặc chỉ đăng bản đồ mà không có thuyết minh; hoặc chỉ đăng các đồ án quy hoạch mới mà không đăng các lần điều chỉnh; đặc biệt là rất ít địa phương đăng tải các lần điều chỉnh cục bộ. Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân khi muốn tra cứu thông tin về quy hoạch.
Tiếp đến, về hình thức đăng tải, các địa phương đăng tải quy hoạch chủ yếu dưới dạng file PDF hoặc file ảnh. Nhiều trường hợp các bản chụp dung lượng thấp, độ phân giải kém, hình ảnh “mờ tịt” khiến doanh nghiệp không thể xem được thông tin mình cần.
Đối với việc cung cấp thông tin theo yêu cầu, các địa phương đã có cải thiện nhưng chưa đồng đều. Hiện nay, các doanh nghiệp đã có thể yêu cầu Sở Quy hoạch kiến trúc hoặc UBND cấp huyện xã cung cấp thông tin về quy hoạch, tra cứu quy hoạch. Các cơ quan này cũng có thể cung cấp thông tin dưới dạng văn bản chính thức, có xác nhận, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các bên giao dịch. Tuy nhiên, cũng có doanh nghiệp phản ánh tình trạng mất chi phí không chính thức mới có thể tra cứu quy hoạch. Thêm vào đó, việc cung cấp thông tin về quy hoạch thường chỉ áp dụng cho trường hợp doanh nghiệp yêu cầu một thông tin cụ thể nào đó. Còn trường hợp doanh nghiệp muốn có thông tin tổng thể để nghiên cứu, lựa chọn phương án đầu tư thì chưa thực sự đáp ứng.
Như vậy, vấn đề tiếp cận thông tin quy hoạch xây dựng hiện vẫn chưa được thuận lợi và có nhiều không gian để cải thiện. Từ những vướng mắc nói trên, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn cần quy định rõ: phải đăng tải đầy đủ cả quyết định, bản đồ, thuyết minh của tất cả các đồ án quy hoạch mới cũng như điều chỉnh quy hoạch tổng thể, điều chỉnh cục bộ khi công khai quy hoạch trên cổng thông tin điện tử.
Về hình thức công khai, cần có quy định yêu cầu bản chụp phải rõ ràng, độ phân giải đủ để nhìn rõ các thông tin trong bản đồ quy hoạch; đăng tải đồng thời cả file CAD và bản chụp chính thức (nếu có sự khác biệt giữa hai bản thì bản chụp có giá trị chính thức). Việc đăng tải file CAD để tra cứu có ý nghĩa rất lớn, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân khai thác thông tin quy hoạch phục vụ phát triển kinh tế và đời sống xã hội.
Đáng chú ý, hiện nay có một số đơn vị tư nhân đã tiếp cận được file CAD đồ án quy hoạch và cung cấp dịch vụ thông tin quy hoạch có mất phí. Ngoài các thông tin thô từ đồ án quy hoạch của Nhà nước, các đơn vị này còn cung cấp thêm các dịch vụ gia tăng như tìm kiếm nhanh, so sánh giữa các lô đất, chồng chập bản đồ... Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp đề xuất nghiên cứu cơ chế xã hội hóa các dịch vụ cung cấp thông tin quy hoạch. Theo đó, các đơn vị tư nhân có thể dùng các bản quy hoạch đã được công khai rồi thêm các giá trị gia tăng nhằm tạo thuận lợi cho người dùng.
