Theo đó, các tỉnh trong diện xem xét điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính gồm: An Giang, Bắc Ninh, Bắc Kạn, Bến Tre, Bình Dương, Đắk Lắk, Quảng Nam, Thái Nguyên, Trà Vinh, Vĩnh Phúc. 

Sẽ làm tăng tỷ lệ đô thị hóa toàn quốc lên thêm 0,47%

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Báo cáo tóm tắt các Tờ trình của Chính phủ về việc thành lập, nhập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính của 10 tỉnh: Bình Dương, Bắc Ninh, An Giang, Quảng Nam, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bến Tre, Bắc Kạn, Đắk Lắk và Trà Vinh. Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhận thấy, các đơn vị đề nghị thành lập đơn vị hành chính đô thị của các tỉnh này đều có vị trí giao thông thuận lợi, có sự phát triển mạnh về kinh tế - xã hội và đô thị hóa. “Việc thành lập, nhập các đơn vị hành chính đô thị nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý, quy hoạch, xây dựng, giao thông, bảo vệ môi trường,… trên địa bàn là cần thiết; đáp ứng nguyện vọng của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân địa phương”, Bộ trưởng khẳng định.

Cụ thể, đối với tỉnh Bình Dương, thành lập TP. Tân Uyên thuộc tỉnh Bình Dương trên cơ sở nguyên trạng 191,76 km2 diện tích tự nhiên, quy mô dân số 466.053 người, 10 phường và 2 xã của thị xã Tân Uyên.

Đối với tỉnh Bắc Ninh, thành lập thị xã Thuận Thành thuộc tỉnh Bắc Ninh trên cơ sở nguyên trạng 117,83 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 199.577 người của huyện Thuận Thành. Thành lập thị xã Quế Võ trên cơ sở nguyên trạng 155,11 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 219.929 người của huyện Quế Võ.

Đối với tỉnh An Giang, thành lập thị xã Tịnh Biên thuộc tỉnh An Giang trên cơ sở nguyên trạng 354,59 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 143.098 người của huyện Tịnh Biên. Thành lập thị trấn Đa Phước trên cơ sở nguyên trạng 15,76 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 17.590 người của xã Đa Phước thuộc huyện An Phú. Thành lập thị trấn Hội An trên cơ sở nguyên trạng 22,98 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 18.225 người của xã Hội An thuộc huyện Chợ Mới.

Đối với tỉnh Quảng Nam, thành lập 5 phường (Điện Thắng Bắc, Điện Thắng Trung, Điện Thắng Nam, Điện Minh, Điện Phương) trên cơ sở nguyên trạng diện tích tự nhiên và quy mô dân số của 5 xã (Điện Thắng Bắc, Điện Thắng Trung, Điện Thắng Nam, Điện Minh, Điện Phương) thuộc thị xã Điện Bàn. Thành lập thị trấn Trung Phước trên cơ sở nguyên trạng 49,24 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 11.466 người của xã Quế Trung thuộc huyện Nông Sơn.

Đối với tỉnh Vĩnh Phúc, thành lập thị trấn Kim Long trên cơ sở nguyên trạng 15,1 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 12.550 người của xã Kim Long thuộc huyện Tam Dương. Thành lập thị trấn Tam Hồng trên cơ sở nguyên trạng 9,3 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 16.506 người của xã Tam Hồng thuộc huyện Yên Lạc. Thành lập phường Định Trung trên cơ sở nguyên trạng 7,44 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 12.450 người của xã Định Trung thuộc TP Vĩnh Yên.

Đối với tỉnh Thái Nguyên, thành lập thị trấn Hóa Thượng trên cơ sở nguyên trạng 13,38 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 13.871 người của xã Hóa Thượng thuộc huyện Đồng Hỷ. Nhập toàn bộ 40,67 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 4.573 người của xã Quân Chu vào thị trấn Quân Chu thuộc huyện Đại Từ.

Đối với tỉnh Bến Tre, thành lập thị trấn Tiên Thủy trên cơ sở nguyên trạng 18,23 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 13.808 người của xã Tiên Thủy thuộc huyện Châu Thành. Thành lập thị trấn Tiệm Tôm trên cơ sở nguyên trạng 22,36 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 20.790 người của xã An Thủy thuộc huyện Ba Tri. Thành lập thị trấn Phước Mỹ Trung trên cơ sở nguyên trạng 8,32 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 9.879 người của xã Phước Mỹ Trung thuộc huyện Mỏ Cày Bắc.

Đối với tỉnh Bắc Kạn, thành lập thị trấn Vân Tùng trên cơ sở nguyên trạng 51,10 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 5.590 người của xã Vân Tùng thuộc huyện Ngân Sơn.

Đối với tỉnh Đắk Lắk, thành lập thị trấn Pơng Drang trên cơ sở nguyên trạng 31,24 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 17.988 người của xã Pơng Drang thuộc huyện Krông Búk. Thành lập thị xã Quế Võ trên cơ sở nguyên trạng 155,11 km2 diện tích tự nhiên và quy mô dân số 219.929 người của huyện Quế Võ.

Tại Báo cáo của Chính phủ cũng đề xuất, điều chỉnh địa giới hành chính của 2 xã Long Khánh và Ngũ Lạc thuộc huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh (sáp nhập ấp Phước Hội thuộc xã Long Khánh vào ấp Mé Láng thuộc xã Ngũ Lạc), nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sinh hoạt của người dân và công tác quản lý hành chính của chính quyền địa phương.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng khẳng định, việc thành lập, nhập đơn vị hành chính đô thị và điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính nêu trên bảo đảm đủ 5 điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 128 Luật Tổ chức chính quyền địa phương và đạt đủ các tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết thành lập 1 thành phố (Tân Uyên thuộc tỉnh Bình Dương), 3 thị xã (Thuận Thành và Quế Võ thuộc tỉnh Bắc Ninh, Tịnh Biên thuộc tỉnh An Giang), 34 phường (thuộc thành phố, thị xã của các tỉnh Bắc Ninh, An Giang, Quảng Nam, Vĩnh Phúc) và 11 thị trấn (thuộc các huyện của các tỉnh An Giang, Quảng Nam, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bến Tre, Bắc Kạn, Đắk Lắk) cũng như việc nhập xã Quân Chu vào thị trấn Quân Chu thuộc huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên và việc điều chỉnh địa giới của 2 đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Trà Vinh với những lý do nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

“Việc thành lập 4 đơn vị hành chính đô thị cấp huyện và 45 đơn vị hành chính đô thị cấp xã tại 9 tỉnh nêu trên sẽ làm tăng tỷ lệ đô thị hóa toàn quốc lên thêm 0,47%, góp phần sớm hoàn thành mục tiêu đến năm 2025, tỷ lệ đô thị hóa toàn quốc đạt tối thiểu 45% theo yêu cầu tại Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24.1.2022 của Bộ Chính về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhận định. 

Về thời điểm có hiệu lực thi hành, Ủy ban Pháp luật đề nghị, nếu trường hợp được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua thì xác định ngày có hiệu lực thi hành của các Nghị quyết về việc thành lập đơn vị hành chính đô thị tại 9 tỉnh: Bình Dương, Bắc Ninh, An Giang, Quảng Nam, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bến Tre, Bắc Kạn, Đắk Lắk là từ ngày 10.4.2023. Để các cơ quan, tổ chức và địa phương kịp thời kiện toàn tổ chức, thay đổi con dấu và các điều kiện cần thiết khác cho hoạt động của đơn vị hành chính mới được thành lập hoặc điều chỉnh.

Riêng đối với Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính giữa xã Ngũ Lạc và xã Long Khánh thuộc huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh, do không có thay đổi lớn về tổ chức chính quyền địa phương, không phải kiện toàn tổ chức, thay đổi các loại con dấu, giấy tờ hành chính nên trên cơ sở kiến nghị của địa phương, Ủy ban Pháp luật đề nghị ngày có hiệu lực thi hành của Nghị quyết này là từ ngày 11.3.2023.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành và đánh giá cao Chính phủ, các địa phương đã chuẩn bị hồ sơ, tờ trình rất chu đáo, cẩn thận. Ủy ban Pháp luật đã phối hợp với các cơ quan tiến hành thẩm tra. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban Quốc hội đã phối hợp với Ủy ban Pháp luật thẩm tra và có báo cáo đầy đủ. Việc thành lập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của 10 địa phương đã bảo đảm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn, điều kiện được Nghị quyết số 1211 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định. Hồ sơ, trình tự, thủ tục xây dựng các đề án được bảo đảm thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật. Quá trình thẩm tra cũng được tiến hành hết sức chặt chẽ, nghiêm túc.

Tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đặt vấn đề về thực hiện quy định của Luật cư trú trong cập nhật điều chỉnh thông tin liên quan đến địa chỉ, nơi cư trú của người dân trong cơ sở dữ liệu về cư trú và cơ sở dữ liệu quốc gia trong trường hợp điều chỉnh địa giới hành chính, tên của đơn vị hành chính. Trong đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi liệu có phải thay đổi căn cước công dân gắn chíp không, cách làm thế nào?

Giải trình vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho rằng, việc thành lập các đơn vị hành chính nêu trên là cần thiết, bảo đảm các quy định, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Việc này cũng nhằm tạo thêm nguồn lực thuận lợi để bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quản lý nhà nước về hành chính, cư trú. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Công an cũng cho rằng, khi thành lập các đơn vị hành chính cũng phát sinh một số yếu tố tác động, ảnh hưởng đến công tác bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Đối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, lực lượng công an cơ sở đang thực hiện theo tinh thần đúng, đủ, sạch, sống. Dữ liệu được thu thập, dữ liệu được làm sạch và được cập nhật thường xuyên. Do đó, khi có nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các dữ liệu này sẽ được lực lượng công an cơ sở cập nhật, bổ sung.

"Nếu như chưa kịp thay đổi căn căn cước công dân thì trong cơ sở dữ liệu đã thể hiện địa giới hành chính - nội dung này được cập nhật thường xuyên. Căn cước công dân của chúng ta gắn chíp nên sẽ không ảnh hưởng, được đồng bộ ngay lập tức", Thứ trưởng Bộ Công an nói.

Nói rõ hơn vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, các ĐBQH khi đi tiếp xúc cử tri, nếu người dân hỏi thì giải thích rõ, theo đó, trên căn cước công dân đã gắn chip, mặc dù chữ in là xã nhưng trên con chip đã chuyển thành phường. Do đó, người dân có mang căn cước đi đâu thì cũng là phường. Nếu trường hợp người dân thích đổi thành phường trên căn cước thì làm thủ tục, không bắt buộc đổi lại hết.

Hoan nghênh Tờ trình của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật, giải trình của Thứ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, chủ trương phát triển đô thị ở nước ta chưa bao giờ đặt ra mạnh mẽ như hiện nay, nhất là sau khi trở thành điểm sáng của thế giới trong thực hiện mục tiêu thiên niên kỷ, chuyển sang thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững theo Chương trình nghị sự đến năm 2030 của Liên Hợp Quốc. Nội dung này lần đầu tiên đã được chính thức đưa vào Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Và, lần đầu tiên ở cấp Trung ương, Bộ Chính trị đã ban hành một nghị quyết chuyên đề về phát triển đô thị, là Nghị quyết số 06 - NQ/TW về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Nhấn mạnh việc thành lập đơn vị hành chính là tất yếu để các địa phương phát triển, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, các địa phương cần căn cứ vào các mục tiêu, quan điểm, định hướng, nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị, các tiêu chuẩn, điều kiện, tiêu chí mới của Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính để phấn đấu, đạt kết quả tốt nhất, nhất là trong thực hiện công tác quy hoạch. Đặc biệt, trong kế hoạch triển khai nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các địa phương phải bám sát định hướng “phát triển đô thị phải gắn với kinh tế đô thị” được Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị đưa ra, chú ý phát triển kinh tế số, thực hiện chuyển đổi số.

Để bảo đảm nguồn lực thực hiện các tiêu chuẩn, điều kiện đô thị mới theo Nghị quyết số 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Bộ Nội vụ cần phối hợp với các bộ, ngành liên quan tiến hành rà soát quy định pháp luật về tài chính, đầu tư công…, qua đó nếu thấy quy định nào cần thiết sẽ đưa trực tiếp vào nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, góp phần hỗ trợ các địa phương thực hiện quá trình nâng cấp đô thị trên địa bàn.

Chủ tịch Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh, mục tiêu cuối cùng của điều chỉnh địa giới, thành lập đơn vị hành chính cấp huyện, xã là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn nữa.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, qua xem xét các Tờ trình, Đề án, Báo cáo thẩm tra và thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc thành lập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của 10 địa phương đã bảo đảm đầy đủ các tiêu chuẩn, điều kiện. Hồ sơ, trình tự, thủ tục xây dựng được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật. Quá trình thẩm tra cũng được tiến hành hết sức chặt chẽ, nghiêm túc.

Trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ đề nghị, các địa phương tập trung nguồn lực, có kế hoạch, lộ trình giải pháp cụ thể để đầu tư nâng cấp chất lượng đô thị, khắc phục các tiêu chuẩn phân loại đô thị còn thấp hơn mức tối thiểu theo quy định, bảo đảm thực hiện đúng yêu cầu của Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị về quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tiếp tục tăng cường công tác quản lý đất đai, quy hoạch cư trú, bảo đảm yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng an ninh trên địa bàn.

Các địa phương rà soát các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có diện tích tự nhiên và quy mô dân số ở mức thấp, chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định và thuộc diện phải sắp xếp giai đoạn 2023 - 2030 để chủ động nghiên cứu, xây dựng phương án sắp xếp theo yêu cầu tại Kết luận 48 của Bộ Chính trị. Bộ Nội vụ cần đặc biệt lưu ý có rà soát, kiểm tra và hướng dẫn các địa phương thực hiện rà soát và kết hợp thực hiện điều chỉnh địa giới hành chính những nơi đang có bất cập về địa lý, địa hình, chia cắt không thuận lợi cho đời sống của nhân dân về công tác quản lý trên địa bàn; không lấy lý do vì có đơn vị hành chính mới được thành lập để không thực hiện việc sắp xếp đối với các đơn vị này trong giai đoạn tới.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu sớm xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị định 54 về phạm vi cử tri được lấy ý kiến, đáp ứng yêu cầu của triển khai thực hiện Luật Thực hành dân chủ cơ sở. Đồng thời, chỉ đạo các địa phương, cơ quan có liên quan bố trí kinh phí từ ngân sách Trung ương và các điều kiện bảo đảm hỗ trợ địa phương theo đúng thẩm quyền để thực hiện việc quy hoạch và đầu tư phát triển hệ thống đô thị của địa phương, của quốc gia theo đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhất là Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị.

Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an kịp thời có hướng dẫn các địa phương, công an địa phương có liên quan chủ động cập nhật, điều chỉnh thông tin liên quan về địa chỉ nơi cư trú của người dân trong cơ sở dữ liệu về cư trú, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo nội dung mà Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, để thực hiện đúng quy định của Luật Cư trú và tạo thuận lợi cho người dân, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước, bảo đảm an ninh, trật tự ở địa phương.

Trên cơ sở Kết luận số 48 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 595/2022/UBTVQH15 về giám sát việc sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2019 - 2021, đề nghị Chính phủ khẩn trương soạn thảo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 -2030, tương tự như Nghị quyết 653 của giai đoạn cũ, tạo cơ sở pháp lý để các địa phương tiến hành rà soát, xây dựng phương án sắp xếp trong giai đoạn tới.