Tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm lĩnh vực tư pháp, nội chính, chiều nay, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã giải trình, làm rõ thêm những vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.
Phân cấp rất quan trọng, nhưng cũng lo ở dưới có "kham" nổi không
Về việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang bày tỏ hoàn toàn đồng tình với giải trình, trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tư pháp trước đó. Tuy nhiên, qua ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Phó Thủ tướng nhận thấy, có hai từ được nhắc đến nhiều nhất là: “chậm” và “chưa”. "Trách nhiệm này thuộc về Chính phủ và các Bộ trưởng phụ trách các Bộ, ngành được giao là cơ quan chủ trì soạn thảo, chứ không chỉ riêng Bộ Tư pháp. Các đại biểu đã đưa ra thông số rất giật mình, như: có đến hơn 60% văn bản hướng dẫn dưới luật được ban hành sau ngày luật có hiệu lực. Chúng tôi xin nhận khuyết điểm và cố gắng khắc phục trong thời gian tới", Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết, nhiều ý kiến nêu rõ chậm về số lượng, định lượng về thời gian, nhưng quan trọng hơn là Chính phủ, các bộ, ngành phải xây dựng nghị định, thông tư có tính chuẩn mực, kiểm soát được tình hình và tạo điều kiện thông thoáng cho mọi việc. "Đây là áp lực thứ nhất. Hai là, phải đánh giá tác động sau khi chính sách ra đời, việc này rất tốn kém thời gian".
Bên cạnh đó, thời gian qua, Chính phủ, các bộ, ngành phải dồn nhiều công sức cho việc sửa nghị định, thông tư đang có hiệu lực mà có bất cập. Xét về thứ tự ưu tiên, thì những gì đang vướng được ưu tiên nhiều hơn, cho nên, đâu đó còn lơ là hơn cho việc đáp ứng các yêu cầu của luật mới. “Công tâm mà nói, Chính phủ đã có tiến bộ hơn so với trước. Ví như, hàng tháng Chính phủ đều tổ chức Hội nghị chuyên đề về pháp luật, nếu so sánh với nhiệm kỳ trước, số lượng hội nghị chuyên đề về pháp luật đã gấp đôi”, Phó Thủ tướng Chính phủ nói.
Về giải pháp, Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng, cần nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và làm sao để công tác phối hợp được tốt hơn; tăng cường nguồn lực, năng lực cho người làm công tác pháp chế. Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng đã nói, chúng ta đang xây dựng pháp luật trên cơ sở Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (được ban hành năm 2016 và sửa đổi năm 2020 với 2 Nghị định của Chính phủ), tuy nhiên, ngay Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật hiện hành cũng đang phát sinh vấn đề cần sửa đổi. Do đó, Phó Thủ tướng mong các đại biểu Quốc hội cùng tham gia trong quá trình đánh giá, sửa đổi Luật này.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cũng nêu rõ, phân cấp là vấn đề rất quan trọng, các văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, các Bộ, ngành cũng đang đẩy mạnh thực hiện phân cấp, bởi chính các địa phương mới biết thế nào là tốt nhất cho mình. Hơn nữa, giải quyết được vấn đề phân cấp sẽ tránh được câu chuyện phải cải cách thủ tục hành chính rất lớn. "Một đồng chí Bí thư ở tỉnh miền núi phía Bắc đã nắm tay tôi và cảm ơn vì đã giải quyết việc chuyển mục đích sử dụng rừng để làm công trình giao thông, đồng chí cũng cho biết, phải đến 24 lần thì thủ tục hành chính mới được giải quyết", Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết.
Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Chính phủ, phân cấp cũng đang gặp vướng mắc, nhất là ở các quy định chuyên ngành, nếu không đồng bộ lại đụng xung đột pháp lý, không ai dám làm. Hơn nữa, ở nơi này, nơi khác, cơ quan này, đơn vị khác cũng còn hiện tượng không muốn phân cấp, vẫn muốn “ôm”, nếu không phải vì lợi ích, thì đâu đó cũng sợ mất đi quyền lực của mình. Bên cạnh đó, theo Phó Thủ tướng Chính phủ, đúng là có lo lắng, ở dưới có kham nổi hay không. Ví dụ, việc thí điểm, cho phép cấp huyện được lồng ghép nguồn vốn của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nhưng ý kiến phản hồi ở nhiều địa phương cũng đang rất lo lắng vì không biết có “kham” nổi không, nếu không khéo lại mất cán bộ, vì anh em không đủ sức. Nêu thực tế này, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đề nghị, nguyên tắc là phân cấp mạnh, nhưng phải chọn thứ tự ưu tiên kết hợp với kiểm tra, giám sát và tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính, chuyển đổi số.
Cấp trên phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát công tác tổ chức thực hiện
Trả lời vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm về xây dựng hành lang pháp lý bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang thẳng thắn, đây là giải pháp nhằm giải quyết câu chuyện có nhiều người được giao chức trách, nhiệm vụ nhưng né tránh, đùn đẩy công việc.
Theo Phó Thủ tướng, ngày 29.9 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 73/2023/NĐ – CP quy định về cán bộ dám nghĩ, dám làm nhằm tôn vinh, khen thưởng và có cơ hội thăng tiến tốt hơn cho cán bộ. "Nhưng liên quan đến bảo vệ thì chúng tôi “bí”, bởi vì xung đột với các quy định hiện hành. Việc này cực kỳ khó, cho nên chỉ làm được việc: người đứng đầu cơ quan, đơn vị có trách nhiệm xem xét thấu đáo, có trách nhiệm những khuyết điểm, hạn chế, vi phạm, xét đến động cơ, phạm vi, tâm thế muốn đóng góp cho cái chung để có ứng xử theo thẩm quyền phù hợp và có đề xuất có trách nhiệm với cơ quan chức năng trong xử lý vi phạm. Về giải pháp vì việc này khó, nên rất mong các đại biểu Quốc hội đề xuất thêm", Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nói.
Liên quan đến vấn đề được các đại biểu chỉ ra trong các báo cáo đều có câu “việc tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu”, Phó Thủ tướng Chính phủ thẳng thắn, cấp trên phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát công tác tổ chức thực hiện, kịp thời tháo gỡ khó khăn và chấn chỉnh vi phạm.
Phát biểu kết luận nội dung phiên chất vấn liên quan đến nhóm lĩnh vực nội chính, tư pháp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Quốc hội đã dành đúng 180 phút cho phiên chất vấn thuộc lĩnh vực này. Đã có 70 đại biểu Quốc hội đăng ký chất vấn, 37 đại biểu Quốc hội thực hiện quyền chất vấn, tranh luận trực tiếp, trong đó có 28 đại biểu chất vấn và 9 đại biểu tranh luận. Với 33 đại biểu đăng ký nhưng chưa được chất vấn, 3 đại biểu đăng ký nhưng chưa được tranh luận, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu gửi yêu cầu, nội dung chất vấn đến thành viên Chính phủ và các Bộ, ngành có liên quan để trả lời bằng văn bản theo đúng quy định.
