Yết Kiêu tên thật là Phạm Hữu Thế (1242 - 1303), quê làng Hạ Bì, huyện Gia Lộc, Hải Dương. Ông có công giúp nhà Trần chống lại quân Nguyên Mông vào thế kỷ XIII. Vua Trần phong tướng và tước Hầu cho Yết Kiêu: Triều Trần Hữu Tướng Đệ Nhất Bộ Đô Soái Thủy Quân, tước Hầu.
![yk-13-pqcf.jpg](https://cdn.daibieunhandan.vn/images/4e9cada522171dff0e304cb8b73277cb1aa34ba45447fd1bb99daeef0ec36cf98461cdfce2a9759434c4bfd67248ec3e/yk-13-pqcf.jpg "Vở rối nước "Huyền sử Yết Kiêu" được Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam dàn dựng phục vụ khán giả dịp Tết Nguyên Đán 2025. Ảnh: NHNTPN")
Ông dùng tài bơi lặn xuất sắc của mình để tiếp cận và đục thuyền chiến của địch, làm cho quân Nguyên bị thiệt hại nặng nề trên sông nước. Nhờ vậy, quân ta giành được nhiều chiến thắng quan trọng. Tên ông đã được đặt cho nhiều đường phố tại Việt Nam.
Vở múa rối nước Huyền sử Yết Kiêu được dàn dựng dưới sự chỉ đạo nghệ thuật của Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam, NSƯT Lê Ích Diễn; đạo diễn Trần Được; tác giả kịch bản Thanh Hiệp. Vở diễn lấy bối cảnh thời Trần, chàng trai Phạm Hữu Thế nổi tiếng với tài lặn ngụp, được triều đình trọng dụng. Cùng Cao Mang, Đại Hành, Nguyễn Địa Lô, Dã Tượng, Phạm Hữu Thế trở thành một trong năm tùy tướng tài giỏi của Hưng Đạo Vương, được vua quan nhà Trần gọi là Yết Kiêu (tên một loài cá lớn).
Trọng tâm vở múa nằm ở các cảnh thể hiện sự dũng cảm, lòng yêu nước, vị tha của nhân vật chính. Khi thủy quân Nguyên Mông tràn đến, Yết Kiêu nghĩ ra cách lặn sông buổi đêm, đục thuyền của giặc, khiến quân địch tổn thất nặng nề. Yết Kiêu từng bị giặc vây bắt nhưng nhanh trí thoát nạn.
Tác phẩm còn khắc họa khung cảnh an bình, nhộn nhịp của làng quê, với các cuộc thi tìm người khỏe mạnh, tài năng trong làng.
Vở diễn bám sát dữ kiện lịch sử khi tái hiện nhân vật đồng thời cách điệu các trò cổ trong múa rối nước, mang hơi thở hiện đại vào tác phẩm. Êkíp cũng ứng dụng công nghệ mới nhằm điều khiển con rối sinh động hơn.
Huyền sử Yết Kiêu có sự tham gia của các nghệ sĩ múa rối Văn Luân, Thanh Phương (vai Yết Kiêu), Thành Đoàn (Hưng Đạo Vương), Văn Lai (Trần Ích Tắc), Phú Cường (Đô Châu), Thanh Bình (Dã Tượng), Trung Hiếu (Ô Mã Nhi), Hoài Nam (tráng sĩ Bắc). Họa sĩ Hoàng Duy Đông, Văn Triển thiết kế và tạo hình rối.
Vở rối nước được Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam diễn phục vụ khán giả dịp Tết Nguyên Đán 2025 từ mùng 1 Tết (ngày 29.1), tại Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh. Tác phẩm không chỉ là món ăn tinh thần cho khán giả thiếu nhi ngày đầu năm, mà còn tạo ra không gian để các em hiểu hơn về nhân vật lịch sử, có thêm kiến thức về những danh tướng nước nhà.
Đây cũng là định hướng của Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam, khi tập trung đầu tư cho các tác phẩm rối nước vừa hấp dẫn thu hút khán giả vừa gửi gắm những bài học ý nghĩa cho lứa tuổi thiếu nhi.
