Tổng thuật: Ủy ban Thường vụ Quốc hội chất vấn về giá xăng dầu, "thổi" giá đất...

Chất vấn quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai đô thị

Nhóm vấn đề chất vấn thứ hai thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường gồm:

- Việc thực hiện nghị quyết về chất vấn và giám sát chuyên đề của Quốc hội liên quan đến quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị;  

- Trách nhiệm và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc trả giá trong các phiên đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường để đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân;

- Việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai thời gian qua và việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực này;

- Việc kiểm soát hoạt động xả thải của các nhà máy; xử lý chất thải công nghiệp.

- Vấn đề thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; chất thải liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19;

- Vấn đề ô nhiễm nước thải, rác thải sinh hoạt và giải pháp đầu tư xây dựng nhà máy xử lý tại các địa phương.

Chất vấn công tác điều hành giá xăng dầu

Theo đó, nhóm vấn đề chất vấn thứ nhất thuộc lĩnh vực công thương gồm:

- Tình hình sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu. Công tác điều hành giá xăng dầu thời gian qua.

- Việc thực hiện các nghị quyết, kết luận về chất vấn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc. 

- Giải pháp bảo đảm lưu thông, xuất, nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch COVID-19, nhất là mặt hàng nông sản.

Tất cả các đại biểu Quốc hội đều tham gia phiên chất vấn

Đây là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa XV tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn, được tổ chức theo hình thức trực tiếp tại điểm cầu Nhà Quốc hội và kết nối trực tuyến đến 62 tỉnh, thành phố trong cả nước.

Tại các phiên chất vấn trước đây chủ yếu chỉ có ĐBQH chuyên trách ở Trung ương tham dự nhưng lần này các ĐBQH chuyên trách ở địa phương, các ĐBQH kiêm nhiệm đều có thể tham gia chất vấn. 

Các ĐBQH sẽ đăng ký chất vấn và tranh luận thông qua App Quốc hội trên thiết bị cá nhân của của mỗi đại biểu.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng được triển khai tối đa để phục vụ công tác điều hành của Đoàn Chủ tịch như: Hiển thị danh sách đại biểu tham gia chất vấn; hiển thị nhận dạng nhanh các câu hỏi chất vấn; triển khai hệ thống hội nghị truyền hình tại 62 tỉnh/thành phố và đảm bảo kết nối cho các ĐBQH đang thực hiện cách ly y tế vẫn tham gia được phiên chất vấn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Trả lời thấu đáo cho đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân về xăng dầu, 'thổi giá' đất

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, cử tri, nhân dân và các ĐBQH đều rất quan tâm đến các biện pháp của Bộ Công thương, của Chính phủ để bảo đảm được nguồn cung xăng dầu (bao gồm cả vấn đề sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu). Chủ tịch Quốc hội mong muốn qua chất vấn sẽ có câu trả lời rõ ràng, chắc chắn hơn.

Về đấu giá đất, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, vấn đề đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường. Qua đó, đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân. Việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai cũng đang rất nóng, rất thời sự. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường trả lời rõ. Đồng thời, nghiên cứu thêm ý kiến các hiệp hội về vấn đề này để xem chính sách, pháp luật có vấn đề gì và cần tiếp tục hoàn thiện như thế nào?

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, hai nhóm vấn đề lớn được đưa ra chất vấn không chỉ là trách nhiệm của riêng Bộ Công Thương và Bộ Tài nguyên và Môi trường mà còn có trách nhiệm của các bộ, ngành khác và Chính phủ. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các bộ trưởng chuẩn bị kỹ lưỡng, trả lời thấu đáo cho đại biểu Quốc hội, cho cử tri và nhân dân.

"Chúng ta cố gắng cùng nhau làm sáng tỏ vấn đề để sau chất vấn và trả lời chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành kết luận, nghị quyết với những giải pháp sát, đúng nhất với đòi hỏi của thực tiễn, tạo chuyển biến trong các lĩnh vực này", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. 

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên: Tập trung kiểm soát giá xăng dầu, tình trạng buôn lậu, hàng giả và ùn tắc hóa tại biên giới

Phát biểu tại Phiên chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công thương có chức năng quản lý nhà nước đa ngành, bao gồm nhiều lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế, trong đó có những vấn đề tương đối phức tạp, nhạy cảm, vì vậy luôn được cử tri, nhân dân quan tâm. Trong 2 năm qua, cùng với cả nước, ngành công thương phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có do đại dịch Covid-19 gây ra. Môi trường bên ngoài không mấy thuận lợi, một phần bị gián đoạn chuỗi cung ứng, phần khác vì xu hướng bảo hộ mậu dịch, xung đột lợi ích và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, gây khó cho tất cả các bên, nhất là các nền kinh tế có độ mở lớn như nước ta.

Bước sang năm 2022, trong khi đang phải đối diện với nguy cơ gia tăng lạm phát trên quy mô toàn cầu do hầu hết các quốc gia đều tăng các gói kích cầu để phục hồi, phát triển kinh tế sau đại dịch, thì lại nổ ra xung đột Nga - Ukraina. Biến cố này kết hợp với những biện pháp trừng phạt kinh tế của các nước phương Tây nhằm vào Nga -  nước xuất khẩu nhiên liệu, lương thực và một số vật tư chiến lược lớn của thế giới, đã và đang gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng, đe dọa sự đứt gãy chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu, trong đó nguồn cung và giá cả trong nước cũng không nằm ngoài xu hướng chung của thế giới, nhất là về xăng dầu.

Bên cạnh đó, xăng dầu trong nước còn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc gián đoạn nguồn cung của Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn. Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức đó, ngành Công thương, dưới sự lãnh đạo kịp thời, quyết liệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã nỗ lực hết mình, chủ động, sáng tạo, phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện nhiều giải pháp hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp và người dân trong sản xuất, kinh doanh, bảo đảm lưu thông ngay cả trong khi dịch bệnh diễn biến phức tạp; cung ứng điện và hàng hóa thiết yếu khá đầy đủ, ổn định. Đẩy mạnh sản xuất xuất nhập khẩu và đã đạt được những kết quả tích cực, tương đối toàn diện trên các lĩnh vực sản xuất công nghiệp, kinh doanh hàng hóa, đặc biệt là xuất nhập khẩu hàng hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Kết quả là lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu đạt gần 670 tỷ USD và đưa vào thực thi 3 Hiệp định thương mại tự do với EU, Vương quốc Anh và ERCCP, góp phần cùng cả nước vừa thực hiện mục tiêu kép vừa phòng, chống dịch có hiệu quả vừa phục hồi kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên bên cạnh những nỗ lực đó, nhiều khó khăn, thách thức liên tục xuất hiện đòi hỏi công tác quản lý nhà nước của Bộ Công thương cần phải tập trung giải quyết, trước hết là tình hình giá một số nguyên liệu, vật tư chiến lược, nhất là xăng dầu tăng cao, tình trạng buôn lậu, hàng giả không rõ nguồn gốc xuất xứ và lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có dấu hiệu gia tăng, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp làm ăn chân chính. Tiếp đến là tình trạng ùn tắc hóa tại biên giới phía Bắc, hệ quả của chính sách phòng, chống dịch rất nghiêm ngặt của Trung Quốc, tập quán sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ của nhiều địa phương trong cả nước.

Trước tình hình đó, Bộ Công thương đã nhanh chóng vào cuộc để xử lý hoặc tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xử lý những vấn đề này để bảo đảm đáp ứng đủ lương thực, đặc biệt là xăng dầu trong nước. Cụ thể, ngay từ đầu tháng 1, Bộ đã chủ động triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp để bổ sung nguồn cung do thiếu hụt sản lượng của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn; chỉ đạo tăng cường chia sẻ nguồn cung giữa các đầu mối; kiểm tra, giám sát kinh doanh xăng dầu trên địa bàn cả nước, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm với các chế tài cao nhất, đồng thời phối hợp với các bộ, ngành liên quan điều hành xăng dầu theo đúng quy định của Nhà nước, bám sát diễn biến giá thế giới.

Nhờ những giải pháp đồng bộ, quyết liệt đó, tình hình cung ứng xăng dầu được duy trì ổn định, nguồn cung xăng dầu 3 tháng đầu năm được bảo đảm và có phương án cụ thể, khả thi về nguồn cung đến hết quý II.2022 trong điều kiện năng lực sản xuất dầu trong nước vẫn chưa đạt được như cam kết.

Đối với công tác quản lý thị trường, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, Bộ đã ban hành và tham mưu Chính phủ sửa đổi, ban hành nhiều cơ chế, chính sách để tạo hành lang pháp lý đủ mạnh cho lực lượng quản lý thị trường và các lực lượng chức năng hoàn thành nhiệm vụ chỉ đạo thực hiện hàng trăm đợt kiểm tra trước để kiểm tra đột xuất với nhiều lĩnh vực trong nền kinh tế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tấn công triệt phá nhiều đường dây, ổ nhóm buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả lớn. Nhờ vậy, tình hình vi phạm về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã có nhiều chuyển biến tích cực tại hầu hết các địa bàn nổi cộm, tình trạng vi phạm đã giảm đáng kể so với trước đây.

Để giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cửa khẩu, Bộ đã cùng với các bộ, ngành liên quan kịp thời tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ điện đàm với Thủ tướng Chính phủ Trung Quốc, trao đổi với Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam. Đồng thời, Bộ đẩy mạnh giao thiệp với các đối tác phía bạn thông qua nhiều hình thức trực tuyến và công thư để cùng tìm giải pháp để xử lý kịp thời thành lập Ban Chỉ đạo liên ngành giải quyết ùn tắc theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Công thương làm Trưởng ban để phối hợp cho các bộ, ngành, địa phương liên quan tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy mở lại và duy trì thông quan các cửa khẩu... Nhờ những biện pháp này, tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu phía Bắc đã từng bước tháo gỡ, lượng xe chờ xuất khẩu đã giảm đáng kể, nhất là thời điểm cận và ngay sau Tết Nguyên đán.

Dù đã đạt những kết quả nhất định nhưng vẫn còn những tồn tại, hạn chế mà ngành Công thương cần tập trung tháo gỡ, khắc phục để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình, đáp ứng sự tin tưởng, mong đợi của cử tri, nhân dân cả nước.

Giải pháp khắc phục ùn ứ nông sản tại cửa khẩu?

ĐBQH Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) chất vấn:Thời gian qua Bộ Công thương đã liên tục phối hợp với các ngành, địa phương để chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, khuyến cáo cũng như cảnh báo đối với các doanh nghiệp, tổ chức và thương nhân, nhưng tình trạng ồn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu vẫn diễn ra. Vậy xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng nêu trên?

Bộ trưởng Bộ Công thương: Việc ùm ứ hàng hoá là do Trung Quốc thực hiện chính sách Zero Covid. Thứ hai là hàng hoá nông sản của Việt Nam xưa nay bán qua biên giới chủ yếu là xuất khẩu theo đường tiểu ngạch. Sản phẩm xuất sang bên đó chủ yếu là sản xuất không theo quy hoạch và cũng không đạt tiêu chuẩn cho nên bị ùn tắc.

Bộ đã tham mưu cho Chính phủ có chỉ đạo để thống nhất quan điểm trao đổi với Bộ đối tác Trung Quốc để xây dựng một quy trình thông quan, trước hết là thành lập một vùng xanh an toàn cho hàng hoá...

Ngăn ngừa từ xa, từ sớm hàng hóa nhập lậu

Trả lời chất vấn của ĐBQH Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) về nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng khan hiếm nguồn các thiết bị y tế, phòng chống dịch, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thừa nhận, trong lúc nhu cầu tăng cao đã xảy ra vi phạm như đại biểu nêu.

Ngay sau khi phát hiện có tình trạng này, Bộ đã tập trung chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường - đơn vị chủ lực trong giám sát, thanh kiểm tra, kiểm soát các hành vi gian lận thương mại, kinh doanh hàng giả, hàng nhái.

Cụ thể lực lượng quản lý thị trường đã ban hành công điện từ đầu tháng 3 tăng cường công tác quản lý thị trường, đẩy mạnh kiểm tra kiểm soát, thu giữ và xử phạt. Kết quả là trong thời gian ngắn, lực lượng quản lý thị trường đã thu giữ được 500 nghìn bộ kit thử nghiệm tại các địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế... Cùng với đó, hàng vạn sản phẩm thuốc tân dược, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc… với giá trị hàng chục tỷ đồng cũng đã bị phát hiện. Đây cũng là đợt ra quân và xử phạt vi phạm lớn nhất từ đầu năm.

Thời gian tới, ngành Công thương cùng các lực lượng chức năng sẽ tiếp tục ngăn ngừa từ xa, từ sớm hàng hóa nhập lậu, trong đó có vật tư y tế vào thị trường nội địa.

Biên độ giá xăng dầu tăng từ 40 – 60%

Chất vấn về việc việc cung ứng xăng dầu, ĐBQH Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên)nhận định, thời gian qua giá dầu thế giới luôn tăng cao, nguồn cung trong nước bị thiếu hụt do Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn giảm sản lượng sản xuất vì gặp khó khăn về tài chính. Từ đó phụ phí mỗi thùng dầu tăng từ 2 đến 3 lần so với năm 2021, dẫn đến nhiều doanh nghiệp, đầu mối nhập khẩu xăng dầu buộc phải giảm chiết khấu của các đại lý, giá bán của nhiều đại lý có thời điểm không đủ bù chi phí nên có hiện tượng có một số đai lý cửa hàng xăng dầu tư nhân găm hàng, treo biển hết xăng để chờ tăng giá, giá bán lẻ xăng dầu trong nước lên cao nhất trong 8 năm qua ảnh hưởng đến sản xuất, tăng trưởng kinh tế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu giải pháp trong tới để bảo đảm lợi ích hài hoà giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu trong nước?

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, giá xăng dầu thế giời biến động từng ngày theo chiều hướng tăng cao do đứt gẫy nguồn cung, biên độ giá tăng từ 40 – 60%. Trong bối cảnh ấy, thị trường trong nước gặp khó khăn do liên doanh Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn cung ứng từ 35-40 sản phẩm xăng dầu trong nước bị giảm đột ngột, từ 100% giảm xuống có lúc chỉ còn 55% và thường xuyên chỉ ở vận hành ở mức 70-80% công suất.

Trước tình hình như vậy, từ đầu năm 2022, Bộ Công thương đã chủ động tham mưu cho Chính phủ và trực tiếp chỉ đạo nhập khẩu đủ sản lượng để bù vào thiếu hụt. Bộ trưởng khẳng định, hết Quý I.2022 vẫn đảm bảo đủ cho nhu cầu trong nước, cụ thể là đến giữa tháng 2 thì cả nước vẫn còn trữ lượng 3 triệu khối xăng dầu, đủ điều kiện đến hết tháng 3. Trong thời tới, các đầu mối của Bộ sẽ tăng cường nhập khẩu hơn mức bình thường (gấp đôi) để đảm bảo dự trữ trong bối cảnh biến động phức tạp của thị trường thế giới.

Về giá, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, liên Bộ Tài chính – Công thương đã điều hành theo đúng quy định của pháp luật, tức là 10 ngày/lần và bám sát giá thế giới. Giá xăng dầu thế giới đã tăng 40-46% so với 2021, nhưng trong nước mới tăng 29%, thấp hơn so với thế giới. So sánh như vậy để thấy rằng giá xăng dầu trong nước đã được điều hành linh hoạt và phù hợp, mức hỗ trợ hiện tại đang ở mức dao động từ 500-1500đ/lít xăng dầu. Gần đây, khi giá tăng cao, Bộ Công thương cùng các bộ, ngành liên quan đã tham mưu Chính phủ kiến nghị Quốc hội giảm thuế môi trường, qua đó giảm giá xăng dầu, hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế nhanh hơn. Cùng với đó, công tác thanh kiểm tra của ngành QLTT đã thực hiện ở hầu hết các cửa hàng bán lẻ xăng dầu. Cây xăng nào vi phạm thì đều bị xử lý nghiêm để răn đe.

Quá trình điều hành xăng dầu có gì mâu thuẫn?

ĐBQH Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) nêu thực tế: Giá xăng dầu cơ sở trên thị trường thế giới ở kỳ điều hành giá gần đây có biến động khá lớn so với thời điểm đầu năm 2022, cụ thể từ từ 44 - 60,02%, nên cùng với biến động này, giá tại thị trường trong nước cũng tăng từ 24,91 - 39,56%. Quá trình điều hành xăng dầu như vậy có gì mâu thuẫn? Thiệt hại này do ai gánh chịu? 

Trả lời về nguyên nhân giá xăng dầu trong nước có biên độ biến động thấp hơn so với giá cơ sở trên thị trường thế giới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong thời gian qua, Bộ Công thương cùng với Bộ Tài chính, theo chức năng, nhiệm vụ của mình, đã sử dụng linh hoạt Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Khẳng định “nếu không trích từ Quỹ này từ 500 - 1.500 đồng/lít trong một kỳ điều hành thì không thể có giá thấp hơn giá thế giới”, Bộ trưởng lý giải, vì "thị trường trong nước và thị trường thế giới như bình thông nhau, để giảm biên độ biến động giá xăng dầu thời gian qua là nhờ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu".

Cũng theo Bộ trưởng, trong bối cảnh thực hiện nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, thì việc duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu là vô cùng quan trọng, nhưng quỹ này có hạn, hiện còn khoảng trên dưới 600 nghìn tỷ đồng, trong khi đó có doanh nghiệp nhập khẩu âm quỹ này rất lớn. "Khi âm quỹ thì phải chấp nhận ghi nợ để sau này khi giá xăng dầu xuống lại tiếp tục trích lập, khi khó khăn phải bỏ ra dùng như câu nói của người xưa tích cốc phòng cơ”, Bộ trưởng khẳng định.

Trong trường hợp Quỹ bình ổn giá xăng dầu không còn nữa, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, "hiện hai Bộ đã đề nghị Chính phủ và Chính phủ cũng đã xây dựng dự thảo Nghị quyết đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc giảm thuế bảo vệ môi trường. Nhưng nếu khi giá thế giới tăng cao sẽ tiếp tục sử dụng các loại thuế, phí khác. Hết công cụ thuế, phí mà vẫn không ổn, trong khi giá thế giới cao thì giá trong nước cũng sẽ tăng cao". Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng nêu rõ, "để kìm giá, giữ chỉ số CPI, đối tượng dễ tổn thương không khó khăn hơn, thì các bộ ngành, cơ quan hữu quan sẽ đề nghị Chính phủ sử dụng các quỹ an sinh xã hội hỗ trợ từ ngân sách để hỗ trợ đối tượng yếu thế, với doanh nghiệp sử dụng nhiều xăng dầu".

ĐBQH Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) tranh luận: Nhà máy lọc dầu trong nước có tác dụng như thế nào trong việc bình ổn giá xăng dầu?

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tranh luận: Có hay không việc "găm hàng" xăng dầu từ tuyến vĩ mô?

Doanh nghiệp Việt để đủ sức tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu thì hội nhập kinh tế quốc tế mới có ý nghĩa

ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (Nam Định)chất vấn về nhóm giải pháp thích ứng với chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc trước tình trạng ùn ở các cửa khẩu biên giới phía Bắc. Mong muốn của chúng ta mở thêm nhiều thị trường cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, với khả năng thích ứng của mình đối với chính sách nhập khẩu hàng hóa của các nước, đề nghị Bộ trưởng cho biết có bảo đảm cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam được lưu thông thuận lợi, thông suốt, ổn định, an toàn và đạt được mong muốn đề ra hay không?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, Việt Nam đã là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới, là thành viên của 17 hiệp định thương mại tự do, trong đó có 16 hiệp định đã có hiệu lực, gần đây nhất là hiệp định RCEP của 10 nước ASEAN và 5 nước đối tác. Hàng hóa của Việt Nam đã đến được trên 60 quốc gia, vùng lãnh thổ, để hưởng được lợi ích của 16 Hiệp định thương mại tự do đang có hiệu lực. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là sản phẩm hàng hóa cho chúng ta có đáp ứng được yêu cầu thị trường hay không thì lại là những câu hỏi không thể chỉ đặt ra với Bộ Công thương mà phải đặt ra với các ban, ngành và với các doanh nghiệp và người sản xuất.

Trong nền kinh tế thị trường, người sản xuất phải trả lời được câu hỏi sản xuất gì, bán đi đâu và bán cho ai, nhưng bây giờ chúng ta vẫn làm theo thói quen, làm theo tập quán là bán cái mình có chứ không phải bán cái thị trường cần, đây là vấn đề khó. Vì vậy để nâng được năng lực xuất khẩu của Việt Nam ra nước ngoài để tận dụng được cơ hội với đúng nghĩa là hội nhập kinh tế thế giới thì cần lưu ý một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, sản phẩm hàng hóa của Việt Nam phải đáp ứng được tiêu chuẩn của thị trường.

Thứ hai, phải nâng cao năng lực của doanh nghiệp Việt để đủ sức tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu thì nội lực kinh tế đất nước mới được nâng lên à hội nhập kinh tế quốc tế mới có ý nghĩa.

Không có giải pháp căn cơ thì sẽ rất khó khăn...

Theo ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước), xăng dầu là mặt hàng chiến lược cần được quản lý, có điều tiết khoa học, chặt chẽ. Tôi xin chia sẻ với những khó khăn trong điều hành cung ứng xăng dầu trong nước trước những diễn biến phức tạp của thị trường thế giới. Tình hình căng thẳng, thiếu xăng dầu, có thể dẫn đến gián đoạn kinh tế của đất nước, trong khi sản phẩm nhiên liệu dự trữ quốc gia có số lượng thấp và phải được hiểu theo cơ chế luật dự trữ dự trữ quốc gia. Đại biểu chất vấn giải pháp của Bộ trưởng cũng như Chính phủ như thế nào để bảo đảm căn cơ việc tiêu dùng của người dân, việc dự trữ của doanh nghiệp trong thời gian tới, nhất là khi thực tế một số nhà máy sản xuất, nhà máy lọc dầu trong nước đến nay vẫn chưa rõ về khả năng duy trì sản xuất?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định, trong bối cảnh xăng dầu thế giới diễn biến vừa qua cho thấy nếu không có một chiến lược, giải pháp căn cơ thì trong tương lai, mặt hàng này còn gặp nhiều khó khăn. Đối với hoạt động của doanh nghiệp, các cơ quan quản lý cần hoàn thiện đề án chiến lược về dự trữ. Từ góc độ quản lý nhà nước về ngành, Bộ trưởng nhận thấy trước hết phải đẩy mạnh năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước, nhất là các doanh nghiệp vừa khai thác, vừa chế biến xăng dầu. Chúng ta có Nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn do PVN làm chủ đầu tư, là một doanh nghiệp nhà nước, nhưng công suất chỉ có 6,5 triệu tấn/năm. Do đó, Bộ Công thương cho rằng cần tiếp tục nâng công suất hoặc ít nhất là duy trì công suất thiết kế để giữ nguồn cung cho xăng dầu trong nước.

Thứ hai, Bộ Công thương sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan, đặc biệt là Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tham mưu các cấp có thẩm quyền giải quyết một cách triệt để những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của liên danh Lọc hóa dầu Nghi Sơn để làm sao đơn vị này phải giữ được cam kết ban đầu là cung cấp cho thị trường lượng xăng dầu nội địa từ 35 - 40% trong kỳ. Hai nguyên nhân này vẫn là giải pháp căn cơ.

Thứ ba, Bộ sẽ tham mưu cho Chính phủ nghiên cứu có thể tăng cường hơn nữa Quỹ bình ổn xăng dầu theo cơ chế trích lập giá xăng dầu bán ra thị trường trong kỳ. Trong tương lai chúng tôi sẽ nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, sẽ kiên trì tham mưu với cấp có thẩm quyền để vừa nâng quy mô của Quỹ bình ổn, xem xét tạo nguồn quỹ này như thế nào, từ ngân sách hay là việc trích lập trên trên mỗi lít xăng dầu để có thể có được nguồn quỹ bình ổn đúng nghĩa, tuân thủ quy luật thị trường. Muốn giữ được giá thì phải có quỹ bình ổn, còn không có quỹ bình ổn thì phải nộp thuế...

Thứ tư, Bộ tiếp tục tham mưu các cấp có thẩm quyền để nâng mức dự trữ, dự phòng. Hiện nay lượng dự trữ không lớn, chỉ tính theo ngày. Trong tương lai chắc chắn phải nâng dự phòng lên thì mới ổn định được, thậm chí ít nhất là hàng chục lần so với hiện nay.

Găm hàng xăng dầu- Bộ sẽ xử lý nghiêm

Liên quan đến công tác quản lý thị trường của Bộ Công Thương, trả lời câu hỏi của ĐBQH Nguyễn Thị Minh Trang (Vĩnh Long) về giải pháp xây dựng lực lượng quản lý thị trường chuyên nghiệp, hiện đại, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công thương tiếp tục đưa ra quy định để lực lượng quản lý thị trường thực hiện một cách nghiêm túc.

"Đề nghị đại biểu và cử tri, nhân dân giám sát, phát hiện những đơn vị nào xảy ra vi phạm nào mà người đứng đầu quản lý thị trường đó không thực thi được, như cây xăng nào đóng cửa không lý do, găm hàng mà không bị lập biên bản, không bị xử lý thì dứt khoát Bộ Công Thương sẽ xử lý", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng lưu ý, quản lý thị trường mặc dù quản lý theo mô hình ngành dọc hay địa phương, muốn hoạt động hiệu quả hay không trước hết phải đảm bảo sự lãnh đạo của cấp ủy chính quyền địa phương và phải được sự ủng hộ giúp đỡ của nhân dân. "Bộ Công Thương đã chủ động yêu cầu Tổng cục Quản lý thị trường phải tuân thủ sự chỉ đạo, lãnh đạo của cấp ủy chính quyền, tranh thủ sự lãnh đạo chỉ đạo, phối hợp các cơ quan chức năng địa phương và của nhân dân", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.

Mọi động thái cấp bách phải vì người dân

Về giải pháp giảm thuế bảo vệ môi trường mà Bộ trưởng Bộ Công thương đã nhiều lần nhắc đến, ĐBQH Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng, việc xem xét điều chỉnh giảm thuế trong thời điểm hiện nay là cần thiết để bảo vệ lợi ích người tiêu dùng trước áp lực giá cả, tuy nhiên giảm sắc thuế nào cần tính toán lại. Đại biểu cho rằng giảm thuế môi trường có ba điểm bất hợp lý như sau:

Thứ nhất, sẽ không phù hợp với bản chất thuế bảo vệ môi trường. Vì thuế bảo vệ môi trường đánh vào mặt hàng gây ô nhiễm, mức thuế được xây dựng trên mức độ gây ô nhiễm. Nếu giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu sẽ dẫn đến một nghịch lý đó là có những đối tượng có thể gây ô nhiễm cao thì thuế suất thấp nhưng những đối tượng gây ô nhiễm thấp có thể phải chịu thuế cao.

Thứ hai, đối với xăng dầu đã mua dự trữ bắt buộc theo quy định đã chịu mức thuế bảo vệ môi trường hiện hành là 4.000 đồng nhưng khi bán ra sau thời điểm giảm thuế chắc chắn sẽ phải chịu lỗ và điều này chưa phù hợp với nguyên tắc điều hành giá cả, là phải đảm bảo lợi ích của các bên. Nếu lựa chọn một sắc thuế khác thì sẽ không phát sinh nghịch lý này.

Thứ ba, xét về kinh nghiệm quốc tế hiện nay đối với các quốc gia sử dụng công cụ thuế để điều tiết bình ổn giá cả thì đều lựa chọn các sắc thuế khác như thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu… Như đối với Canada, Anh và Bồ Đào Nha hiện nay đang lựa chọn giảm thuế VAT, đối với Ấn Độ, Thái Lan, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt… Đại biểu cho rằng việc dùng công cụ thuế để điều tiết giá cả trong một số trường hợp là cần thiết, tuy nhiên, lựa chọn sắc thuế nào, đề nghị Bộ Công thương phối hợp với Bộ Tài chính đưa ra giải pháp hợp lý.

Đồng tình với nhận địnhcông cụ điều hành giá, nhất là giá xăng dầu thì phải dùng đến quỹ bình ổn, sau đó đến thuế, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, chọn sắc thuế nào, ngành công thương cũng rất cân nhắc. Qua bàn bạc trong liên ngành và báo cáo với Chính phủ, Bộ Công thương thấy rằng tình hình rất căng thẳng khi biến động giá thế giới như thế này mà xử lý tình huống nhanh nhất chỉ có thể là thuế môi trường. Ở đây thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Điều thứ hai nữa là thuế môi trường 4.000đ/lít, thú thực tôi cũng nghĩ rằng chưa phải có cơ sở thật khoa học để khẳng định rằng là phải là 4.000 đồng chứ không phải là 5.000 mà không phải là 3.000 hay 2.000 đồng. Trong lúc khó khăn chúng ta giải quyết như vậy để cấp bách giảm giá, để cứu được kinh tế, hỗ trợ được người dân. Còn trong tương lai, tôi đồng ý cần phải nghiên cứu cho phù hợp. Nhưng như tôi trao đổi lại là mô hình của chúng ta kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là những mặt hàng này phải có sự quản lý của nhà nước. Mọi động thái cấp bách phải vì người dân chứ không phải mang lại gì cho bộ này, bộ kia mà là giải quyết bài toán trước mắt, chứ chờ Quốc hội sửa luật và thông qua thì phải tháng 6 tháng 7, lúc đó đã hết quỹ bình ổn mà giá thế giới tăng hàng ngày hiện tại thì công tác điều hành vô cùng khó khăn.

Các nước trong khu vực đã đưa ra cam kết duy trì chuỗi cung ứng hàng hóa

ĐBQH Đoàn Thị Hảo (Thái Nguyên) chất vấn về vấn đề hợp tác thương mại quốc tế trong bối cảnh thế giới hiện nay. Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ đã rất chủ động phối hợp với các nước trong khu vực, nhất là ASEAN, đưa ra cam kết duy trì chuỗi cung ứng cả về nguyên liệu, cung ứng trao đổi hàng hóa, cam kết trong mọi tình huống dù dịch bệnh hay biến động, thì các nước trong khu vực sẽ hành động theo nguyên tắc đã cam kết. Các Bộ trưởng ASEAN đã thông qua danh sách các mặt hàng, cam kết nỗ lực duy trì lưu thông thông suốt và dứt khoát trong mọi tình huống không bị đứt gãy, còn về giá thì phải chấp nhận theo giá thị trường thế giới. Có nhiều sáng kiến đã được đưa ra để tạo thuận lợi tối đa cho thương mại như rà soát để cắt giảm hàng rào phi thuế quan, tăng cường thương mại điện tử để tạo thêm các kênh trao đổi hàng hóa cho người sản xuất. Các sáng kiến và tương tự cũng đã và đang được đưa vào diễn đàn APEC, nơi quy tụ 21 nền kinh tế lớn của thế giới.

Để đảm bảo đầu ra cho hàng xuất khẩu, Bộ Công thương đã nỗ lực để kết thúc đàm phán RECP và bắt đầu từ đầu năm 2022, Hiệp định này đã có hiệu lực. Hiệp định này kết hợp vơí 14 Hiệp định FTA mà chúng ta đã đưa vào hoạt động, đã đóng góp quan trọng cho xuất khẩu, ví dụ như năm 2021 tăng tới 19%, tăng hơn 10% ngay trong 2 tháng đầu năm 2022. Tất cả cho thấy hướng thương mại hợp tác của chúng ta trong bối cảnh vừa qua cũng như diễn biến của tình hình thế giới tới đây là rất đúng, trúng, phù hợp và chúng ta cần tiếp tục kiên trì đi theo hướng này, đồng thời trong quá trình đó cũng tổng kết để rút kinh nghiệm.

Quy hoạch sản xuất phải tính đến ứng phó với quy mô thị trường

ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên)chất vấn: Liên quan đến việc giải quyết ùn ứ nông sản tại các cửa khẩu phía Bắc, chúng ta có tiến hành các hoạt động giao thiệp. Tuy nhiên, tình trạng những năm vừa qua là khi giao thiệp thì các cửa khẩu, chợ được mở nhưng khi công tác giao thiệp không được tiến hành thì lại ứ đọng. Bộ trưởng có thể nói rõ hơn về các vấn đề giải pháp mang tính cơ bản? Bộ trưởng cũng có nói liên quan đến vấn đề quy hoạch sản xuất, nhưng quy hoạch sản xuất phải tính đến ứng phó với quy mô thị trường, những biện pháp từ phía nước bạn. Chẳng hạn, nước bạn nâng hàng rào kỹ thuật hàng hoá lên rất nhiều trong khi chúng ta lại không nâng hành rào kỹ thuật từ phía chúng ta dẫn đến hàng từ Trung Quốc vào nước ta rất dễ nhưng hàng Việt Nam vào Trung Quốc lại rất khó. Xin Bộ trưởng cho biết tại sao khi có giao thiệp thì cửa khẩu được mở và không có giao thiệp thì cửa khẩu lại bị đóng, nguyên nhân nằm ở đâu?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Vấn đề lưu thông hàng hoá diễn ra ở hai mảng là lưu thông trong nước và lưu thông với nước ngoài.

Trong nước, lưu thông hành hoá phức tạp nhất là từ tháng Tư cho đến khoảng tháng Bảy, tháng Tám. Bộ Công thương cũng đã nỗ lực đi đầu trong việc tham mưu cho Chính phủ để đưa ra những giải pháp bảo đảm thông suốt hàng hóa. Bộ đã đề nghị cho mở lại có kiểm soát cho các chợ dân sinh, cho người lao động tham gia cung ứng hàng hóa, cho phép các siêu thị, các shiper hoạt động trở lại. Dù không phải là trách nhiệm chính của Bộ Công thương nhưng Bộ đã chủ động xây dựng quy trình vận chuyển đường bộ, đường biển an toàn để gửi tới các Bộ, ngành chức năng tham khảo, áp dụng trong thời kỳ dịch bệnh bùng phát.

Nhờ vậy, việc khơi thông chuỗi cung ứng giúp hàng xuất khẩu được ra cảng, giúp nguồn nguyên liệu, vật tư đến được nhà máy và giúp các mặt hàng thiết yếu đến được tay người dân. Theo các báo cáo của Tổ công tác về an sinh xã hội thuộc Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19, đã cho thấy dù dịch bệnh diễn biến phức tạp, nhưng việc lưu thông hàng hóa trong nước diễn ra một cách bình thường để đáp ứng yêu cầu người dân, yêu cầu của nền kinh tế.

Việc lưu thông hành hoá giữa trong nước và nước ngoài, thì giải pháp quan trọng nhất là chúng ta giữ được môi trường xuất nhập khẩu ổn định. Và có nhiều sáng kiến đã được đưa ra tại các diễn đàn, ASEAN, APEC để duy trì các chuỗi cung ứng các hệ thống. Các hiệp định thương mại tự do chúng ta đã ký được vận hành thông suốt, xuất nhập khẩu đạt được một kỷ lục rất cao là 670 tỷ USD, tăng 22% so với năm 2020 và riêng xuất khẩu đạt tới gần 337 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2020.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn về logistics, thiếu container rỗng, giá cước vận tải tăng rất cao nhưng chúng ta vẫn đạt được kết quả như vậy cho thấy những giải pháp mà Bộ Công thương đưa ra trong thời gian vừa qua là tương đối phù hợp.

Về chính sách đối với các cửa khẩu biên giới, một thực tế chính chiến lược phòng, chống dịch của hai nước Việt Nam và nước bạn đến thời điểm này là không giống nhau. Nước ta đã có những thích ứng an toàn, nhưng nước bạn áp dụng Zero Covid nên thời điểm trước Tết Nguyên đán 2022, mặc dù lượng hàng hóa rất lớn nhưng chúng ta đã tích cực giao thiệp với nước bạn về các phương thức giao nhận hàng hóa đạt kết quả, an toàn cho cả hai bên. Từ đó, chúng ta hình thành được phương thức giao nhận hàng hóa, hình thành được những luồng xanh, vùng an toàn trước dịch bệnh.

Sau Tết, dịch bùng phát, đặc biệt là khu vực biên giới cả 2 nước. Những ngày vừa qua thì hoạt động giao thương lại nhúc nhắc vì dịch đã từng bước được kiểm soát.

Việc đóng mở, đóng mở cửa khẩu là việc Bộ Ngoại giao, hàng nông sản đạt tiêu chuẩn hay không thì không chỉ là trách nhiệm của Công thương. Nhưng chúng tôi phối hợp rất tốt với các Bộ, ngành như Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhằm giải quyết tốt bài toán này. Những ngày tới, tôi nghĩ giao thiệp vẫn là cần thiết. Ngoại giao vẫn là trên hết, khi không ngoại giao được thì mới phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật...

Bộ trưởng Tô Lâm: Xử lý 100 bị can ở giai đoạn 1 vụ buôn lậu xăng dầu tại Đồng Nai

Tham gia trả lời chất vấn và giải trình, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, thời gian gần đây, hoạt động buôn lậu gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ, hàng cấm... có xu hướng diễn biến rất phức tạp.

Từ tháng 2.2022 đến nay, xung đột Nga - Ukraine khiến giá cả, nguồn hàng càng khan hiếm hơn, đe dọa đến nền kinh tế toàn cầu và ảnh hưởng sản xuất trong nước.

"Riêng năm 2021, chúng tôi thống kê có 22 loại hàng hóa tăng, nhiều mặt hàng tăng 50% như cà phê, nhôm... Đây cũng là mức tăng trong năm lớn nhất kể từ năm 1995 đến nay trên phạm vi toàn cầu. Hiện nay, kinh tế thế giới đang hội tụ những đặc điểm của siêu chu kỳ thứ 5, gắn với 4 đặc điểm khác so với chu kỳ tăng giá trước đây", Bộ trưởng Tô Lâm đánh giá.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, kinh tế thế giới đang phục hồi nên cần nguồn nguyên liệu. Bên cạnh đó, dịch COVID-19 khiến nguồn cung cấp hàng hóa hàng thiết yếu trên toàn cầu bị thu hẹp đáng kể; các nước tăng cường sử dụng công cụ tài khóa, tiền tệ để ngăn chặn suy thoái kinh tế, kích thích tiêu dùng, dẫn đến lạm phát có chiều hướng tăng cao.

Căng thẳng địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn bị đẩy lên cao, nhiều nước tăng cường các biện pháp trừng phạt, đáp trả nhau trên thị trường thương mại, đầu tư, ảnh hưởng lớn đến lưu thông, luân chuyển hàng hóa, và nước ta cũng không nằm ngoài tác động đó.

Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch, có nhiều chuyển biến tích cực, lạm phát, giá cả hàng hóa đang trong tầm kiểm soát, các tổ chức kinh tế quốc tế đều dự báo lạm phát ở Việt Nam sẽ tăng khoảng 3,5-3,9% song thấp hơn mức lạm phát mục tiêu 4% của Chính phủ.  

Bộ trưởng cho biết: Những tình hình biến động nhanh, khó dự báo của thị trường hàng hóa toàn cầu cũng ảnh hưởng đến nước ta. Nhưng cũng có thuận lợi là Việt Nam đang đẩy mạnh chiến lược xuất khẩu trong bối cảnh giá cả hàng hóa tăng cao, nguồn cung thì đang khan hiếm. Chúng ta đáp ứng được một số ngành hàng có thế mạnh như dệt may, giày dép, thủy sản..., sẽ chiếm được những thị trường khi thế giới có khó khăn.

Tuy nhiên, thời gian qua hoạt động đầu cơ, buôn lậu, kinh doanh trái phép, buôn bán hàng giả liên quan trang thiết bị vật tư, y tế, mặt hàng thiết yếu phục vụ phòng, chống dịch bệnh xảy ra nhiều ở các địa phương. Hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng qua biên giới diễn biến phức tạp do giá vàng trong nước và thế giới cùng tăng mạnh và chênh lệch ở mức cao. Xuất hiện tình trạng các đối tượng tập trung hoạt động đầu cơ xăng, dầu, "găm hàng" chờ lên giá, xuất lậu, nhập lậu; pha chế làm giả xăng dầu, tuồn ra thị trường để tiêu thụ…

"Xăng dầu là vấn đề các đại biểu quan tâm, diễn biến hoạt động buôn lậu, sản xuất hàng giả mặt hàng này vẫn còn rất phức tạp. Vừa qua Bộ Công an nỗ lực đấu tranh vụ sản xuất xăng giả ở Đồng Tháp, Sóc Trăng, Đồng Nai...", Bộ trưởng Tô Lâm nói.

Từ buôn lậu dẫn đến trốn thuế, giá xăng lậu chênh lệch, gây thiệt hại cho nhập khẩu chính thức, lại càng kích thích các đối tượng buôn lậu, sản xuất xăng giả, xảy ra tình trạng ô tô, xe máy đi trên đường tự nhiên bốc cháy...

Về vụ buôn lậu, sản xuất xăng giả ở Đồng Nai, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết đến nay đã kết thúc điều tra giai đoạn 1, bắt, xử lý 100 bị can, phối hợp Quân đội xử lý các đối tượng có liên quan trong lực lượng Quân đội, trong đó có 99 bị can về tội "Buôn lậu", 1 bị can về tội "Nhận hối lộ".

Để phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, Bộ Công an đã phối hợp các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp công tác như: tăng cường công tác nắm tình hình, phát hiện các vi phạm, tội phạm phát sinh trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, vàng, vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ phòng chống dịch COVID-19 và những vấn đề phức tạp nổi lên để chuẩn bị các điều kiện về lực lượng, phương tiện nghiệp vụ, chủ động sẵn sàng  tấn công, trấn áp tội phạm. Huy động tối đa lực lượng để tăng cường cho cơ sở. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng như quản lý thị trường, hải quan, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển trong công tác thanh tra, kiểm tra, tiếp nhận và xử lý tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố; công tác điều tra, xử lý tội phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc...

Facebook, Google và Microsoft nộp hàng nghìn tỷ đồng

Về quản lý với hoạt động thương mại điện tử, ĐBQH Đỗ Đức Hiển (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, thương mại điện tử đã trở thành một xu thế, có bước phát triển nóng gần đây, nhưng cũng kéo theo nhiều vấn đề, hiện tượng dùng thương mại điện tử để buôn bán hàng lậu, hàng cấm, trốn thuế. "Giải pháp nào để xử lý vấn đề này?"

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết ngành tài chính đã rất chủ động thu và quản lý dòng thuế với hoạt động bán hàng online và thương mại xuyên biên giới. Ngành thuế đã thu gần 5.000 tỷ đồng từ kinh doanh trên môi trường mạng. Nhiều doanh nghiệp lớn đã nộp thuế như Facebook nộp 1.694 tỷ đồng, Google nộp 1.618 tỷ đồng, Microsoft nộp 576 tỷ đồng, thu thuế từ thương mại xuyên biên giới đạt 1.317,7 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng chỉ đạo Tổng Cục thuế xây dựng cổng thông tin điện tử về kê khai thuế xuyên biên giới, trên mạng và đầu tuân sau sẽ khai trương. Các doanh nghiệp nước ngoài khi bán hàng qua biên giới trực tiếp kê khai, nộp thuế qua cổng này. Bộ cũng có hướng dẫn nộp thuế với sàn thương mại điện tử và mua bán online, sắp tới xây dựng app để tính trích nộp tự động.

Cơ ở dữ liệu thuế cũng được kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư để lấy mã định danh dân cư làm mã số thuế, từ đó mua bán online xác lập nhanh gọn, chính xác, loại bỏ mã số ảo, tài khoản ảo.

Ông Hồ Đức Phớc cũng nhấn mạnh trọng tâm chuyển đổi số ngành thuế thời gian tới khi xây dựng trung tâm dữ liệu điện tử về thuế, áp dụng AI phân tích dữ liệu, ngày 21.3 tới triển khai để hộ kinh doanh nộp thuế trên điện thoại di động. Hiện Kho bạc Nhà nước kết nối với 54 ngân hàng và 63 tỉnh thành thực hiện hoá đơn điện tử từ 1.7, từ đó quản ý thuế chặt chẽ hơn, người dân cũng không phải đến cơ quan thuế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải: Nâng cao năng lực dự báo sát sao, quyết liệt hơn để ổn định nguồn cung, bình ổn giá xăng dầu

Kết luận phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong buổi sáng các ĐBQH đã tiến hành chất vấn 3 nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực công thương. Đã có 24 đại biểu chất vấn và 7 đại biểu tranh luận trực tiếp với Bộ trưởng Bộ Công thương và một số câu hỏi liên quan đến các Bộ trưởng.  Hiện nay vẫn còn 11 đại biểu có câu hỏi nhưng do điều kiện thời gian nên chưa được chất vấn và còn có một số vấn đề. Một số đại biểu còn băn khoăn cần giải đáp thêm, đề nghị các đại biểu gửi câu hỏi, Bộ trưởng trả lời sau bằng văn bản.

Phiên chất vấn trách nhiệm thẳng thắn và xây dựng các câu hỏi được các vị đại biểu Quốc hội đã bám sát các nội dung chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Bộ trưởng Bộ Công thương tuy mới nhận nhiệm vụ gần một năm, lần đầu tiên trả lời chất vấn nhưng đã chuẩn bị tốt nội dung, tập trung trả lời vào các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, giải trình khá đầy đủ các vấn đề còn bất cập, hạn chế; đồng thời ghi nhận nỗ lực của Bộ trưởng trong việc đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục những bất cập trong phạm vi phụ trách khi trả lời các câu hỏi của các vị đại biểu Quốc hội.

Qua chất vấn, làm rõ thêm trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Công thương, các bộ, ngành, địa phương có liên quan, các doanh nghiệp và Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã trả lời làm rõ thêm một số vấn đề. Xin cảm ơn Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã có phát biểu một số ý kiến tập trung vào vấn đề liên quan đến quản lý giá xăng dầu.

Qua buổi chất vấn và trả lời chất vấn cho thấy:

Về tình hình sản xuất, nhập khẩu cung ứng, công tác điều hành giá xăng dầu thời gian vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận nỗ lực của Chính phủ, Bộ Công thương trong triển khai các giải pháp để điều hành giá xăng dầu, thúc đẩy sản xuất, nhập khẩu và cung ứng xăng dầu phục vụ sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân. Tuy nhiên, diễn biến thực tế cho thấy giá xăng dầu tiếp tục tăng cao, cơ cấu giá cần rà soát xem nguồn cung xăng dầu trong nước không đáp ứng được theo kế hoạch do sụt giảm sản lượng của Nhà máy hóa lọc dầu Nghi Sơn. Việc điều hành giá xăng dầu trong điều kiện giá cả biến động lớn vẫn theo quy định thông thường định kỳ 10 ngày/lần nên có thời điểm còn có khoảng cách so với thị trường. Còn tình trạng một số đơn vị kinh doanh đóng cửa tạm ngừng hoạt động cung ứng nhỏ giọt làm tình hình phức tạp thêm. 

Về thực hiện các nghị quyết, kết luận chất vấn của Quốc hội có liên quan đến công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ và Bộ Công thương hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thực hiện, nhờ đó đã nâng cao năng lực quản lý, góp phần ổn định thị trường, từng bước ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng buôn lậu, buôn bán hàng giả, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Tuy nhiên, qua phiên chất vấn cho thấy mặc dù đã đạt được nhiều kết quả, tình trạng buôn bán hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn còn diễn biến phức tạp, kết quả đạt được chưa bền vững. Các đề án hiệu quả quản lý thị trường, phòng chống buôn lậu, hàng giả chưa được ban hành đầy đủ; tình trạng lợi dụng thương mại điện tử trục lợi thuế, kinh doanh hàng nhái, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn diễn ra với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi; năng lực kỹ thuật nghiệp vụ trong thực thi pháp luật về thương mại điện còn bất cập.

Về các giải pháp đảm bảo lưu thông, xuất nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch Covid-19, nhất là mặt hàng nông sản, Chính phủ và Bộ Công thương đã có nhiều nỗ lực đảm bảo lưu thông, xuất nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch Covid-19 diễn ra phức tạp. Tuy nhiên, trong tổ chức thực hiện có lúc còn gây ách tắc, cản trở trong lưu thông hàng hóa; còn xảy ra việc nhập lậu thuốc, vật tư y tế một số mặt hàng giá tăng cao ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu dùng. 

Bên cạnh đó, do các quy định về phòng, chống dịch Covid-19 nghiêm ngặt của phía Trung Quốc nên có thời điểm gây ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc gây thiệt hại cả hai bên. Bộ Công thương và các bên đã trao đổi, hội đàm với các cơ quan có trách nhiệm của Trung Quốc tăng cường hợp tác song phương và thực hiện nhiều giải pháp để giải quyết nhưng thực tế các giải pháp còn bị động, chưa xử lý được tổng thể các khó khăn, vướng mắc, nhất là mặt hàng nông sản.

Để khắc phục bất cập, hạn chế nêu trên, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công thương và các bộ, ngành triển khai hiệu quả các giải pháp trước mắt và lâu dài liên quan đến nhiệm vụ đã được chất vấn tập trung vào vấn đề như sau:

Thứ nhất, nâng cao năng lực dự báo sát sao, quyết liệt hơn để ổn định nguồn cung, bình ổn giá xăng dầu, đảm bảo sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Có giải pháp phù hợp để giải quyết lượng cung từ Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn; cân đối, điều hành linh hoạt chế sản xuất, nhập khẩu, dự trữ để đảm bảo nguồn cung trong ngắn hạn và dài hạn. Phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, cơ quan, đơn vị liên quan để điều hành giá xăng dầu theo sát diễn biến của thị trường. Quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu kết hợp với các giải pháp về phí, thuế hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ, có giải pháp hiệu quả, đảm bảo giá xăng dầu cho phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đảm bảo an ninh kinh tế. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý, trái quy định.

Thứ hai, tiếp tục thực hiện tốt các Nghị quyết, kết luận về chất vấn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong công tác quản lý thị trường, phòng chống buôn lậu. Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân sai phạm. Tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ, phòng, chống các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng trong đội ngũ thực thi, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, gắn trách nhiệm nếu xảy ra sai phạm, hoàn thiện thể chế, chính sách và tổ chức triển khai hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu hàng giả trong thương mại điện tử. Trong năm 2022 ban hành các đề án về quản lý thị trường, phòng chống buôn lậu, hàng giả, xây dựng các hệ cơ sở dữ liệu về đấu tranh ngăn chặn buôn lậu hàng giả trong thương mại điện tử. 

Thứ ba, có giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa thị trường tiêu thụ, nhất là mặt hàng nông sản. Khẩn trương ban hành, xây dựng quy định về tiêu chuẩn, điều kiện chất lượng đối với hàng hóa xuất khẩu chính ngạch qua biên giới và cơ chế, chính sách khuyến khích xuất khẩu, chính ngạch đối với một số mặt hàng xuất khẩu nông sản nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa theo hình thức chính ngạch để đa dạng hóa các phương thức vận tải. 

Thường xuyên cập nhật thông tin tình hình trong nước và quốc tế, phổ biến cho người dân chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tiến độ thu hoạch để đưa đến các cửa khẩu phù hợp với tiến độ thông quan của cửa khẩu; hướng dẫn tuyên truyền các biện pháp để sản xuất an toàn theo yêu cầu phòng chống dịch bệnh, an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là chống dịch Covid-19.

Tiếp tục ngoại giao, trao đổi thường xuyên về phía Trung Quốc để bàn bạc các giải pháp tháo gỡ ùn tắc, tăng hiệu suất thông quan, hướng tới thông quan thông suốt, ổn định, lâu dài. Phối hợp với các địa phương, hiệp hội ngành hàng trong công tác thông tin thị trường. Khuyến khích tham gia các hoạt động kết nối doanh nghiệp, xúc tiến thương mại. Chủ động nắm bắt, tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương mà Việt Nam đã ký kết. Vận động hệ thống phân phối, tập đoàn bán lẻ yêu cầu đẩy mạnh tiêu thụ chuỗi cung ứng, chú trọng giới thiệu trên các sàn thương mại điện tử.

Với tinh thần đó đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương, các bộ, ngành liên quan quan tâm chỉ đạo để tạo sự chuyển biến rõ nét trong thực tế. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội tăng cường giám sát việc thực hiện phiên chất vấn đối với lĩnh vực Công thương. Phiên chất vấn xin được kết thúc tại đây.