Công trình khảo cứu giá trị về phong tục tập quán Việt Nam

"Việt Nam phong tục" - cuốn sách hơn 100 năm tuổi của tác giả Phan Kế Bính hiện vẫn được đánh giá là một trong những công trình khảo cứu có giá trị bậc nhất về phong tục tập quán của nước Việt.

Việt Nam phong tục viết về gần 100 phong tục, tập quán điển hình của người Việt. Sách được chia thành ba thiên (ba chương) về phong tục trong gia tộc, phong tục làng xã phong tục xã hội nói chung. Ba chương này thể hiện rõ hệ thống các mối quan hệ mà mỗi người xưa nay đều phải trải qua trong vòng đời của mình, từ quan hệ anh chị em huyết thống, họ hàng thân thuộc đến quan hệ trong làng ngoài xã, cao hơn là bổn phận và trách nhiệm của bản thân với quốc gia, dân tộc.

Mỗi phong tục, dù được viết ngắn gọn trong vài trang sách nhưng đều là những thông tin thiết yếu, được chắt lọc dưới góc nhìn khách quan và khoa học của một nhà biên khảo hiểu biết sâu rộng. Từ tên gọi, nguồn gốc hình thành cho đến mô tả đặc trưng, cách thức mà phong tục, tập quán đó diễn ra hay sự khác biệt của cùng một phong tục giữa các vùng miền, địa phương… đều được tác giả diễn giải cặn kẽ.

Công trình khảo cứu giá trị về phong tục tập quán Việt Nam -0
Cuốn sách do Nhà Xuất bản Thế giới và Omega Plus ấn hành, thuộc Tủ sách đời người - Tinh tuyển cho người Việt

Là một nhà nho uyên bác mang tư tưởng tân tiến, tác giả không chỉ mô tả từng tập tục, mà còn về gốc tích cái tục ấy, nhìn nhận, đánh giá để xem nó hay hay dở, từ đó "xét điều gì quá tệ mà bỏ bớt đi, rồi lâu lâu mới đem cái tục hay mà bổ hết cho cái tục dở. Còn tục gì hay mà là quốc túy của ta thì cứ giữ lấy". Cho đến nay, những góc nhìn đả kích, phê phán chân thành đó của ông vẫn còn nguyên giá trị thời đại.

Phan Kế Bính cũng rất khách quan khi nhận định về các tập tục xưa nay đã trở nên cổ hủ: “Tục gì cũng vậy, phải trải lâu tháng lâu năm mới thành được, mà trong những tục ấy cũng có tục hay, cũng có tục dở. Duy chỉ bởi tai mắt người đã quen, lòng người đã tín dùng, thì dẫu có người biết là dở mà cũng không sao đổi ngay đi được”.

Do những điều kiện lịch sử mà phong tục tập quán của người Việt ít nhiều ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Hoa. Cũng không ít cuốn sách chữ Hán viết về phong tục, nghi lễ đời người được lưu truyền trong nước như Thọ Mai gia lễ, Chu Văn công gia lễ, Vạn hộc minh châu, Tang lễ tiểu ký… Nhưng sách viết bằng chữ quốc ngữ lại về những phong tục, lối sống, tập quán văn hóa đã ăn sâu bám rễ và vẫn đang tồn tại trong đời sống dân tộc như Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính quả là hiếm hoi.

Đọc tác phẩm này của Phan Kế Bính, chúng ta không chỉ có cơ hội hiểu thêm về phong tục Việt Nam, mà còn được khơi gợi, nhìn lại và nghĩ tiếp về phong tục Việt. Cuốn sách đề cao những điều lành mạnh, tốt đẹp mang cốt cách, bản sắc tiêu biểu cần bảo lưu, giữ gìn và mạnh dạn phê phán những quan niệm bảo thủ, hủ tục kìm hãm sự phát triển của cá nhân, xã hội trên đường đi đến văn minh, hội nhập.

Việt Nam phong tục do Omega+ xuất bản lần này được đối chiếu so sánh với các ấn bản qua các thời kỳ, có bổ sung hệ thống chú thích, hình ảnh minh họa giúp ấn bản trở sinh động, dễ hiểu hơn. Bản in này sử dụng những bức tranh minh họa sinh động của họa sĩ Ngô Mạnh Quỳnh vẽ tay, khắc mộc, in trên giấy dó thuộc những ấn phẩm xưa như “Làng Việt Nam cũ và mới” và các tác phẩm tranh lụa tơ tằm thủy mặc được họa sĩ Mạnh Quỳnh sáng tác trong giai đoạn 1980 - 1990.

Văn hóa

Du hành vào vườn thơ Đức
Văn hóa - Thể thao

Du hành vào vườn thơ Đức

Ngày 15.3, tại Nam Thi House, 152 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh sẽ diễn ra chương trình giao lưu và ra mắt sách "Nước Đức - Cổ tích mùa đông" với chủ đề "Một chuyến du hành vào vườn thơ Đức".

Bài 1: Nỗ lực giữ lửa nghề, lan tỏa tinh hoa
Văn hóa

Bài 1: Nỗ lực giữ lửa nghề, lan tỏa tinh hoa

Giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, các loại hình nghệ thuật truyền thống như chèo, tuồng, múa rối nước… vẫn âm thầm tỏa sáng, khẳng định sức sống mãnh liệt trong lòng công chúng. Tuy nhiên, hành trình bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa này còn nhiều gian nan.

Xuất bản sách “Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước” của nguyên Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết
Văn hóa - Thể thao

Xuất bản sách “Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước” của nguyên Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết

Nhằm góp phần tổng kết lý luận và thực tiễn trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và hội nhập, NXB Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách “Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước”, tuyển chọn hơn 70 bài viết, bài phát biểu, thư của nguyên Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết từ năm 2000 - 2010.

Hoạt cảnh tái hiện về cuộc vượt ngục lịch sử 80 năm trước tại Hỏa Lò
Văn hóa

80 năm cuộc vượt ngục lịch sử

Cuộc vượt ngục lịch sử tháng 3.1945 tại Nhà tù Hỏa Lò đã giúp hơn 100 tù chính trị thắng lợi trở về với phong trào cách mạng và trở thành lãnh đạo cốt cán cho Tổng khởi nghĩa 19.8.1945 ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. 80 năm sau, thế hệ trẻ lại được nghe kể về những ngày tháng đầy cam go, khốc liệt nhưng cũng vô cùng huy hoàng ấy.

"Trái tim của đảo" - hướng về biển đảo quê hương
Văn hóa

"Trái tim của đảo" - hướng về biển đảo quê hương

Những ngày tháng Ba cả nước hướng về biển đảo, tri ân lớp lớp những người lính đã ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc. Nhân dịp này, nhà xuất bản Kim Đồng gửi đến độc giả nhỏ tuổi tập thơ "Trái tim của đảo" của nhà thơ Hồ Huy Sơn.