634 tỷ đồng tạm ứng khó có khả năng thu hồi
Báo cáo của Kho bạc Nhà nước (KBNN) cho biết, đến nay, số vốn tạm ứng quá hạn của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là trên 12.603 tỷ đồng. So với thời điểm 30.6.2022 - khi Bộ Tài chính cũng có công văn đôn đốc - số vốn tạm ứng quá hạn tăng hơn 3.200 tỷ đồng.
Trong đó, các khoản tạm ứng quá hạn, khó có khả năng thu hồi là trên 634 tỷ đồng, gồm 205 tỷ đồng của các bộ, cơ quan trung ương và trên 429 tỷ đồng của các địa phương. Nguyên nhân khó thu hồi là do ban quản lý dự án, chủ đầu tư giải thể; nhà thầu phá sản; hoặc dự án đình hoãn, không thực hiện.
Trước tình hình này, Bộ Tài chính vừa gửi công văn đôn đốc thu hồi vốn tạm ứng quá hạn tới các bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước.
Cụ thể, Bộ Tài chính đề nghị bộ trưởng, thủ trưởng các cơ quan trung ương yêu cầu chủ đầu tư phân loại các hợp đồng có số dư tạm ứng quá hạn, báo cáo cụ thể thời gian quá hạn. Trên cơ sở xác định rõ từng nguyên nhân cụ thể của các khoản tạm ứng quá hạn để đề xuất phương án xử lý, căn cứ nội dung hợp đồng đã ký kết và trách nhiệm của từng bên. Đồng thời, yêu cầu từng chủ đầu tư các hợp đồng có phát sinh tạm ứng quá hạn có giải pháp quyết liệt để thu hồi tạm ứng, bao gồm cả biện pháp khởi kiện ra tòa theo quy định của pháp luật về dân sự nhằm bảo vệ quyền lợi của Nhà nước.
Bộ Tài chính cũng đề nghị các bộ, ngành yêu cầu các chủ đầu tư làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra tình trạng dự án đã thực hiện từ nhiều năm nhưng chưa thu hồi hết số vốn đã tạm ứng. Cùng với đó, chỉ đạo các chủ đầu tư thực hiện các biện pháp nhằm thu hồi hết số vốn đã tạm ứng và thực hiện tất toán tài khoản tại KBNN theo quy định.
Đối với các dự án đang thực hiện đã có khối lượng hoàn thành, khẩn trương nghiệm thu khối lượng, các chủ đầu tư hoàn tất thủ tục thanh toán để làm việc với KBNN thu hồi hết số vốn tạm ứng quá hạn.
Đối với số tạm ứng quá hạn chưa thu hồi của các địa phương, Bộ Tài chính đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo sở tài chính phối hợp với KBNN tỉnh; chỉ đạo UBND cấp dưới yêu cầu cơ quan tài chính phối hợp với KBNN rà soát số vốn tạm ứng quá hạn, báo cáo UBND cùng cấp để có biện pháp thu hồi hết số vốn tạm ứng quá hạn.
Cưỡng chế thu hồi nếu sử dụng vốn sai mục đích
Xác định thu hồi tạm ứng vốn đầu tư là một trong những yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả nguồn vốn đầu tư công, thời gian qua, hệ thống KBNN đã và đang nỗ lực triển khai công tác này.
Ví dụ, KBNN Ninh Thuận ngay từ đầu năm đã gửi công văn yêu cầu chủ đầu tư, ban quản lý dự án rà soát, đánh giá số dư tạm ứng của các hợp đồng, công việc từng dự án, lập thủ tục gửi KBNN Ninh Thuận để thanh toán khối lượng, thu hồi tạm ứng.
Đối với vốn tạm ứng chưa thu hồi, nếu quá hạn 3 tháng hoặc khi phát hiện nhà thầu sử dụng sai mục đích, KBNN Ninh Thuận yêu cầu chủ đầu tư, ban quản lý dự án cùng phối hợp để thu hồi, hoàn trả vốn đã tạm ứng cho ngân sách. Với các hợp đồng có thỏa thuận bảo lãnh tạm ứng, chưa có khối lượng hoàn thành và bảo lãnh tạm ứng hết hạn, KBNN Ninh Thuận đề nghị chủ đầu tư, ban quản lý dự án yêu cầu nhà thầu gia hạn bảo lãnh tạm ứng để bảo đảm thời gian có hiệu lực của bảo lãnh tạm ứng hợp đồng.
Đại diện KBNN một số tỉnh, thành phố cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục đôn đốc các chủ đầu tư, ban quản lý dự án khẩn trương nghiệm thu, hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục để hoàn trả tạm ứng tại các công trình đã có khối lượng. Riêng các dự án đã tạm ứng vốn nhưng chưa triển khai, yêu cầu các đơn vị phải nộp ngay vốn tạm ứng về ngân sách để giảm số dư…
Bên cạnh đó, nhiều đơn vị kho bạc cho rằng, chính quyền tỉnh cần có những chế tài đủ mạnh đối với các chủ đầu tư, ban quản lý có dự án, công trình có số dư tạm ứng kéo dài qua các năm, không thu hồi hoàn trả tạm ứng. Ví dụ lấy tiến độ giải ngân và tình hình dư nợ tạm ứng quá hạn làm tiêu chí đánh giá, nhận xét thi đua hàng năm. Hoặc với các dự án, công trình có số dư tạm ứng quá hạn kéo dài do nhà thầu sử dụng vốn tạm ứng không đúng mục đích, chưa có khối lượng để thanh toán hoàn trả tạm ứng, thì chính quyền tỉnh cần chỉ đạo các cơ quan chuyên môn vào cuộc, thực hiện cưỡng chế thu hồi theo quy định.
