Sự kiện chào mừng kỷ niệm 100 năm thành lập thị xã Sơn Tây, 70 năm Ngày Giải phóng Sơn Tây (3.8.1954 - 3.8.2024), 555 năm danh xưng Sơn Tây (1469 - 2024), 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10.10.1954 - 10.10.2024).
Theo Chủ tịch HĐND thị xã Sơn Tây Nguyễn Quang Hán, di tích Văn Miếu Sơn Tây được triều đình nhà Nguyễn cho xây dựng để thờ Đức Thánh Khổng Tử cùng các vị hiền triết và hàng trăm danh nhân khoa bảng xứ Đoài xưa từng đỗ đạt danh hiệu cao quý. Văn Miếu Sơn Tây được khánh thành đời vua Thành Thái 1892, thuộc địa phận thôn Văn Miếu, xã Đường Lâm ngày nay.
Sơn Tây là địa điểm trong trấn xứ Đoài, là trấn phía Tây thành Thăng Long, được xác định là “phên dậu”, có vị trí phòng thủ trọng yếu, bảo đảm cho sự bền chắc của thành Thăng Long (1831). “Việc bảo tồn Văn Miếu góp phần tôn vinh tinh thần hiếu học của dân tộc. Cùng với các di tích tiêu biểu của thị xã, Văn Miếu Sơn Tây đã và đang góp phần gia tăng các giá trị văn hóa xứ Đoài”, Phó Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây Lê Đại Thăng nhấn mạnh.
Trao đổi về truyền thống hiếu học của tỉnh Sơn Tây xưa, PGS.TS. Bùi Xuân Đính, Hội Văn nghệ dân gian Hà Nội, cho biết, trong hơn 850 năm của nền giáo dục và khoa cử nho học, Sơn Tây có 68 người đỗ đại khoa, trong đó có một Tam khôi là Thám hoa Giang Văn Minh, người làng Mông Phụ, xã Đường Lâm (thị xã Sơn Tây), còn lại chủ yếu là các đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân và hoàng giáp.
Với 32 đại khoa được khắc tên họ trên bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Sơn Tây xứng đáng là vùng địa linh nhân kiệt, góp phần làm giàu truyền thống giáo dục, khoa bảng Việt Nam.
Đề xuất giải pháp phát huy giá trị di tích Văn Miếu Sơn Tây, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử cho rằng, cần quan tâm bảo tồn, tôn tạo di tích; đẩy mạnh tuyên truyền để thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về ý nghĩa của Văn Miếu Sơn Tây, từ đó phát huy tốt nhất giá trị của di tích. Bên cạnh đó xây dựng nơi đây trở thành điểm đến của du lịch học đường.
Thời gian tới, thị xã Sơn Tây tiếp tục hoàn thành khôi phục dữ liệu cơ sở Văn Miếu; khai thác, phát huy giá trị di tích Văn Miếu; gắn kết di tích Văn Miếu với các di tích lớn khác trên địa bàn thị xã: Làng cổ, Thành cổ, đền Và, đền vua Phùng Hưng, lăng vua Ngô Quyền... để xây dựng tour, tuyến phục vụ du khách...
