Thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống đóng chai là những thực phẩm nhiều dầu, mỡ, muối và đường nhưng lại ít chất xơ và các vi chất. Tiêu thụ nhiều các loại thực phẩm này được cho là nguyên nhân dẫn tới sự gia tăng về các vấn đề sức khỏe như thừa cân, béo phì, rối loạn đường máu, mỡ máu, tăng huyết áp và hàng loạt các bệnh mạn tính không lây khác.
Tiêu thụ thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống đóng chai hợp lý là một thực hành không chỉ tốt cho sức khỏe của cá nhân mà còn tốt cho gia đình và xã hội (đồ uống đóng chai được hiểu là các loại nước uống chế biến công nghiệp, được đóng chai, đóng lon, ngoại trừ nước lọc đóng chai).
Tuy nhiên, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống đóng chai cũng là nguyên nhân của ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, các thực phẩm này đang được tiêu thụ ngày càng phổ biến, nhất là giới trẻ, do sự tiện lợi, giá cả phải chăng và khẩu vị tương đối phù hợp với đại đa số cộng đồng.
Chính vì thế, ăn các loại thức ăn nhanh, chế biến sẵn và đồ uống đóng chai thế nào để vừa giải quyết được khẩu vị, sở thích và sự tiện lợi cho cá nhân mà vẫn đảm bảo sức khỏe cũng như góp phần bảo vệ môi trường là một thực hành quan trọng.
Một số mẹo sử dụng đồ ăn nhanh hợp lý
TS. BS. Hoàng Thị Đức Ngàn – Viện Dinh dưỡng cho biết, khi đã mua đồ ăn nhanh, chế biến sẵn hay đồ uống đóng chai thì một số mẹo sau đây giúp bạn lựa chọn, sử dụng các đồ ăn này thế nào cho hợp lý, hạn chế những tác động không có lợi cho sức khỏe:
- Hạn chế sử dụng hết toàn bộ gói gia vị, sốt, chấm trong các thực phẩm chế biến sẵn để giảm lượng muối hay đường đưa vào cơ thể: nếu ăn một gói mì ăn liền, hãy pha với ít nước và ít muối hơn định lượng, không sử dụng hết gói sốt, không ăn hết nước, hoặc cho thêm rau vào bát mì;
- Đặt suất ăn nhỏ: khi muốn uống trà sữa, thay vì mua loại cốc to hãy mua cốc loại nhỏ, cho thêm đá, hãy chọn uống với ít đường thay vì 100% đường như trong công thức của quán. Tránh việc mua các combo khi vào nhà hàng ăn nhanh, chỉ chọn những món ăn mình yêu thích;
- Hạn chế tối đa dùng các loại nước chấm, gia vị, sốt, dầu giấm trong các món ăn chế biến sẵn hoặc các thức ăn nhanh, để giảm lượng muối, dầu, mỡ vào cơ thể;
- Rau quả và nước uống là các thực phẩm tự nhiên, tốt cho sức khỏe, có khả năng giúp đào thải và giảm hấp thụ chất béo, muối thừa vào cơ thể. Do đó, tăng cường ăn rau xanh, trái cây, uống đủ nước cũng là một cách hạn chế việc tiêu thụ thức ăn nhanh, chế biến sẵn và đồ uống đóng chai.
Thực phẩm chỉ giữ được các chất dinh dưỡng ở mức tối đa nếu chúng được ăn dưới dạng gần với dạng nguyên thủy của chúng nhất. Bất cứ thực phẩm nào trải qua quá trình chế biến công nghiệp có thể không còn giữ được giá trị dinh dưỡng tự nhiên của chúng, hơn thế nữa, chúng còn được thêm vào đường, muối, dầu, mỡ và các hợp chất khác mà có thể chúng ta còn chưa hiểu biết hết được những tác hại có thể xảy ra với sức khỏe.
Cơ thể con người là một cỗ máy phức tạp và tinh vi, hoạt động chính xác ở mức thậm chí dưới 1/1000mg cho nhiều loại chất dinh dưỡng. Vì thế, hãy chọn lựa khoa học và tiêu thụ hợp lý những loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh hay đồ uống đóng chai để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.
Chuẩn bị đồ ăn, nước uống thay thế đồ ăn nhanh
Theo TS. BS. Hoàng Thị Đức Ngàn – Viện Dinh dưỡng, trong trường hợp quá bận rộn để ăn các bữa ăn tại nhà hay bắt buộc phải có đồ ăn nhẹ cho các sự kiện như đi họp, đi du lịch…thì việc tự chuẩn bị các loại thức ăn, đồ uống thay thế là một giải pháp để hạn chế ăn thức ăn nhanh, chế biến sẵn hay đồ uống đóng chai.
Khi đi ra ngoài, luôn có một chai nước lọc mang theo là một sự chuẩn bị tốt, không những cho “ví tiền” mà còn cho sức khỏe của mỗi người. Khi mua đồ uống, thay vì mua một chai nước ngọt đóng chai, hãy mua một chai nước lọc.
Khi thèm ăn đồ ngọt như kẹo, bánh, trái cây sấy khô thì hãy ăn trái cây tươi. Vị ngọt của trái cây có thể giải quyết được vấn đề hảo ngọt, trong khi đó, đường từ trái cây tốt cho sức khỏe, trái cây là nguồn cung cấp chất xơ và vi chất cho cơ thể, trong khi bánh, kẹo lại không có những lợi ích này.
Một hộp sữa chua sẽ tốt hơn một cây kem. Một ly nước trái cây ép sẽ tốt hơn một ly nước đóng chai vị trái cây. Khi cà phê sữa là lựa chọn không thể thiếu vào mỗi buổi sáng, thay vì dùng sữa đặc, hãy dùng sữa tươi, thay vì cho 2 thìa sữa đặc hãy thay 1 thìa sữa đặc bằng sữa tươi, thay vì dùng sữa tươi nguyên kem, hãy dùng sữa tươi ít béo, sữa gầy.
Việc chuẩn bị đồ ăn nhẹ, ví dụ trái cây tươi mang theo khi đi làm có thể sẽ mất thời gian hơn việc mua một gói trái cây sấy khô hay một gói bánh, kẹo. Việc thay đổi thức ăn như trên có thể khó đáp ứng được khẩu vị của nhiều người ngay lập tức, nhưng khi duy trì được các thói quen này, lợi ích lâu dài đối với sức khỏe sẽ là thành quả xứng đáng cho các cố gắng thay đổi.
Hơn nữa, một chai nước lọc chuẩn bị sẵn ở nhà sẽ tiết kiệm hơn so với việc mua một chai nước lọc ở bên ngoài.